10.4 Nationalisme in de kolonies

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

10.4 Verzet tegen het imperialisme - Dekolonisatie

Leerdoelen

• uitleggen welke doelen nationalistische bewegingen in Azië aanvankelijk nastreefden en hoe zij die poogden te bereiken
• een verklaring geven voor de sterke groei van nationalistische bewegingen in de koloniën in de jaren rond de Tweede Wereldoorlog
• enkele oorzaken noemen voor de opkomst van nationalistische bewegingen in de koloniën vanaf de jaren 20.

Kenmerkend aspect

Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme

00:52

Waarom kijkt de zwarte kruier zo naar Ghandi? Hoe reageert hij op diens vraag?

01:43

Wat vertelt deze scène over de Zuid-Afrikaanse samenleving? Welke groepen worden hier onderscheiden?

Opkomst van het nationalisme in Azië

•  In allerlei koloniën kwamen nationalistische bewegingen op, eerst in Azië en later in Afrika. 
• Veel van deze nationalistische bewegingen groeiden op den duur uit tot politieke partijen. 
• In Brits-Indie richtten hoogopgeleide Indiërs in 1885 het Indian National Congress op.
• Onder leiding van Mahatma Gandhi werd deze in de jaren 1920 steeds belangrijker (zie foto). 
• Zijn hele leven lang streed Gandhi op een geweldloze manier voor een rechtvaardige samenleving en voor de onafhankelijkheid van Brits-Indië. 
• Hij probeerde druk te zetten via boycots en protesten
• Rond 1930 kreeg de Indiaanse regering al iets meer zelfstandigheid

De aanhang van de nationalistische bewegingen groeide snel tijdens de tweede wereldoorlog.

• Oorzaken:

1. mensen als Ho Chi Minh (Frans-Indochina/Vietnam), Gandhi (India) en Soekarno (Indonesië) waren charismatische leiders. Ze waren in staat om veel burgers te overtuigen van hun idealen.
2. Communicatiemiddelen, zoals radio en film, zorgden ervoor dat de leiders en hun ideeën bekend werden bij de bevolking.
3. Het Japanse optreden tijdens de Tweede Wereldoorlog was een grote stimulans voor het nationalisme in Azië. De Japanse leus ‘Azië voor de Aziaten’ sprak veel mensen aan.

Groter wordende kritiek op het kolonialisme

• Oorzaken:

1.  Er was lange tijd sprake van economische uitbuiting van de bevolking in de koloniën. Mensen moesten hard werken voor weinig loon. Ze moesten grondstoffen leveren aan het moederland. Dit ging ten koste van het verbouwen van voedsel.
2. De bevolking had vrijwel geen inspraak in het bestuur. De Europese landen beslisten in praktijk alles.
3. Onderwijs speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van nationalistische bewegingen. Inwoners van de koloniën opgeleid om mee te werken met het bestuur. Deze opleiding kregen ze vaak in Europa. Zo kwamen ze in contact met westerse ideeën over democratie en nationalisme.
4. De VS waren voor zelfbeschikkingsrecht van de kolonies

Nederlands-Indië wordt Indonesie!

• In Nederlands-Indië kwam er ook steeds meer de roep naar onafhankelijkheid.
• Er werd een politieke partij opgericht, de PNI  (Partai Nasional Indonesia) . Deze eiste onafhankelijkheid.
• Leider van de PNI was de charismatische Soekarno (foto).
• In 1933 leidde de onrust tot een opstand die hard de kop in werd gedrukt en de leden van de PNI werden verbannen.
• Vanaf de bezetting van Indonesië in maart 1942 , werkte Soekarno samen met Japan (hoop op onafhankelijkheid).
• Na de Tweede Wereldoorlog probeerde NL met 2 politionele acties (oorlog) de macht te herstellen.
• Door aandringen van de VS en de Verenigde Naties gaf Nederland in 1949 de strijd op, en Indonesië werd onafhankelijk en Soekarno werd president.

Begrippen

Zelfbeschikkingsrecht:

Zelfbeschikkingsrecht of recht op zelfbeschikking is het recht van ieder volk om zelf te mogen bepalen onder welke soevereiniteit (macht) het wil vallen en zelf te beslissen over zijn economische, sociale en culturele ontwikkeling.

Dekolonisatie:

Kolonies die zich losmaken (door strijd en verzet) van het moederland.

Huiswerk

Paragraaf 10.4

Maak Opdracht 3 t/m 9  

Opdracht 10 t/m 12

Waarom komen juist de adellijke jongeren in Nederlands-Indië in verzet?

Waarom kreeg de Indonesische adel privileges van de Nederlandse kolonisator?

Waarom was de Volksraad in Nederlandse ogen wel een goed idee maar veroorzaakte deze Volksraad juist onrust onder de Indonesische bevolking?

Leerdoelen-controleer jezelf

• uitleggen welke doelen nationalistische bewegingen in Azië aanvankelijk nastreefden en hoe zij die poogden te bereiken
• een verklaring geven voor de sterke groei van nationalistische bewegingen in de koloniën in de jaren rond de Tweede Wereldoorlog
• enkele oorzaken noemen voor de opkomst van nationalistische bewegingen in de koloniën vanaf de jaren 20.