Ontwikkelingspsychologie les 1 Hoofdstuk 1

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

wat zie je?

Hoe zien ze er uit over 15 jaar?

Wat doen ze over 15 jaar?

Mijn vakantie in Suriname.

Dorpjes bezocht. Scholen gezien.

Jongetje dat niet naar school ging.

We kwmaen

Welkom bij de les ontwikkelings psychologie

Elke week  les

Basisboek:

• theorie en lesopdrachten
• werkvormen in de klas
• toetsen

Lessenschema

Kennis test

Staan: juist

Zitten: niet juist

Drieling

Wat is ontwikkeling?

Ontwikkeling 

Er is sprake van een langzame en duurzame verandering. 

Ontwikkelen doen we een leven lang. 

Mensen ontwikkelen zich op drie manieren. 

Groei, leren en rijping

Waarom heb je ontwikkelingspsychologie nodig?

Wat ga je leren ?

• Hoe gaat de ontwikkeling van een kind.
• Vanaf wanneer start de ontwikkeling van het kind.
• Welke ontwikkelingsfases zijn er.
• Wat gebeurt er in elke ontwikkelingsfase.
• Welke ontwikkelingsgebieden zijn er. En wat houden deze in.
• Je bent alerter op afwijkingen bij kinderen, zodat jij de juiste acties kunt ondernemen. 

Vandaag / lesdoelen

• Voorkennis meten -> Oefening.
• Eerste kennismaking met het vak:

1. Je kunt  straks uitleggen wat ontwikkeling is.
2. Je kunt drie manieren van ontwikkeling noemen.
3. Je kunt een voorbeeld van een ontwikkelingsfakor geven.
4. Je kunt verschil tussen nature en nurture uitleggen.

Ontwikkelen op 3 manieren

Groei, leren en rijping

Ontwikkeling, manier 1.  Groei

Lichamelijke /  fysieke groei

Fysieke groei zie je goed wanneer je een kind maandelijks langs een meetlat zet. 

Niet alleen het kind groeit, maar ook de spieren, hersenen en zenuwcellen groeien mee. 

Die hersenpan is met name interessant. 

 

Het brein = de hersenen

Bij de geboorte is het brein van een gemiddelde baby ongeveer een kwart van de grootte van het gemiddelde volwassen brein . Ongelooflijk genoeg verdubbelt het in het eerste jaar in omvang. Het blijft groeien tot ongeveer 80% van de volwassen grootte op 3-jarige leeftijd en 90% - bijna volgroeid - op 5-jarige leeftijd. Het brein is het commandocentrum van het menselijk lichaam.

Het brein

Gezichtsherkenning 

Baby's onder de zes maanden zijn in staat om zowat alle soorten gezichten te onderscheiden, zelfs die van individuele apen. Tussen zes en negen maanden leren zij individuele gezichten steeds beter te herkennen

Visuele ontwikkeling

Vanaf vier maand kan een baby diepte waarnemen.

Kleur en vorm wordt onderscheiden vanaf de vijfde, zesde maand, evenals vrijwillige oogbewegingen. 

Het brein 

Taalontwikkeling

Pasgeborenen kunnen taalklanken onderscheiden. Tussen de zes en twaalf maanden zijn baby's gevoelig voor de klanken van de eigen moedertaal en neemt de gevoeligheid voor klanken van andere talen af. 

Taalontwikkeling

Het aantal woorden dat een kind per uur ter horen krijgt is van invloed op de taalontwikkeling. Door dagelijks een kwartier voor te lezen, vergroot je de taalvaardigheid van de leerlingen.

Taalvaardigheid: De mate waarin je een taal kunt spreken, lezen en schrijven. 

Wat is het nut van al die kinderboeken? Het is zinvol voor de taalontwikkeling van kinderen en de uitbreiding van hun woordenschat. 

https://www.facebook.com/reel/675431720600354

Ontwikkeling, manier 2.  Leren

• Door af te kijken/ nadoen.
  
• Door te ervaren en te proberen.
  
• Door te studeren.

Per leeftijdsfase anders.

