Grammatica woordsoorten P2 les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Nederlands - P2 les 1

-Terugblik toets

-Wat gaan we doen in periode 2?

-Uitleg woordsoorten

-Oefenen met woordsoorten

Afsluiten

Toets

Heeft iedereen de toets van GRAM 3 en GRAM 4 gemaakt?

Wat  gaan we in P2 doen?

Grammatica (GRAM 1 en 2)

Schrijven (SCHR 1, 2 en 3)

Toets: schrijven zakelijke brief (laatste week januari)

Lesdoel vandaag

• Ik weet het verschil tussen taalkundig en redekundig ontleden.
• Ik kan de verschillende woordsoorten in een zin benoemen. 

GRAM 1.1 Werkwoorden 

Een werkwoord (ww) zegt wat iets of iemand doet of overkomt (zwemmen, denken, vallen). 

Bij sommige werkwoorden is de betekenis niet zo duidelijk (zijn, moeten, worden).

Je gebruikt deze vormen van het werkwoord: persoonsvorm, infinitief, voltooid deelwoord en tegenwoordig deelwoord

Verschillende vormen van werkwoorden 

persoonsvorm, infinitief, voltooid deelwoord en tegenwoordig deelwoord.

1 persoonsvorm is een werkwoord dat je in de zin van tijd kunt veranderen. De vorm ervan wordt bepaald door het onderwerp.

2 infinitief is het hele werkwoord. vb Jasper gaat nu lunchen 

3 Het voltooid deelwoord geeft aan dat iets eerder is gebeurd.

Fatma heeft een cursus gevolgd.

4 Het tegenwoordig deelwoord geeft aan dat iets gelijk met iets anders gebeurt. vb Siska houdt haar presentaties altijd het liefst staand. Siska staat dus terwijl ze presenteert.

Gram 1.2 Zelfstandige naamwoorden

• Je kunt er een lidwoord voor zetten. 
• Een naam is ook een zelfstandig naamwoord: Soraya woont in de Vondelstraat.
• Je gebruikt ze voor: dieren, mensen, dingen, plaatsen en voor (eigen)namen (ook al kun je daar soms geen LW voor zetten).

vb: afspraak, beleid, ei, trein, vriendschap.

Bijvoeglijke naamwoorden

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Het geeft een eigenschap, kenmerk of toestand aan van een zelfstandig naamwoord.

vb. de mooie dame, de zonnige vakantie.

de mooie ring

de drukke hond

de lieve moeder

de kapotte telefoon

 De auto is rood. →

Rood is de eigenschap van de auto.

Mijn moeder is altijd heel erg lief. → Lief is de eigenschap van moeder.

De telefoon is tijdens de
wedstrijd kapot gegaan. → Kapot is de toestand van de telefoon.

Lidwoorden

3 lidwoorden:

het

de

een 

Bepaalde lidwoorden:

de - mannelijk/vrouwelijk 

het - onzijdig 

Onbepaald lidwoord: 

een 

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt je van welk materiaal iets gemaakt is.

 de zilveren ring → de ring is van zilver 

  de eiken tafel → de tafel is van eiken

  de zijden jurk → de jurk is van zijde

Voorzetsels

Vaak kun je een voorzetsel herkennen door er '… de kast' achter te zetten: voor, met, achter, naast, in, op, door, over, uit, boven, onder, om, tegen, aan (tegenaan), binnen, buiten, langs, tijdens, sinds, bij, tot, zonder, behalve, naar, tegen, volgens…

Nu ga je oefenen!

GRAM 1.1 opdracht 1 t/m 4

GRAM 1.2 opdracht 1 t/m 4

Je krijgt hiervoor 20 minuten de tijd

Pas op..... scheidbare werkwoorden!

Maartje belt haar vriendin op.

Het werkwoord is opbellen.

De meisjes kijken elkaar verbaasd aan.

Het werkwoord is aankijken. 

Op en aan zijn hier dus géén voorzetsels, maar ze horen bij het werkwoord!

Vaste voorzetsels

Uitdrukkingen bevatten vaste voorzetsels. 

Jij komt in aanmerking voor deze prijs.

Ik moet hem herinneren aan de afspraak.

Anne loopt naast haar schoenen; wat is zij verwaand!

Werkwoorden

Je kunt aan werkwoorden zien wat je doet (doe-woorden). Ook hebben, zijn en worden zijn werkwoorden. 

Je kunt werkwoorden vervoegen 

(ik, hij/zij, het, enz.).

Voegwoorden

Een voegwoord (vgw) verbindt twee zinnen met elkaar. 

Een voegwoord staat meestal tussen twee zinnen, maar het kan ook vooraan in de zin staan. 

Bijvoorbeeld: en, maar, want, omdat, als, toen, terwijl, aangezien

Issam regelt extra personeel, want het wordt druk morgen.

Aangezien er regen is voorspeld, kun je de zonwering beter omhoog doen.

Voltooid deelwoord

Als je wilt vertellen dat iets al gebeurd is, dan gebruik je een voltooid deelwoord in een zin.
 

Ik heb een jas gekocht. (heb p.v. - gekocht v.d.)

Mijn vader heeft de auto gewassen. (heeft p.v. - gewassen v.d.)

De stoel is blauw geverfd.  (is p.v. - geverfd v.d.)

Van voltooid deelwoord naar bijvoeglijk naamwoord

Ik heb een jas gekocht > de gekochte jas.

Mijn vader heeft de auto gewassen > de gewassen auto.

De stoel is blauw geverfd > de geverfde stoel.

Een bijvoeglijk naamwoord schrijf je zo eenvoudig mogelijk.

De infinitief

In het woordenboek vind je alleen de hele werkwoorden.

Daarom noemen ze het hele werkwoord ook wel de woordenboekvorm (de infinitief).

Voor het hele werkwoord kun je bijna altijd Ik kan zetten.

• Ik kan fietsen. 
  
• Ik kan werken. 
  
• Ik kan lopen. 
  

Oefenopdrachten

Gram 1.3 opdracht 1 t/m 4

Gram 1.4 opdracht 1 t/m 3

Afsluiting

Volgende week: redekundig ontleden