6.4 De macht van de vorst

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

6.4 De macht van de  vorst

Waarom was het bouwen van kerken en kathedralen zo belangrijk voor de Middeleeuwse mens? Noem 2 redenen.

Romaanse kerk

Gotische Kerk

dikke muren

 grote ramen

hoge muren met luchtbogen

kleine ramen

na 1200

ronde bogen

spitse bogen

voor 1200

Bestudeer de bron. In de tijd van steden en staten ontstond in Nederland een landbouwstedelijke samenleving. Gaat de bron over een oorzaak of over een gevolg van die ontwikkeling?

1. een oorzaak
2. een gevolg

Als een stad stadsrechten krijgt dan wordt de macht van de adel

1. groter
2. kleiner

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je uitleggen:

• Hoe de Duitse koningen minder machtig werden
• Hoe de macht van de Franse en Engelse vorst zich heeft ontwikkeld
• Hoe vorsten samenwerkten met de drie standen

Duitse vorsten

• Gewesten binnen het Duitse rijk werden bestuurd door leenmannen
• De Duitse koning werd gekozen door keurvorsten (hoge edelen en bisschoppen)
• De koning benoemde een nieuwe bisschop -> investituur
• De Paus was tegen de benoeming van nieuwe bisschoppen door de koning
• Gevolg: conflict tussen koningen en de paus -> investituurstrijd
• In 1122 benoemt de paus nieuwe bisschop

De investituurstrijd ging om...

1. Of de paus wel echt direct contact met God had
2. Het benoemen van bisschoppen
3. Middeleeuwse klederdracht
4. Of de keizer op kruistocht moest.

Engeland

• Engelse koning verhoogt belastingen -> conflict met hoge adel
• Gevolg: in 1215 tekent de Engelse koning de Magna Carta (grote oorkonde)
• Adel krijgt meer macht

Wat is de Magna Carta?

1. Groep raadgevers die de koning helpt beslissingen te nemen
2. Hoofd van de Rooms-Katholieke kerk
3. Macht die door de kroning en zijn ambtenaren wordt uitgeoefend
4. Engelse wet waar óók de koning zich aan moet houden

Wat was de aanleiding voor de Magna Carta?

1. De zware belasting die John invoerde om zijn oorlog in Frankrijk te bekostigen
2. Het executeren van zijn eigen vrouw
3. Hij trok aan de baarden van Ierse clanleiders als een teken van disrespect
4. Het doden van zijn eigen neefje

Frankrijk

• Na val Frankische rijk minder macht
• Gevolg: machtsuitbreiding door huwelijken, erfenissen en oorlog
• Begin 13e eeuw veroverde Franse koning Fillips II veel gebied -> meer macht

100-jarige oorlog

• Koning van Engeland: leenman van Franse koning in zuiden Frankrijk
  
• 1328: Franse koning sterft --> Engelse koning Edward wil koning Frankrijk worden
  
• 1337: ruzie Engeland en Frankrijk:
• Gevolg: Edward verklaart oorlog aan Frankrijk (1337)
• Jeanne d'Arc kreeg goddelijke boodschap om Frankrijk te redden
• Kreeg legerleiding (verkleed als man) en won vele veldslagen

Waar of niet waar:
Na de 100 jarige oorlog was de koning van Frankrijk machtiger dan de koning van Engeland

1. Waar
2. Niet waar

Wat voor rol speelde Jeanne d'Arc in de 100-jarige oorlog?

1. Zij moest zorgen dat de kroonprins van Fr veilig was
2. Zij werd een militair symbool voor de soldaten
3. Zij was een spionne van Engeland
4. Zij was de eerste schizofrene persoon ooit

Vorsten vergroten macht

• Voor bestuur en rechtspraak nam de koning ambtenaren in dienst
• Het land werd steeds meer als eenheid bestuurd (staatsvorming)
• Koningen gingen vanaf één plek besturen   --> centralisatie 
• Burgers wilden meer inspraak -> 3e stand
• Voor advies riep de koning de Staten-Generaal (FR) of parlement bij elkaar

De koning was verplicht het advies op te volgen van de Staten-Generaal

1. Waar
2. Niet waar

Wat is centralisatie?

1. Regeren vanuit één punt
2. Macht van de koning wordt groter
3. Overal dezelfde wetten en regels

Waarom zorgt centralisatie ervoor dat de macht van de vorst groter wordt?