2aha Brug grammatica Woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

HOOFDSTUK 6

• Je hebt je kennis over woordsoorten opgefrist.
• Je hebt geoefend met 't zelfstandig naamwoord (zn) , lidwoorden, bijvoeglijk naamwoord (bn), zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoord. 
  

Zelfstandig naamwoord (zn)

• Mens, dier, ding of gevoel. Opa, chimpansee, plan, liefde, schilder, stoel, boek.
• Een eigennaam is ook een zn: Lianne, Griekenland, Limburg, Harlingen.
• Je kunt voor een zn een lidwoord zetten. 

Lidwoorden

• De en het -> bepaalde lidwoorden (blw).
  
• Een is een onbepaald lidwoorden (olw).

Een lidwoord hoort bij een zelfstandig naamwoord:
het voetbalveld, de klasgenoot, een eiland.

Tussen het lidwoord en het zn kan een bijvoeglijk naamwoord (bn) staan. Het blauwe voetbalveld, de slimme klasgenoot, een groot gebouw.

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

• Zegt iets over zelfstandig naamwoor
• Verschillende vormen => trappen van vergelijking.
• Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord geeft aan van welk materiaal iets gemaakt is: een houten kast, een plastic stoel. 
• Kan een bn ook van een werkwoord zijn gemaakt?

Zelfstandig werkwoord (zww) en hulpwerkwoord (hww)

• Een zww kun je uitbeelden of doen: struikelen, slapen, zingen, gooien, slaan, schrijven. Er staat maar één van in een zin.
  
• Een hulpwerkwoord (hww) kun je moeilijker uitbeelden of doen: worden, zijn, hebben, kunnen, mogen.
• Hulpwerkwoorden 'helpen' om een gezegde te maken. 

• Voornaamwoorden verwijzen naar personen, dieren en andere zelfstandige dingen.
• Een persoonlijk voornaamwoorden wijst een persoon of ding aan: ik ben boos, ze loopt erg snel, die vriendin van jou.
• Een bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets is. Mijn jas, onze fietsen, haar tas.

Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijke voornaamwoord

• Een vriend van mijn broer is deze week naar het concert van die bekende rapper geweest.
• Ik heb dit zonnige weekend alleen maar in de tuin gezeten.

Welke woordsoorten herken je?

De brug, grammatica woordsoorten

havo: opdr. 1 t/m 3 (blz. 246) 

vwo: opdr. 1 t/m 3 (blz 250)

Herhalen!

• Je hebt je kennis over woordsoorten opgefrist.
  
• Je hebt geoefend met 't zelfstandig naamwoord (zn) , lidwoorden, bijvoeglijk naamwoord (bn), zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoord.

• Je hebt je kennis over woordsoorten opgefrist.
• Je hebt geoefend met het aanwijzend, vragend en onbepaald voornaamwoord, het voorzetsel en het bijwoord.
  

Aanwijzend voornaamwoord 

Aanwijzend voornaamwoord 

Onbepaald voornaamwoord

Voornaamwoorden

Voorzetsel (VZ)

Een voorzetsel geeft een plaats, tijd of reden/oorzaak aan.

• plaats: onder de tafel - achter de deur
• tijd: na de vakantie - tijdens de wandeling
• reden/oorzaak: vanwege de file - door het succes

Een voorzetsel staat vaak voor een lidwoord of een voornaamwoord.

• In de kast - na deze mevrouw
  

Een voorzetsel kan ook na een zelfstandig naamwoord staan.

• die kant uit - de brug op
  

bijwoord

geeft een plaats aan:  hier, daar, rechts, nergens

geeft een tijd aan: nu, soms, vanavond

overige woorden: ook, graag, niet, misschien

vraagwoorden: waar, wanneer, waarom... 

Bijwoord

Zegt iets over een ander woord dan het zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld een:

- Werkwoord

- Ander bijwoord

- Bijvoeglijk naamwoord

Voorbeelden

- Zij is een heel  aardige vrouw.

- Zij woont in het huis hiernaast.

- Zij zaten allemaal buiten.

- Misschien doe ik het.

Hij tekent een BIJZONDER mooie auto.

1. bijwoord
2. bijvoeglijk naamwoord

De pen zit IN de etui.

1. bijwoord
2. hulp ww
3. voorzetsel
4. zelfstandig naamwoord

Het GROENE bankje staat op het gras.

1. voorzetsel
2. aanwijzend vnw
3. bijwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Het groene BANKJE staat op het gras.

1. bijwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. lidwoord
4. persoonlijk vnw

het HELE groene bankje staat op het gras

1. bijwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. hulpwerkwoord

Ik HEB gisteren heerlijk geslapen!

1. bijwoord
2. zelfst. ww
3. hulp ww
4. voorzetsel

In de zin 'De trein rijdt SNEL:

1. bijwoord
2. bijvoeglijk naamwoord

In de zin 'Waar ga jij naartoe op je skateboard?' is het woord WAAR een:

1. vragend voornaamwoord
2. bijwoord
3. voorzetsel
4. bezittelijk voornaamwoord

De brug, grammatica woordsoorten

havo: opdr. 4 t/m 6 (blz. 248-249) 

vwo: opdr.4 en 5 (blz 254)

Herhalen!

Opdracht in duo's

Verzin vier zinnen.

Laat voldoende ruimte open tussen de zinnen.

Geef je blaadje door aan het duo voor of achter jullie.

Probeer alle woorden te benoemen.

• Je hebt je kennis over woordsoorten opgefrist.
• Je hebt geoefend met het aanwijzend, vragend en onbepaald voornaamwoord, het voorzetsel en het bijwoord.