Erfelijkheidsvraagstukken oplossen
Hoe los ik een erfelijkheidsvraagstuk op?
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvmbo t, havoLeerjaar 2,4
In deze les zitten 20 slides, met tekstslides.
Lesduur is: 45 minOnderdelen in deze les
Hoe los ik een erfelijkheidsvraagstuk op?
Slide 1 - Tekstslide
Slide 2 - Tekstslide
Slide 3 - Tekstslide
Slide 4 - Tekstslide
Slide 5 - Tekstslide
Hoe los ik een erfelijkheidsvraagstuk op?
Slide 6 - Tekstslide
Links staan de stappen
Je krijgt vaak een opgave in de vorm van een verhaaltje. Hieruit kun je alle informatie halen om de vraag op te lossen. Dat doe je in een aantal stappen.
Rechts staat een voorbeeld
Voorbeeld:
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
Slide 7 - Tekstslide
Stap 0 (niet verplicht)
Schrijf voor jezelf op een kladblaadje:
- om welke eigenschap het gaat
- welke variant dominant is
- welke variant recessief is
- welke opties in de genotypen er zijn
Eigenschap: vachtkleur
Dominant: zwart
Recessief: wit
Opties:
AA: zwart
Aa: zwart
aa: wit
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
Slide 8 - Tekstslide
Stap 1
Vul bij P de fenotypen en genotypen van het mannetje en het vrouwtje in.
Deze informatie haal je uit de tekst (en staat ook al op je kladblaadje)
Om dit op te kunnen lossen, moet je wel eerst de volgende begrippen heel goed kennen:
fenotype / genotype / homozygoot / heterozygoot / dominant / recessief
zwart zwart
Aa Aa
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
Slide 9 - Tekstslide
Stap 2
Vul bij P de geslachtscellen in.
Welke mogelijkheden zijn er voor de zaadcellen en eicellen?
- Bij AA heeft elke geslachtscel een A
- Bij aa heeft elke geslachtscel een a
- Bij Aa heeft de helft van de geslachtscellen een A en de andere helft een a
zwart zwart
Aa Aa
A of a A of a
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
Slide 10 - Tekstslide
Stap 3
Neem de geslachtscellen over in het kruisingsschema en vul de verschillende combinaties in.
Kijk steeds naar het vakje erboven voor de eicel en het vakje links ervan voor de zaadcel. Welke combinatie heeft de bevruchte eicel dan?
zwart zwart
Aa Aa
A of a A of a
A a
A AA Aa
a Aa aa
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
Slide 11 - Tekstslide
Stap 4
Schrijf van de nakomelingen (F1) de verschillende genotypen op. Zet hier ook de percentages bij.
0 van de 4 vakjes = 0 %
1 van de 4 vakjes = 25%
2 van de 4 vakjes = 50%
3 van de 4 vakjes = 75%
4 van de 4 vakjes = 100%
zwart zwart
Aa Aa
A of a A of a
A a
A AA Aa
a Aa aa
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
AA: 25% Aa: 50% aa: 25%
Slide 12 - Tekstslide
Stap 5
Schrijf van de nakomelingen (F1) de verschillende fenotypen op. Schrijf ook de percentages erachter.
In het geval van dit voorbeeld:
AA en Aa zijn zwart: 25 + 50 = 75%
aa is wit: 25%
zwart zwart
Aa Aa
A of a A of a
A a
A AA Aa
a Aa aa
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
AA: 25% Aa: 50% aa: 25%
zwart: 75% wit: 25%
Slide 13 - Tekstslide
Stap 6
Geef antwoord op de vraag
zwart zwart
Aa Aa
A of a A of a
A a
A AA Aa
a Aa aa
De vacht van een bepaalde hondensoort heeft twee varianten: zwart en wit. Zwart is dominant over wit. Twee heterozygote honden planten zich voort. Wat is de kans op een witte nakomeling?
AA: 25% Aa: 50% aa: 25%
zwart: 75% wit: 25%
De kans op een witte nakomeling is 25%
Slide 14 - Tekstslide
Nu zelf proberen
Stel: een cavia kan twee haarsoorten hebben
We kruisen nu twee langharige cavia's. Een heterozygoot mannetje en een homozygoot langharig vrouwtje. Hoe groot is dan de kans op een nakomeling met kort haar?
Slide 15 - Tekstslide
Stap 1 :Vul bij P de fenotypen en genotypen van het mannetje en het vrouwtje in.
Stap 2: Vul bij P de geslachtscellen in.
Welke mogelijkheden zijn er voor de zaadcellen en eicellen?
Stap 3: Neem de geslachtscellen over in het kruisingsschema en vul de verschillende combinaties in.
Stap 4: Schrijf van de nakomelingen (F1) de verschillende genotypen op. Zet hier ook de percentages bij.
Stap 5: Schrijf van de nakomelingen (F1) de verschillende fenotypen op.
Stap 6: Geef antwoord op de vraag.
Slide 16 - Tekstslide
Slide 17 - Tekstslide
lang
AA
altijd een A
lang
Aa
A of a
A
a
A A
Slide 18 - Tekstslide
lang
AA
altijd een A
lang
Aa
A of a
A AA AA
a Aa Aa
A A
AA = 50% Aa = 50%
Slide 19 - Tekstslide
lang
AA
altijd een A
lang
Aa
A of a
A AA AA
a Aa Aa
A A
AA = 50% Aa = 50%
lang = 100% kort = 0%
