HV1_Studyflow S1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

enkelvoud-meervoud

afbreekregels

Veel zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op –en: 

lamp → lampen; 

weg → wegen;

mes → messen; 

kloof → kloven. 

   

Meervoud op -en

• Zet –en achter het woord:

  boer – boeren, balk – balken, prooi - prooien

• Als het woord eindigt op een korte klank en

  één medeklinker, moet je de laatste

  medeklinker verdubbelen:

  tak - takken, klas - klassen, stof - stoffen. 

Zo maak je een meervoud op -en

• Als het woord eindigt op een lange klank en één medeklinker, moet je de lange klank in het meervoud met één klinker schrijven:
  

    straat - straten, been - benen, sloot - sloten

Zo maak je een meervoud op -en

• Als het woord eindigt op een -f of een -s, verandert die letter

     vaak in een -v of een  – z:

     brief - brieven, golf - golven, doos - dozen, spons - sponzen.

 

• Maar dat gebeurt niet bij alle woorden die op een -f of –s eindigen.

    pols - polsen, fotograaf - fotografen.

Zo maak je een meervoud op -en

Noteer het meervoud van 'bes', 'noot' en 'raaf'.

• Veel zelfstandige naamwoorden hebben ook een meervoud op een s.

wafel - wafels, afwasmachine - afwasmachines, kogel - kogels, café - cafés

Meervouden op –s

• Soms moet er een apostrof gezet worden voor de s (’s)

     Dit doe je bij woorden die eindigen op a, o, u, i of y 

     (ik houd van y’s)

agenda - agenda’s, accu - accu’s, bikini - bikini’s, pony - pony’s.

Meervouden op –s

• Let op: bij woorden die een klinker hebben staan voor de a,o,u,i,y krijgen de s er weer aan vast.

     bureaus, essays, gnoes, diskjockeys

• Bij afkortingen maak je het meervoud ook met ’s

     Mp3’s, F16’s, BMW’s, wc’s

Meervouden op –s

Wat is het meervoud van:

café en bureau?

1. café's bureaus
2. cafés bureau's
3. café's bureau's
4. cafés bureaus

• Het meervoud van woorden op –ik  

     Bij woorden die eindigen op -ik is er niet altijd een

    medeklinkerverdubbeling.

• Er is wel verdubbeling als de klemtoon op de lettergreep 

     met –ik valt:
 

      blik → blikken, snik → snikken.

Meervouden op -ik

• Er is geen medeklinkerverdubbeling als de klemtoon niet op de lettergreep met –ik valt:

    bangerik → bangeriken, perzik → perziken,

    havik → haviken.

Meervouden op -ik

• Woorden die eindigen op –cus, krijgen in het meervoud een –i. Dat zijn woorden afkomstig uit het Latijn.
  

 

    politicus → politici, technicus → technici.

 

Meervouden op met -i

Wat is het juiste meervoud van:

neerlandicus en bangerik?

1. neerlandicussen bangerikken
2. neerlandici bangeriken
3. neerlandisi bangeriken
4. neerlandicussen bangeriken

• Sommige woorden uit het Latijn hebben twee meervoudsvormen. Bijvoorbeeld woorden die eindigen op 

    -um. Deze woorden krijgen in het meervoud een -a of een -s.

    museum → musea/museums

    datum → data/datums

Twee meervoudsvormen

•  Er zijn natuurlijk ook uitzonderingen. Sommige woorden eindigen in het meervoud namelijk op -eren.

 

kind → kinderen        ei → eieren     

blad → bladeren        kalf→ kalveren

lied → liederen          lam → lammeren

rund → runderen       been → beenderen (botten)

 

meervoud met -eren

dreumes → dreumesen

koopman → kooplui/kooplieden

zeeman → zeelui/zeelieden

handvat → handvatten/handvaten

Andere bijzondere meervouden

Afbreekregels 

Alle woorden kun je verdelen in lettergrepen. 

Sommige woorden bestaan uit maar één lettergreep: 

kar, bos, jurk. 

Andere woorden bestaan uit twee of meer lettergrepen:

bu-reau-stoel, ver-ga-de-ring, vloer-kleed.

Lettergrepen

• Open lettergrepen eindigen op een klinker:

     

      ja-ren               hu-ren           be-ren

• Gesloten lettergrepen eindigen op één of meer 

     medeklinkers:

    

     wer-ken            let-ten            art-sen

Lettergrepen

Als je een woord afbreekt, doe je dat vaak zonder erover na te denken. Toch zijn er regels voor het afbreken van woorden. 

• Je mag afbreken tussen twee woorden die een 

     samenstelling vormen:

     huis-werk        keuken-machine        thee-pot

Afbreekregels

• Je mag afbreken na een lettergreep

      

     Me-di-cijn,  kui-ken, cir-cus, dui-ker

• Je mag afbreken tussen twee medeklinkers die midden in het woord naast elkaar staan:

    wer-ken bel-len bas-ket-bal

Afbreekregels

• Je mag afbreken voor een tussenmedeklinker.
  

Een tussenmedeklinker is een medeklinker die tussen twee klinkers midden in het woord staat. Als er in het woord een tussenmedeklinker staat, hoort die medeklinker dus bij de volgende lettergreep.

ho-ren               ba-len           vu-ren

Afbreekregels

• Je mag afbreken na een voorvoegsel of voor een achtervoegsel:

    on-diep, her-examen, boek-je, boom-pje

Afbreekregels

'ko-pen'. Welke afbreekregel is gebruikt?

1. voor een tussenmedeklinker
2. tussen twee medeklinkers
3. binnen een samenstelling

'bal-len'. Welke afbreekregel is gebruikt?

1. voor een tussenmedeklinker
2. tussen twee medeklinkers
3. binnen een samenstelling

'keu-ken-kast'. Welke afbreekregels zijn gebruikt?

1. tussen een samenstelling, voor een tussenmedeklinker
2. tussen een samenstelling na een lettergreep
3. na een lettergreep een medetussenklinker
4. tussen een samenstelling na een lettergreep

Breek het volgende woord af? Let op: op meerdere plekken. 'vrachtwagenchauffeur'