Imiteren = nadoen = leren

Leervoorkeur

Wat is jouw leervoorkeur?

Hoe leer jij het beste?

IKEA

Wat klopt hier niet?

Ontwikkeling manier 3. Rijping

Dit proces gaat van binnenuit.

We kunnen alleen de omstandigheden optimaliseren.

Een meisje van 3 jaar heeft bv nog geen borstgroei. 

Les 2

Waarom heb je ontwikkelingspsychologie nodig?

Terugblik: Ontwikkeling door: 

1. te groeien: fysiek en lichamelijk. 
2. te leren: theoretische, praktische, sociale kennis & vaardigheden. 
3.  rijping: de lijn waarin de ontwikkeling zich voordoet. 
4. Nature nurture begrip

Nature/nurture

Nature: interne factoren

• Aangeboren, biologische factoren
• Uiterlijke kenmerken, talent. 

Nurtere: externe factoren

• Omgevings- en ervaringsfactoren
• Opvoeding, fysieke woonomgeving, ingrijpende gebeurtenissen en/of ervaringen. 

Opdracht uit je boek A en B

1.04 A en B

Vandaag

ontwikkelingsfaktoren 

ontwikkelingsvoorwaarden

risico faktoren

Ontwikkelingsfaktoren, 1.3.1

Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling van het kind.

4 soorten faktoren:

1. fysieke omgeving
2. leefomstandigheden
3. opvoeding
4. verzorging

Lezen van artikel

Ontwikkelingsvoorwaarden  1.3.2

Bartels en Heiner zijn gedrags therapeuten hebben voorwaarden gesteld.

-> Waaraan voldaan moet worden om goed te kunnen ontwikkelen.

Zie boek pag 33, 34 en 35

Lezen en vragen maken.

1.05

Opdracht uit je boek C en D

1.04 A en B

Tot les 3, volgende keer.

Terugblik

Ontwikkelings faktoren :

 positief of negatief.

Ontwikkelingsvoorwaarden

 

Vandaag: Risico faktoren

Factoren die de ontwikkeling negatief beinvloeden.

drie groepen:

1. kindfaktoren : slechte start, slechtziend
2. ouder- en of gezinsfaktoren: stress in gezin, ouder slechte jeugd, verslaving, werkloosheid

1. omgevingsfaktoren:  achterstandswijk, oorlogsdreiging

• 
  

Vandaag

Verder met ontwikkelingsvoorwaarden: (1.05)

- verbaal en nonverbaal contact.

- Stimulering

- Opvoedingsstructuur is ondersteunend en flexibel

Risico faktoren en 1.06 maken

www.facebook.com

www.facebook.com

Vanaf week 39

Terugblik: Ontwikkelingsvoorwaarden 1.05

To do: Risico faktoren

Samengevat: Meerdere faktoren van invloed op de ontwikkeling

Aanleg: Nature vs nurture principe 

Ontwikkelingsfaktoren: fysieke omgeving, leefomstandigheden, opvoeding en verzorging: -> vb?

Risico faktoren -> vb ?

 

Zelf aan de slag 

lezen 1.3.1  maken: 1.04

lezen : 1.3.2 en maken 1.05

lezen: 1.3.3 en maken 1.06

1.01 1.02 1.03, 1.04, 1.05, 1.06

Op welke drie manieren ontwikkelen mensen zich?

Lees nu de uitgedeelde tekst

Maak de opdrachten die daarbij horen:

1.04 

1.05 

1.06 

1.07

Ontwikkelingsfasen

Zoek in je boek op welke er zijn.

Staat in je boek

29 sept 2025 Terugblik

• Ontwikkeling : 3 aspecten

• nature – nurture

• Ontwikkelingsfaktoren (fysiek, leefomstandigheden, opvoeding, verzorging)

• Verzorging: Ontwikkelingsvoorwaarden (Bartels en Heiner)

• Risico faktoren: faktoren die de ontwikkeling negatief beinvloeden

                Kind factoren

                Ouder-gezin

                Omgeving

Filmpje

Indrukwekkend, aangrijpend, beladen en ook heel leerzaam.

