10.3 welvaart en cultuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

10.3 welvaart en cultuur

Hoe de maatschappij voor altijd zou veranderen door welvaart, sociale ontwikkelingen en globalisering

Culturele Geschiedenis van de 20ste eeuw

Waar denk je aan bij de 60's en 70's? Hoe veranderde de maatschappij in die tijd, denk je?

Leerdoelen

- Hoe ontstond welvaart na WOII?

- Hoe ontwikkelde de verzorgingsstaat zich na WOII?

- Hoe veranderden normen en waarden na WOII?

- Wat veranderde er in de houding tussen ouderen en jongeren in de jaren '50 t/m '70?

Provo, een jongerenbeweging die de normen en waarden van de oudere bevolking bekritiseerde. Ze bekladden ook huizen.

Belangrijke begrippen

automatisering: vervanging van mensenwerk door uit zichzelf werkende machines.

post-industriële samenleving: maatschappij waarin de dienstensector de grootste economische sector is.

Informatiemaatschappij: samenleving waarin informatie- en communicatietechnologie (ICT) erg belangrijk zijn.

Individualisering: als mensen persoonlijke onafhankelijkheid steeds belangrijker vinden.

Tweede feministische golf: heropleving van het feminisme vanaf omstreeks 1970.

Een demonstratie van feministen in de jaren '70 - ze wilden dat het gebruik van de pil vergoed werd.

- Hoe ontwikkelde de welvaart zich na WOII?

De welvaart ontwikkelde zich positief tussen 1955 en 1973.

Hoe kwam dit?

- De lonen stegen heel hard. Mensen kochten luxere levensmiddelen (koelkast, tv) en er ontstonden supermarkten waar je nog meer exotische levensmiddelen (allerlei kruiden/producten) kon kopen.

Er ontstond een consumptiemaatschappij. 

Toch ontstond er wel een wereldcrisis in 1973. 

Alle textielindustrieën hielden op te bestaan. Die productie werd verplaatst naar lagelonen landen.

Vanaf 1985 steeg de welvaart weer. Er onstond een post-industriële samenleving waarin mensen het meeste in de dienstensector (winkel/dienstverlening/onderwijs) gingen werken.

Dit zou de eerste vestiging van Albert Heijn zijn, wat later in de jaren '50 zou uitgroeien tot de eerste supermarkt van Nederland.

Hoe ontwikkelde de welvaart zich na WOII?

Hoe ontwikkelde de verzorgingsstaat zich na WOII?

Vanaf 1945 ontwikkelde de verzorgingsstaat zich positief tot in de jaren '60. 

Hoe kwam dit?

1. In veel landen werden de sociaaldemocraten gekozen door het volk . Zij wilden zoveel mogelijk gelijkheid qua loon/inkomen en sociale wetten invoeren. Dit gebeurde in Engeland en Nederland.

2. Er kwam een stroming van christendemocraten aan de macht. Zij hadden dezelfde meningen als sociaaldemocraten, maar vonden de bijbel met haar leer ook erg belangrijk. Zij kregen in Nederland veel aanhang in de jaren '50.

Een logo van een Nederlandse sociaaldemocratische partij. Het onderschrift zegt al: eerst de mensen, niet de winst. Een erg socialistische uitspraak.

Hoe ontwikkelde de verzorgingsstaat zich na WOII?

Hoe veranderden normen en waarden na WOII?

Normen en waarden veranderen aanzienlijk - de jeugd wordt individualistisch en heeft kritiek op de normen en waarden van de oudere generatie.

Hoe kwam dit?

1.  De samenleving werd individualistischer. Je had niet je man/familie nodig om het te redden - je kon een beroep doen op uitkeringen van de staat. 

2. Veel mensen keken meer tv en werden blootgesteld aan veel nieuwe ideeën uit de wereld. Hierdoor werden er nieuwe ideeën over de maatschappij verspreid.

3. De oude 'zuilen van de samenleving' werden bekritiseerd en gezien als 'ouderwets'. Mensen wilden zelfstandige keuzes maken over hun leven.

Dit is de boot van radiozender 'Veronica', die niet bij de protestantse/katholieke/socialistische of liberale 'zuil' hoorde. Zij zendden illegale radio uit.

Hoe veranderden normen en waarden na WOII?

De tweede feministische golf zorgde ook voor nieuwe kritiek op het bestaande beeld over vrouwen.

Door de opkomst van de pil en het einde van de onbekwaamheid van vrouwen (1955) hadden vrouwen meer rechten.

In de jaren '60 en '70 streden vrouwen voor meer rechten, zoals het plegen van abortus. Hier hoorde ook het recht op anticonceptie bij.

Ze streden voor meer gelijke acceptatie in een samenleving die nog door mannen gedomineerd was in de oude verzuilde wereld.

Een stel 'dolle mina's' die de straat op gingen in de 70's met 'baas in eigen buik' - zij vonden dat ze zelf mochten bepalen over abortus.

Hoe veranderden normen en waarden na WOII?

Wat veranderde er in de houding tussen ouderen en jongeren in de jaren '50 t/m '70?

De houding van jongeren werd uitdagender tegenover ouderen.

Door de stijging van welvaart en de babyboom in de jaren '50 waren er veel jongeren die opgroeiden met hogere lonen en media, zoals de tv. Ze konden meer uitgeven aan andere dingen dan alléén de familie.

welke gevolgen had dit?

1. Jongeren gingen zich als groep meer afzetten tegen ideaalbeelden van hun ouders door popmuziek en rockmuziek te luisteren. 

2. Ze sloten zich aan bij bewegingen, zoals punk en hippie, die de bestaande normen en waarden bekritiseerden.

3. In steden gingen jongeren meer studeren en werden hoger opgeleid - dit leidde ook tot meer kritiek op de oudere generatie.

Dit is een foto genomen aan het eind van de jaren '60 tijdens Woodstock. Dit festival stond bekend om de grote artiesten die er optraden, maar ook het vele drugsgebruik.

Leg uit hoe individualisering en jongerenbewegingen met elkaar in verbinding staan in de jaren '60 en '70.