5H Module planten: 11.2 Transport en 12.1 Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

5H Module Planten: 

Transport en Afweer

Deze les:

- D-toets H12 (40 min)

- 11.2 blz. 98 + 99 Transport Plant

- 12.1 blz. 134 + 135 Afweer Plant 

Transport

Transport van water gaat in de plant omhoog door 3 krachten:

- Verdamping in de bladeren

- Worteldruk

- Capillaire werking: door de 

nauwe vaten gaat het water 

als een 'draad' omhoog via 

adhesie/cohesie

Worteldruk

Nitraat en fosfaat worden actief opgenomen = hoge osmotische waarde, die water uit bodem trekt.

Verdamping

verdamping via huidmondjes zorgt voor zuigkracht

Houtvaten

Vervoeren water en mineralen 
 van wortel naar blad 

Water omhoog getransporteerd door: worteldruk, capillaire werking, verdamping

Bastvaten

Vervoeren water en organische stoffen (suikers) van blad naar de rest van de plant. 

Richting van transport bepaald door waterdruk/osmose. 

Transport Bastvaten

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A:water B: meest
2. A:water B:minste
3. A:opgeloste stoffen B:meeste
4. A:opgeloste stoffen B:minste

Stroming in de bastvaten gaat

1. omhoog
2. omlaag
3. in beiden richtingen

Stroming in de houtvaten gaat altijd

1. omhoog
2. omlaag
3. in beiden richtingen

Door welke 3 krachten wordt water in een plant omhoog getransporteerd?

Wortelharen nemen mineralen uit de bodem op in de cel. De concentratie in de cel is hoger dan in de bodem. Dit is een voorbeeld van:

1. diffusie
2. osmose
3. actief transport
4. passief transport

In de bastvaten is de richting van de sapstroom afhankelijk van de plaats waar de suikers nodig zijn. Noem een situatie waarbij de sapstroom omhoog gaat en een waarbij deze omlaag gaat.

Afweer Planten (12.1)

Planten beschermen zich tegen vraat via:

- mechanische afweer (stekels, doornen)

- mutualistische relaties (bijv. mieren in acacia, sluipwesp)

- chemische afweer (bittere smaak, brandharen met gif)

Celwanden

Primaire celwand - Cellulose

Middenlamel - Pectine (= plakkerig)

Soms secundaire celwand - Lignine (houtstof = houtachtige plant)

--> Koolhydraten, vormen de voedingsvezels in plantaardig voedsel. 

Deze heb je nodig voor?

Huiswerk

- Herhalen 4H H5; 5.3 (deel "Plantaardig voedsel") + 5.4 

- Maken 12.1 opdr. 10 t/m 15