(in)congruentie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

(in)congruentie

congruent = gelijkheid in getal

incongruent = ongelijkheid in getal

de persoonsvorm komt in persoon en getal overeen met het onderwerp

Jullie lezen het boek Marina van Carlos Ruiz Zafón. 

De klas leest het boek Marina van Carlos Ruiz Zafón.

De groep betogers ... van het Malieveld naar het Binnenhof.

1. wandelde
2. wandelden

de groep betogers ... wandelde

een enkelvoudige kern (de groep) en een meervoudige nabepaling 

De jeugd ... momenteel een interessante doelgroep voor adverteerders.

1. zijn
2. is

de jeugd ... is

het onderwerp is een verzamelnaam (de jeugd) die uit meerdere personen bestaat

Een van de Groningers die naar Australië ... , was mijn vader.

1. emigreerden
2. emigreerde

één van de Groningers die ... emigreerden

na een van de + meervoudig woord + die volgt een meervoudige persoonsvorm

‘De Hongerspelen’ ... een bijzonder meeslepende jeugdroman.

1. is
2. zijn

de Hongerspelen ... is 

Bij meervoudige titels van boeken, films enzovoort (De Hongerspelen) volgt een enkelvoudige persoonsvorm

Twee kilo kaas ... tegenwoordig meer dan tien euro.

1. kosten
2. kost

twee kilo kaas ... kost

Na een rekeneenheid, zoals meter, liter, dozijn, procent, kilo, euro volgt een enkelvoudige persoonsvorm.

Deze antibiotica
... niet bij mensen die al vaker een kuur kregen.

1. werkt
2. werken

Op de heuvel
... een kudde bruine schapen rustig te grazen.

1. lopen
2. loopt

De media
... de partijvoorzitter van fraude met verkiezingsgeld.

1. beschuldigt
2. beschuldigen

Een van de wielrenners die ten val ...,
... zijn sleutelbeen.

1. kwam, brak
2. kwamen, breken
3. kwamen, brak

incongruentie

Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aangezien:

– * De media schrijft veel onzin over deze bekende Nederlander.

Het onderwerp (ow) lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:

– * Uit de enquête bleek dat de meerderheid (kern v.h. ow; enkelvoud) van de leerlingen (meervoud) tegen frisdrankautomaten waren (meervoud).

De persoonsvorm en het onderwerp staan ver uit elkaar en daartussen staan andere zinsdelen met een ander getal dan het onderwerp:

– * Het schijnt dat het stadsbestuur de komende jaren binnen de grachten geen nieuwe parkeerplaatsen voor auto’s meer willen (pv; meervoud) aanleggen.

Het meewerkend voorwerp wordt ten onrechte voor het onderwerp aangezien:

– * Bij het eindpunt van de lijn worden alle passagiers (meewerkend voorwerp) verzocht <uit de stadsbus te stappen (onderwerp)>. (Aan de passagiers (meewerkend voorwerp) wordt <dit> verzocht.)

Nieuw Nederlands online maken 

hoofdstuk 4, formuleren, incongruentie en inversie

opdracht 1

Klaar? Start met lezen in Marina!