Kijk en maak aantekeningen. Je hebt van alles geleerd. 

Kun je dit verhaal koppelen aan wat we hebben behandeld.

Schrijf op.

Ontwikkelingsfasen

Welke zijn er, schrijf ze op.

Ontwikkelingsfasen

1. baby
2. (dreumes)
3. peuter 
4. kleuter jongere schoolkind
5. oudere schoolkind
6. puber
7. adolescent
8. volwassene
9. oudere mens

Ontwikkelingsgebieden

• cognitieve (inclusief taal)
  
• sensomotorische 
• sociaal emotionele
  
• creatief expressieve
  

www.facebook.com

Welke activiteit bij welk ontw. gebied.

Werkvorm klas

Schrijf of teken voor je zelf op:  15 min

Schrijf over jezelf drie manieren op waarop jij je hebt ontwikkeld in de loop van je leven tot nu. Welke faktoren zijn van grote invloed geweest op jouw ontwikkeling. Dus wat heeft jou vooral gevormd tot hoe je bent. Geef ook voorbeelden.

Wat is nature en wat is nurture bij jou?

.

6 oktober 2025 programma

Schrijfopdracht - vragen? 

Presenteren 

Opdrachten vorige week

Kwalificatie dossier

Ontwikkelingsgebieden algemeen

Piaget

Wat gun jij een kind?

5 min/ post it

Schrijf op wat jij  persoonlijk heel belangrijk vindt voor de ontwikkeling van een kind dat jij gaat ontmoeten in je praktijk.

Schrijf het ook op de post it

kerntaak 1: de 7 werkprocessen

1. Zorgt voor een veilig pedagogisch klimaat 
2. Inventariseert behoeften en wensen  
3. Bereidt de uitvoering van activiteiten voor 
4. Creëert een verantwoorde en stimulerende speel-/leeromgeving 
5. Werkt samen met andere betrokkenen  
6. Volgt en stimuleert de ontwikkeling en leren van het kind 
7. Evalueert eigen werkzaamheden 

DAT BEN JIJ !

Wat gun jij een kind?
Als het gaat over dit vak?

denk aan de ontw.voorwaarden uit je boek.

En de faktoren die van invloed zijn.

Wat vind jij persoonlijk erg belangrijk

Ontwikkelingsgebieden

• cognitieve (inclusief taal)
• sensomotorische 
• sociaal emotionele
  
• creatief expressieve
  

Toepassing van ontwikkelingsgebieden

Inzicht hierin levert op:

Signaleren: Vroegtijdig signaleren van mogelijke achterstanden of speciale behoeften.

Begeleiden: Kinderen gerichte ondersteuning bieden bij hun leer- en ontwikkelingsprocessen.

Afstemmen: Activiteiten en begeleiding afstemmen op de specifieke ontwikkelingsfase en behoeften van elk kind. 

Cognitieve ontwikkeling

2.02

Wat vraagt veel denkwerk van een kind.

zelf aan de slag

Instaptoets

Filmpje 2.02 bekijken en vragen beantwoorden

Lees Piaget en maak  werkblad Piaget 

Daarna filmpje Piaget

Wat vraagt veel denkwerk van een kind.

puzzels maken, 

Werkprocessen

Boek

naar andere lessonup h2

Doelstellingen hoofdstuk: 

• Je beschikt over brede en specialistische kennis van begrippen en theorieen van ontwikkelingspsychologie.
• Je beschikt over kennis van de cognitieve, motorische, sociale, emotionele, zintuigelijke, seksuele en creatieve ontwikkeling van een kind. 
• Je kan afwijkende ontwikkelingen van kinderen herkennen. 

Kwalifictie Dossier = KD

Basisdeel: 2 kerntaken, 7 + 2 werkprocessen

Profieldeel

Generiek

Dit staat in je boek! Introductiedeel.

Kwalificatie dossier

Eisen die gesteld zijn aan de beginnen beroepsoefenaar.

Wat kan pedagogisch medewerker als zij of hij gediplomeerd is?