5H Module planten: Transport, Afweer en Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

5H Module Planten: 

Transport, Afweer en Gaswisseling

Deze les:

- Nakijken/bespreken D-toets H12

- Uitleg Planten: 11.2 blz 98 + 99 Transport, 12.1 blz. 134 + 135 Afweer en 13.3 Gaswisseling blz 182 + 183

- Herhalen Fotosynthese

- Afsluiting D-toetsje Planten 5H

epidermis

dekweefsel: sluit af

cuticula: waterafstotend waslaagje

Houtvaten

•  vervoeren water en mineralen 
  

 van wortel naar blad 

•  dikke celwanden
  
• grote openingen 

water omhoog gepompt door: worteldruk, capillaire werking, verdamping

transport in houtvaten

transport van water en mineralen vanaf wortels omhoog

stuwende kracht door:

• verdamping via huidmondjes zorgt voor zuigkracht
• capillaire werking, doordat het nauwe vaten zijn en het water als een 'draad' omhoog gaat via adhesie/cohesie
• worteldruk: nitraat en fosfaat actief opgenomen, hierdoor hogere osmotische waarde, die water uit bodem trekt

Bastvaten

•  vervoeren water en organische stoffen (sacharose) 
  

 van blad naar de rest van de plant

•  dunnere celwanden dan houtvaten
  
• dikkere celwanden dan parenchym

waterdruk door osmose

Wortelharen nemen mineralen uit de bodem op in de cel. De concentratie in de cel is hoger dan in de bodem. Dit is een voorbeeld van

1. diffusie
2. osmose
3. actief transport
4. passief transport

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A:water B: meest
2. A:water B:minste
3. A:opgeloste stoffen B:meeste
4. A:opgeloste stoffen B:minste

Stroming in de houtvaten gaat altijd

1. omhoog
2. omlaag
3. in beiden richtingen

Door welke 3 krachten wordt water in een plant omhoog getransporteerd?

In de bastvaten is de richting van de sapstroom afhankelijk van de plaats waar de suikers nodig zijn. Noem een situatie waarbij de sapstroom omhoog gaat en een waarbij deze omlaag gaat.

Afweer Planten (12.1)

Planten beschermen zich tegen vraat via:

- mechanische afweer (stekels, doornen)

- mutualistische relaties (bijv. mieren in acacia, sluipwesp)

- chemische afweer (bittere smaak, brandharen met gif)

Celwanden

Primaire celwand - Cellulose

Middenlamel - Pectine (= plakkerig)

Soms secundaire celwand - Lignine

--> Koolhydraten, vormen de voedingsvezels in plantaardig voedsel. 

Deze heb je nodig voor?

huidmondjes in bladeren 

(en groene stengels)

uitwisseling: CO2 en O2

verdamping H2O

13.3 Gaswisseling Plant

Bij te veel waterverlies

woestijnplant

Kleine bladeren, groene stengel, haren, overdag huidmondjes sluiten

   alle planten: 

huidmondjes sluiten

Gevolg?

Hoe kan een plant zich beschermen tegen uitdroging?

1. dikke waslaag, weinig huidmondjes,behaarde bladeren
2. verzonken huidmondjes behaarde bladeren, dikke waslaag
3. klein bladoppervlak huidmondjes onderkantblad,
4. zowel a,b als c

Opdrachten maken

13.3 opdr. 1 t/m 5

Hoe groot is de O2 productie door fotosynthese bij verlichtingssterkte R ?

1. 0,25
2. 0,50
3. 0,75

SE Biologie

Nectar 2.1 + 2.5 Cel, H11 Transport, H12 Gezondheid, H5 Voeding en Energie, 3.1 Ziekteverwekkers + 3.3

Celmembraan, Osmose, Diffusie en 13.3 Uitscheiding plant

(blz. 182 + 183)