Hoofdstuk 4

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Herhaling hoofdstuk 4

Moleculen en atomen

Atoomsymbolen

Eerste letter altijd HOOFDLETTER!

eventueel tweede letter altijd 
kleine letter!

Atomen bestaan uit nog kleinere deeltjes:

Protonen (+ deeltjes)

Neutronen (ongeladen deeltjes)

Elektronen (- deeltjes)

Atomen bevatten een kern en wolk:

Elk atoomsoort heeft dus een verschillend AANTAL protonen, neutronen en elektronen.

Elk atoom heeft een atoomnummer (zie periodiek systeem).

Dit atoomnummer staat voor het aantal protonen. Een atoom is altijd ongeladen dus er zijn ook evenveel elektronen (evenveel + als - deeltjes!)

Hoeveel protonen en elektronen bevat zuurstof?

Zuurstof = O, heeft atoomnummer 8. 

Dus zuurstof bevat 8 protonen en 8 elektronen.

Het aantal neutronen heeft met de atoommassa te maken. De massa van een atoom wordt namelijk bepaald door de kern (protonen en neutronen), omdat elektronen een verwaarloosbare kleine massa hebben.

Elk atoom heeft dan ook een massagetal, dit wordt als volgt weergegeven:

O-16. Dit gaat dan om zuurstof met massagetal 16.

Na-23. Dit gaat dan om natrium met massagetal 23.

Om het aantal neutronen te weten, moet je dus kijken hoeveel protonen het atoom bevat.

O-16:

atoomnummer O is 8, dus 8 protonen. Massagetal is 16 dus er zijn: 16-8 = 8 neutronen.

Na-23:

atoomnummer Na is 11, dus 11 protonen. Massagetal is 23 dus er zijn 23-11 = 12 neutronen.

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Andersom gezien:

aantal protonen = atoomnummer

aantal elektronen = atoomnummer

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

Isotopen

Meeste elementen hebben meerdere isotopen. 

Isotopen zijn atomen met hetzelfde aantal protonen in de kern, maar een ander aantal neutronen. 

Isotopen hebben dus hetzelfde atoomnummer, maar een andere massa.

Isotopen

Wat is straling?

Als atoomkernen vervallen, dan wordt er energie uitgezonden in de vorm van straling. Deze straling kan in twee categorieën worden verdeeld: deeltjesstraling en elektromagnetische straling.

Soorten straling

• Deeltjesstraling
        Alfa (α): 2 protonen en 2 neutronen. Klein doordringend          vermogen.
        Bèta (β): elektronen. Redelijk doordringend vermogen.
• Elektromagnetische straling 
        Gamma (ϒ): energiegolven .    Groot doordringend         vermogen.                                                                  GEVAARLIJK!

Opdracht 

U-235 zendt alfastraling uit. Leg uit welk isotoop er ontstaat. Geef ook de formule.

Alfastraling = 2 protonen en 2 neutronen. Dus eerst kijken hoeveel protonen en neutronen U-235 bevat!

U-235 zendt alfastraling uit. Leg uit welk isotoop er ontstaat. Geef ook de formule.

U-235

• atoomnummer: 92 dus 92 protonen
• neutronen: 235-92 = 143 neutronen
• zendt 2 protonen en 2 neutronen uit dus
• nieuw deeltje bevat 92-2 = 90 protonen en
• 143-2 = 141 neutronen

U-235 zendt alfastraling uit. Leg uit welk isotoop er ontstaat. Geef ook de formule.

Nieuw deeltje bevat dus 90 protonen en 141 neutronen

Welk atoom bevat 90 protonen?

• atoomnummer is dus 90, dus dit is Th (thorium)
• welk massagetal heeft dit deeltje?
• massagetal = protonen + neutronen
  = 90 + 141 = 231
• dus het nieuwe deeltje is Thorium met massagetal 231:
• Th-231 

Wat is de naam van Na?

1. Natrium
2. Neon
3. Stikstof
4. Goud

Wat is het symbool van aluminium?

1. A
2. Al
3. Cu
4. Mg

Wat is de naam van Cu?

1. Koper
2. Goud
3. Zilver
4. Koolstof

Wat is het symbool van zuurstof?

1. Z
2. Fe
3. O
4. Zn

Wat is de naam van Cl?

1. koper
2. chloor
3. koolstof
4. aluminium

Wat is het symbool van ijzer?

1. I
2. Ij
3. Fe
4. Cu

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 24. Hoeveel protonen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 23
4. 34

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 24. Hoeveel elektronen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 13
4. 34

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 24. Hoeveel neutronen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 13
4. 24

Waar vind je de neutronen en waar zijn ze gelijk aan?

1. Rond de kern, gelijk aan de massa
2. In de kern, gelijk aan de massa
3. Rond de kern, gelijk aan (massa - atoomnummer)
4. In de kern, gelijk aan (massa - atoomnummer)

Het atoomnummer is het aantal...

1. protonen van een atoom
2. neutronen van een atoom
3. elektronen van een atoom
4. protonen en elektronen van een atoom

Als er een neutron bij komt dan

1. Wordt het atoom nummer hoger
2. Wordt het atoomnummer lager
3. Wordt het massagetal hoger
4. Wordt het massagetal lager

Wat is een isotoop?

1. Zelfde atoom, andere massa
2. Ander atoom, zelfde massa
3. Zelfde atoom, ander atoomnummer
4. Ander atoom, zelfde atoomnummer

Hebben isotopen verschillende chemische eigenschappen?

1. Ja
2. Nee

N-14 heeft 7 protonen en 7 neutronen.
C-14 heeft 6 protonen en 8 neutronen.
N-14 en C-14 zijn isotopen

1. ja
2. nee