Geen stress en je hoofd leeg, hoe dan?
1 / 21
Lesduur is: 50 minIntroductie
Thema 6: Zorg goed voor jezelf
Geen stress en je hoofd leeg, hoe dan?
Instructies
Dit thema gaat over de impact van smartphone en (sociale) media op ons brein en lichaam en hoe we daar het beste mee kunnen omgaan. De lessen worden klassikaal gegeven, via het digitale schoolbord.
Het doel is dat leerlingen ondanks alle digitale verleidingen en afleidingen, toch grip krijgen op hun mediagebruik en geen nadelige gevolgen voor gezondheid en welzijn ondervinden.
Het thema bestaat uit vier lessen die een geheel vormen. Bij voorkeur worden ze als serie gegeven. In de eerste twee lessen staat centraal hoe en waarom ons brein zo makkelijk afgeleid wordt door onze smarpthone en sociale media. Deze lessen bevatten breinkennis waardoor je bijvoorbeeld begrijpt wanneer je wel en wanneer niet kunt multitasken. Met die kennis wordt onderzocht hoe je grip kunt krijgen op je eigen mediagebruik.
De derde en vierde les bevatten tips over het optimaal leren benutten van je hersenen: hoe kun je het beste focussen? En hoe kun je juist ont-focussen, wat net zo belangrijk is? Een rode draad door de lessen is het nadenken over mensen die topprestaties leveren en waar jongeren bewondering voor hebben, zoals topsporters, bekende artiesten maar ook influencers of wetenschappers.
Het thema bestaat uit vier lessen die een geheel vormen. Bij voorkeur worden ze als serie gegeven. In de eerste twee lessen staat centraal hoe en waarom ons brein zo makkelijk afgeleid wordt door onze smarpthone en sociale media. Deze lessen bevatten breinkennis waardoor je bijvoorbeeld begrijpt wanneer je wel en wanneer niet kunt multitasken. Met die kennis wordt onderzocht hoe je grip kunt krijgen op je eigen mediagebruik.
De derde en vierde les bevatten tips over het optimaal leren benutten van je hersenen: hoe kun je het beste focussen? En hoe kun je juist ont-focussen, wat net zo belangrijk is? Een rode draad door de lessen is het nadenken over mensen die topprestaties leveren en waar jongeren bewondering voor hebben, zoals topsporters, bekende artiesten maar ook influencers of wetenschappers.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze lessen kunnen geheel op het digitale schoolbord worden gegeven: het is dus niet de bedoeling dat leerlingen antwoorden gaan geven met hun eigen telefoon. De vragen worden klassikaal beantwoord.
Slide 2 - Tekstslide
Dit thema gaat over de impact van smartphone en (sociale) media op ons brein en lichaam en hoe we daar het beste mee kunnen omgaan. Het doel is dat leerlingen zich bewust worden van alle digitale verleidingen en afleidingen, en leren hoe ze grip kunnen krijgen op hun mediagebruik om zo min mogelijk nadelige gevolgen voor gezondheid en welzijn ondervinden.
Het thema bestaat uit vier lessen die een geheel vormen. Bij voorkeur worden ze als serie gegeven.
In de eerste twee lessen staat centraal hoe en waarom ons brein zo makkelijk afgeleid wordt door onze smarpthone en sociale media. Deze lessen bevatten breinkennis waardoor je bijvoorbeeld begrijpt wanneer je wel en wanneer niet kunt multitasken. Met die kennis wordt onderzocht hoe je grip kunt krijgen op je eigen mediagebruik.
De derde en vierde les bevatten tips over het optimaal leren benutten van je hersenen: hoe kun je het beste focussen? En hoe kun je juist ont-focussen, wat net zo belangrijk is?
Een rode draad door de lessen is het nadenken over mensen die topprestaties leveren en waar jongeren bewondering voor hebben, zoals topsporters, bekende artiesten maar ook influencers of wetenschappers.
Elke les bevat een of twee instructievideo’s met ‘cognitieve fitness’-oefeningen. Cognitieve Fitness, een bewezen effectieve methode, combineert fysieke beweging met cognitieve uitdagingen om het brein beter te laten functioneren. Zo kunnen leerlingen leren over hun brein en lichaam door zelf te ervaren.
De oefeningen zijn fysieke uitdagingen; ze zorgen regelmatig voor hilariteit en dat is ook prima! Door de oefeningen te doen, word je geconfronteerd met je grenzen: je hersens kunnen nu eenmaal niet alles. Je kunt veel leren met training, maar ook dat is niet onbeperkt.
