V4 - T4: BS7 Ontstaan van soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

B7

Ontstaan van soorten

Waar staan deze vergelijkingen voor?

p^2+ 2pq+ q^2= 1

p+q= 1

Soortsbegrip

Een groep organismen met vergelijkbare kenmerken die onderling kunnen kruisen om vruchtbare nakomelingen voort te brengen en die reproductief geïsoleerd zijn van andere soorten

Leerdoel B7

• Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven
  

    - door geografische verschillen
    - door verschil in gedrag

• Je kunt aan de hand van het eilandbiogeografiemodel de eilandtheorie uitleggen

Het effect van natuurlijke selectie op de distributie van fenotypen

Basisstof 7

Het ontstaan van soorten

Tekst

Soortvorming:

1. een deel van een populatie raakt gescheiden van de rest van de soort.

2. aanpassing aan verschillende omgevingsomstandigheden.

3. reproductieve isolatie. Zolang de twee groepen onderling kruisen, delen ze dezelfde genenpool en blijven ze dezelfde soort.

Verschillende vormen

Allopatrische soortvorming: reproductieve isolatie wordt veroorzaakt door een geografische barrière

Sympatrische soortvorming: er is geen geografische barrière, maar iets anders weerhoudt hen ervan zich voort te planten, bijvoorbeeld temporele (in de tijd), gedrags- of habitatisolatie

Sympatrische soortvorming

In hetzelfde gebied zonder dat er een geografische barrière zit.

gedrag, tijd

• Of door polyploïdie: een meervoud van het diploïde aantal chromosomen in een (deel van een) organisme

• Polyploïdie ontstaat door fout tijdens de mitose

learn.genetics.utah.edu

Eilandtheorie

In het voorkomen van het aantal soorten zag Darwin een wetmatigheid: hoe groter het eiland, hoe meer soorten. Hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten.

Na verloop van tijd ontstaat een evenwicht tussen immigratie en uitsterven.

Eilandtheorie

De eilandtheorie voorspelt dus de grootte van de biodiversiteit van geïsoleerde gebieden, zoals eilanden, bergtoppen, meren en bossen.

93C

Eilandtheorie

Grootte van het eiland beïnvloedt de snelheid van uitsterven:

- Klein eiland: veel concurrentie -> soorten sterven sneller uit.

- Groot eiland: minder concurrentie -> soorten sterven minder snel uit.

Groene lijnen in de grafiek.

Eilandtheorie

Afstand van het eiland tot het vaste land (bron van migratie)

- Dichtbij: veel migratie 

- Ver weg: weinig migratie 

Meer bij groot eiland dan bij klein eiland door meer beschikbare niches!

Rode lijnen in de grafiek.

Eilandtheorie

Dynamisch evenwicht: het punt waarop de immigratie gelijk is aan de snelheid van uitsterven.

De biodiversiteit blijft gelijk.

Er verdwijnen wel soorten en die worden vervangen door nieuwe.

Eilandtheorie op de Wadden

Welke Waddeneiland heeft de grootste biodiversiteit? 

Verklaar met de eilandtheorie van BINAS 93C.

A     Texel

B     Ameland

C     Terschelling

Samenvatting Eilandtheorie

In het voorkomen van het aantal soorten op eilanden zag Darwin een wetmatigheid: 

- hoe groter het eiland, hoe meer soorten. 

- hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten.

De eilandtheorie beschrijft dus de biodiversiteit in relatie tot de grootte van een eiland (of een ander geïsoleerd ecosysteem) en de afstand tot het vaste land (of tot andere ecosystemen).

Leerdoel B7

• Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven
  

    - door geografische verschillen
    - door verschil in gedrag

• Je kunt aan de hand van het eilandbiogeografiemodel de eilandtheorie uitleggen

Aan de slag

Maken opdracht 93 t/m 101 

Maken begrippenlijst BS7