12.1 Intermediar fenotype (les 3)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom bij biologie

                                    Pak je biologie boek 

          en schrift erbij 

Wat gaan we doen?

Algemene dingen

Planning en toetsstof bespreken

Herhaling kruisingsschema's

Uitleg Intermediair fenotype 

Maken van opdrachten (huiswerkcontrole)

Uitleg 12.2 Aandoeningen overerven

Algemene info/vragen

- Planboekjes zijn binnen --> uitdelen. Mee tijdens SLB

- Toetsstof overzicht

- Maandag activiteitendag en mentorgesprekjes 

dag	wat doen tijdens les	huiswerk
19 sept	12.1 intermediar fenotype en start 12.2	12.1: opdr 19,20 en 12.2: doorlezen blz 96 t/m 99 en maken opdr 3 t/m 12
26 sept	12.2 stambomen	12.2 opdr 13, 15, 16, 18 t/m 21
3 okt	herhaling en oefentoets	Leren 12.1 en 12.2
TW1	12.1 (ook blz 91 over intermediar fenotype. Het gedeelte over bloedgroepen op blz 92 niet) en 12.2	Hoe? Tekst doorlezen, opdrachten maken, vragen in de Lesson-Ups maken en plaatjes leren

Huiswerk bespreken

Opdrachten 1 t/m 14 van 12.1

Leerdoel vorige les

Ik kan een kruisingsschema maken

Voorbeeld: ik kruis een blondharige cavia met een bruinharige cavia. Hoe zullen de nakomelingen er uit zien?

Leerdoel

Je kent de term intermediair en kan deze toepassen in kruisingsschema's  

Bekijk de afbeelding hiernaast. 

Zet vervolgens van groot naar klein. 

1

2

3

4

Cel

Chromosoom

Gen

DNA

Tigo zegt: Het fenotype wordt bepaald door de erfelijke eigenschappen en de omgeving.

Mads zegt: Het genotype ligt vast, deze kun je niet aanpassen.

Wie heeft er gelijk?

1. Tigo
2. Mads
3. Tigo & Mads
4. Geen van beiden

Thijn heeft bij de supermarkt zaden van een moestuinplantje gekregen. Hij besluit de zaden in de potjes met grond te doen en geeft ze regelmatig water. De zaadjes ontkiemen en het plantje gaat groeien. Wat kun je zeggen over het genotype en fenotype na ontkieming?

1. genotype: verandert fenotype: verandert
2. genotype: verandert fenotype: blijft het zelfde
3. genotype: blijft het zelfde fenotype: veranderd
4. genotype: blijft het zelfde fenotype: blijft het zelfde

Een gen is een deel van een chromosoom met de erfelijke informatie voor één erfelijke eigenschap.

1. juist
2. onjuist

Een mens heeft 2 geslachtschromosomen en 46 andere chromosomen.

1. juist
2. onjuist

Een mens heeft 2 geslachtschromosomen en 44 andere chromosomen

De vader is heterozygoot voor haarkleur. Zijn haar is bruin. Wat is het dominante gen?

1. Bruin
2. Rood
3. Bruin en rood
4. Geen van beiden

Bekijk de afbeelding hiernaast. De vader is heterozygoot voor de haar kleur bruin. Hoe noteer je dit?

1. AA
2. Aa
3. aa

aa

aa staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

Konijnen kunnen zwartharig (R) en witharig (r) zijn.

Zwart haar is dominant

Hoe geven we het genotype van een homozygoot zwartharig mannetje aan?

1. Rr
2. rr
3. RR
4. zwart haar

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje

Wat is het fenotype van de ouders?

1. Rr x rr
2. rr x RR
3. Langharig x kortharig
4. Langharig x langharig

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje.

Hoe groot is de kans op een kortharige nakomeling in F1?

1. Kan je niet weten
2. 75 %
3. 50%
4. 25%

Het kunnen rollen van je tong is afhankelijk van de aanwezigheid van een dominant gen.

Een zwangere moeder, die haar tong niet kan rollen, krijgt een kind met een vader die dit wel kan. Deze vader is heterozygoot voor deze eigenschap.

Hoe groot is de kans dat hun kind later kan tongrollen?

Maak een kruisingsschema op een kladblaadje

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Bij mensen is het gen voor bruine ogen dominant over het gen van blauwe ogen. De vader van Juul en Jacques heeft blauwe ogen. Moeder heeft bruine ogen. Juul heeft blauwe ogen.

Hoe groot is de kans dat Jacques bruine ogen heeft?

Tip: Maak een kruisingsschema

1. 0%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Welke wil je bespreken?

Teams opdracht: oefenen kruisingsschema's 

Intermediaire eigenschappen

Een fenotype is intermediair als beide genen even sterk zijn.

Er is geen dominant of recessief gen 

Er ontstaat dus een tussenvorm

Ander woord ervoor is co-dominant

Intermediaire eigenschappen

Een fenotype is intermediair als beide genen even sterk zijn.

Er is geen dominant of recessief gen 

Er ontstaat dus een tussenvorm

Een ander woord is onvolledig dominant.

Intermediaire eigenschappen

Notatie van allelen verandert

Hoe zit dat dan in een kruisingsschema eruit?

Zwarte kip krijgt kuikens met een witte kip. 

Het fenotype is intermediair.

Oefenen met intermediaire kruisingen

Maak opdracht 20 

Na 5 min bespreken

Oefenen met intermediaire kruisingen

Maak opdracht zelf opdracht 19

Na 5 min verder met uitleg 12.2

(huiswerk check)

Bloedgroepen

Co-dominantie

Bloedgroepen

Aan de slag

1. Maak de werkboekvragen opdr.19,20,21,22 = huiswerk voor vrijdag  26 sept

2. Kijk de antwoorden na

3. Ga naar biologiepagina.nl - havo 3 - Nectar Erfelijkheid & Evolutie - Oefenen.

Kies daar een oefening uit