De docent kan kiezen om de instructievideo’s te gebruiken of de uitleg over de oefeningen zelf te geven.
De inhoud van de lessen is gebaseerd op recente wetenschappelijke inzichten over het brein en mediagebruik. Belangrijke bronnen zijn het Digitale Balansmodel van het Trimbos Instituut en het onderwijsboek Van brokkelbrein naar focus van Gerjanne Dirksen e.a. Beide bronnen zijn aanraders voor docenten die zich verder willen verdiepen in dit thema.
De docent hoeft zelf geen expert te zijn om de lessen te geven. Een open, onderzoekende houding en positieve insteek zijn voldoende. Daarnaast is herhaling van (delen van) de lessen aan te raden, liefst met een fysieke oefening erbij, zodat gemotiveerd blijven om nieuwe digitale gewoontes te ontwikkelen en een duurzame focus.
Leerdoelen van het thema Gezond:
- reflecteren op je eigen digitale balans (evenwicht tussen online en offline);
- weten wat het verschil is tussen het reflexbrein (dat zich makkelijk laat afleiden) en het denkbrein (dat niet kan multitasken);
- herkennen van digitale triggers die je afleiden en leren wat je daaraan kan doen;
- leren hoe je grip kunt krijgen op je eigen mediagebruik;
- begrijpen hoe je je brein optimaal kunt gebruiken voor focus en concentratie;
- ervaren hoe je stress vermindert via ademhaling en bodyscan.
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat is dat eigenlijk:
stress?
Slide 4 - Woordweb
Introduceer het onderwerp: stress.
Veel mensen ervaren stress. Het zou kunnen komen door gebruik van veel sociale media met de sociale druk die dat geeft. Maar ook dat je moet presteren op school, of dat ouders veel verwachten kan stress geven.
Een beetje stress is gezond: het maakt je scherp als je moet presteren: gezonde stress kan juist je prestaties verhogen. Stel me maar voor dat je te laat bent voor school: de stress maakt dat je harder kunt fietsen en zo toch nog op tijd komt. Ook gezonde stress voor een toets zorgt ervoor dat je net wat scherper bent.
Maar te veel stress maakt ziek. Als je veel stress hebt, gaat ook je geheugen slechter werken, waardoor je weer slechter kunt leren.
Denk maar aan een elastiekje: als je dat te lang en te ver oprekt (stress), knapt het. Daarom is het belangrijk om te leren hoe je met stress kunt omgaan, zodat je kunt voorkomen dat het te veel wordt en dat je ziek wordt. Daar gaat deze les over: hoe ga je om met stress?
Hoeveel stress zou jij ervaren als...
je een voetbalwedstrijd moet spelen voor 50.000 toeschouwers en miljoenen kijkers.
Slide 5 - Poll
Bespreek: stel je voor dat je een voetbalwedstrijd moet spelen voor 50.000 toeschouwers en miljoenen kijkers. Of dat je een optreden moet geven voor een volle concertzaal?
Top-performers hebben natuurlijk net als wij stress en spanning voor een belangrijke prestatie. Maar zij hebben allemaal manieren om daar goed mee om te gaan.
Wat blijkt: om regelmatig op topniveau te kunnen presteren, moet je niet alleen erg goed kunnen focussen, je moet ook regelmatig ‘ont-focussen’. Daar krijgen ze dus ook training in. De een noemt het meditatie, de ander mindfulness, of mentale voorbereiding. Het gaat om de nodige ontspanning, zorgen dat je brein wat voldoende krijgt. Denk maar aan dat elastiekje: de spanning moet eraf. In deze les gaan we kijken naar inspirerende voorbeelden en oefenen we met een paar praktische methodes.
Hoeveel stress zou jij ervaren als...
je een optreden moet geven voor een volle concertzaal?
Slide 6 - Poll
Bespreek: stel je voor dat je een voetbalwedstrijd moet spelen voor 50.000 toeschouwers en miljoenen kijkers. Of dat je een optreden moet geven voor een volle concertzaal?
Top-performers hebben natuurlijk net als wij stress en spanning voor een belangrijke prestatie. Maar zij hebben allemaal manieren om daar goed mee om te gaan.
Wat blijkt: om regelmatig op topniveau te kunnen presteren, moet je niet alleen erg goed kunnen focussen, je moet ook regelmatig ‘ont-focussen’. Daar krijgen ze dus ook training in. De een noemt het meditatie, de ander mindfulness, of mentale voorbereiding. Het gaat om de nodige ontspanning, zorgen dat je brein wat voldoende krijgt. Denk maar aan dat elastiekje: de spanning moet eraf. In deze les gaan we kijken naar inspirerende voorbeelden en oefenen we met een paar praktische methodes.
