In deze les zitten 28 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 60 min
Onderdelen in deze les
Ethiek
Havo 4
Les 4
2022-2023
Slide 1 - Tekstslide
Wat is het verschil met universalisme en cultureel relativisme?
Slide 2 - Open vraag
Huiswerk
Basispakket voor leerlingen en docenten
Slide 3 - Tekstslide
Lesdoel
Je kunt:
- uitleggen wat de essentie van gevolgen- en plichtethiek is
- uitleggen wat het verschil is tussen gevolgen- en plichtethiek
- 3 ethische theorieën toepassen op een casus
Slide 4 - Tekstslide
Ethische theorieën
De gevolgenethiek: het gevolg van de handeling
De plichtsethiek: het karakter van de handeling
De deugdethiek: de deugd
Slide 5 - Tekstslide
1. Gevolgenethiek
Het doel heiligt de middelen
Slide 6 - Tekstslide
Basisregel
Een daad moet moreel beoordeeld worden op grond van het vergroten of verkleinen van het geluk van degenen wier belang bij de daad in het spel is.
Slide 7 - Tekstslide
Gevolgenethiek
De ultieme waarde van je handelingen wordt bepaald door de gunstige gevolgen ervan (nut, genot, geluk, etc.).
Het draait om het gunstigste gevolg voor zoveel mogelijk mensen te laten gelden. Zoveel mogelijk gunstig gevolg (nut, genot, geluk etc.) voor zoveel mogelijk mensen.
Je motivatie doet er niet of weinig toe.
Slide 8 - Tekstslide
Utilisme
Positief is wat nuttig is.
Negatief wat onnuttig is.
Slide 9 - Tekstslide
Kritiek
Prijskaartje aan geluk
Verschillende vormen van geluk
Slide 10 - Tekstslide
2. Plichtethiek
Het idee wat goed of verwerpelijk is hangt samen met het karakter van de handeling.
Slide 11 - Tekstslide
Plichtethiek
Bepaalde handelingen zijn goed of slecht van zichzelf (zijn inherent slecht of goed)
Er zijn bepaalde plichten die altijd, onverkort, gelden.
Immanuel Kant als startpunt van deze vorm van ethisch denken. De persoon is waardig van respect als uitgangspunt.
Kijkt ook sterk naar de motivatie achter de handeling. Waarom wil je een bepaalde handeling verrichten?
Slide 12 - Tekstslide
Slide 13 - Video
Kritiek
Er wordt weinig rekening gehouden met de omstandigheden waarbinnen gehandeld wordt.
Het gaat enkel om de ‘goede wil, niet zozeer of de wereld er daadwerkelijk op vooruit gaat.
De nadruk ligt op de ‘plicht’ van het handelen, niet op het ‘karakter’ van de mens. -> deugdenethiek
Slide 14 - Tekstslide
gevolg vs. plicht
Casus: stel je voor dat je een monogame relatie hebt met een meisje/jongen. Tijdens het uitgaan zoen je per ongeluk (na waarschijnlijk iets te veel drankjes) iemand anders. Je komt thuis en je eigenlijke partner (die daar al toevallig zit) vraagt hoe je avond uit was.
De vraag is nu: wat ga je hem of haar vertellen?
Een minuut bedenktijd in tweetallen, daarna bespreken.
timer
1:00
Slide 15 - Tekstslide
Ik zou in deze situatie..
het eerlijk vertellen.
het verzwijgen.
erover liegen.
anders, namelijk..
Slide 16 - Poll
Je hebt een plicht om de waarheid te vertellen - no matter what.
eens
oneens
Slide 17 - Poll
Je vertelt het niet. Het gevolg van een onbeschadigde relatie weegt het zwaarst.
eens
oneens
Slide 18 - Poll
Deugdethiek
De middenweg vinden op het juiste moment
Slide 19 - Tekstslide
Deugd
Karakter van de persoon
Opvoeding / vorming
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Video
Kritiek
Geen aandacht voor concrete regels
wat te doen in concrete situatie?
Consequentie daad
Slide 22 - Tekstslide
Casus: de tikkende tijdbom
Stel je voor dat de politie een verdachte heeft weten te arresteren met kennis van de locatie van een tikkende tijdbom. De bom zal hoogstwaarschijnlijk van vele mensen het leven kosten. De verdachte zal (waarschijnlijk) de cruciale informatie omtrent de locatie van deze bom alleen prijsgeven als diegene wordt gemarteld. Is het toelaatbaar om deze verdachte te martelen?
Verzin in tweetallen een antwoord op deze vraag geredeneerd vanuit de gevolgenethiek, plichtethiek of vanuit de deugdethiek. Typ jullie antwoord uit.
timer
5:00
Slide 23 - Tekstslide
Is het ethisch toelaatbaar om in dit geval te martelen?
ja
nee
Slide 24 - Poll
Het is niet/wel toelaatbaar volgens de gevolgenethiek, omdat..
Slide 25 - Open vraag
Het is niet/wel toelaatbaar volgens de plichtsethiek, omdat..
Slide 26 - Open vraag
Het is niet/wel toelaatbaar volgens de deugdethiek, omdat..
Slide 27 - Open vraag
Wat is nog niet duidelijk en wil je in volgende les extra uitleg over?