Slide 7 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Weet jij wat mindfulness is?
Ja
Nee
Slide 8 - Poll
Bespreek: Wie weet wat mindfulness is? Is er iemand die bij zijn eigen sport herkent: dat je een soort mindfulnessoefeningen moest doen (en wat vond je daarvan)?
Mindfulness gaat over het sturen van je aandacht naar het hier en nu, zodat je voorkomt dat je gedachten alle kanten op schieten. Dat geeft rust en focus, bijvoorbeeld door te focussen op je ademhaling, of een beeld van een fijn landschap.
Slide 9 - Video
Activiteit: bekijk samen de video waarin neuropsycholoog Anna Meijer praat over de voordelen van mindfulness en ademhalingsoefeningen.
Doe jij wel eens ademhalings- of ontspanningsoefeningen?
Ja
Nee
Wil ik niet zeggen
Slide 10 - Poll
Bespreek: Door middel van ademhalings- of ontspanningsoefeningen kun je dus je eigen hersenen beïnvloeden en daadwerkelijk je stress verlagen. Wie wist dat al, dat je door je ademhaling te beïnvloeden ook stress kunt verminderen? Wie past dit wel eens toe, bij spannende situaties bijvoorbeeld?
Slide 11 - Video
Activiteit: Oefenen met een regelmatige ademhaling. Volg de instructie op de video.
Deze oefening is een belangrijke oefening, die topsporters ook gebruiken. Door je ademhaling regelmatig te maken, komt je lichaam én je geest tot rust.
Bespreek hoe dit voelde. Was het makkelijker met je ogen dicht dan met ogen open? Tip: probeer dit ook te doen als je moeite hebt met in slaap vallen. Op welke momenten zou je het nog meer kunnen toepassen?
Slide 12 - Video
Activiteit: De bodyscan. Oefenen met de bodyscan video.
Deze oefening kun je ook in je eentje doen. Als je deze oefening kent, kun je daar de rest van je leven plezier van hebben in stressvolle situaties, maar het is ook een goede voorbereiding als je moet focussen. Je zult merken dat je er meer aan hebt, als je hem regelmatig doet. Dan ontdek je je dat steeds makkelijk in een rustige focus komt. Je kunt hem dus ook doen voordat je iets gaat leren.
Hoe vond je dit?
😒🙁😐🙂😃
Slide 13 - Poll
Bespreek de oefeningen na.
Wat heb je ervaren? Vond je het fijn, of juist niet? Denk je dat dit voor jou zou werken voordat je een toets moet doen of een presentatie geven? Of als je zenuwachtig bent, of je ergert aan iets of iemand. Voelde het vreemd? Misschien wilde je je ogen niet dicht doen en werd je toch afgeleid. Het kan dat je je niet veilig genoeg voelde op dit moment om je ogen dicht te doen? Als dat niet zo was, probeer het dan thuis in je eentje nog eens.
Voor de docent: Als kinderen aangeven dat ze het prettig vonden, zou je kunnen afspreken dat ze zo nu en dan mogen vragen om een ademmomentje. Dan doen jullie met de hele klas de oefening van de regelmatige ademhaling of de bodyscan – doe de oefening dan zittend en gebruik bijv. alleen de audio van het filmpje De Bodyscan. Dan kan jouw les hét moment zijn om even te ‘ont-focussen’: een heel krachtig, bewezen middel tegen stress.
Slide 14 - Tekstslide
[nb Tipsheet volgt november 2022]
Link:
Tipsheet: deel uit en neem door
Hier staan alle tips nog eens op een rijtje: tips om lichamelijke ongemakken te voorkomen, grip op je mediagebruik te krijgen, beter te focussen en hoe je stress kunt verminderen. Laten we er nog eens naar kijken en samen bespreken welke tips jullie meenemen in je eigen dagelijks leven. In hoeverre heb je misschien al iets veranderd aan je eigen digitale balans?
Slide 15 - Tekstslide
Afronding: Vat de vier lessen samen. Wat hebben we geleerd in de vier lessen van het thema Gezond - Zorg goed voor jezelf?
Wat vond jij zelf het belangrijkst
uit deze vier lessen?
Slide 16 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Help ons de lessen verbeteren.
Geef uw feedback via DeInternetHelden@bureaujeugdenmedia.nl
