AFP 2.3.4. Spijsvertering dunne darm

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 11

Periode 3

Leerjaar 2

Lesindeling 

1. Welkom + Osiris
2. Vorige les 
3. Lesindeling en Lesdoelen 
4. Theorie medicijnen maag  zelf aan de slag 
5. Anatomie/Pathologie dunne darm 
6. Afsluiting en huiswerk 
   

Vorige les

Op welke manier wordt de maag aangezet tot het maken van maagsap?

Waaruit bestaat maagsap?

Wat zijn de symptomen bij een gastro-enteritis?

Wat is het grootste risico bij een gastro-enteritis?

Wat bedoelen we met dyspepsie?

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Vertellen welke aandoeningen de maag kent, welke symptomen hierbij horen en op welke manier deze aandoeningen behandeld kunnen worden.
  
• Benoemen op welke manier de dunne darm is opgebouwd en op welke manier de vertering in de dunne darm plaatsvindt.
• De volgende ziektebeelden uitleggen: coeliakie en de ziekte van Crohn. 

Aan de slag

Vul met behulp van je boek Geneesmiddelenkennis + je aantekeningen vanuit de les AFP m.b.t. de maag het schema medicatie maagaandoeningen in. 

Dunne darm

Dunne darm: Ontvangt voedsel vanuit de maag

• Lange buis van ongeveer 6 meter lang
• Opname van voedingsstoffen
  
  

1. Duodenum: Twaalfvingerige darm (25 cm)

2. Jejunum: Nuchtere darm (2.5 meter)

• Opname van voedingsstoffen

3. Ileum: Kronkeldarm (3,5 meter)

• Opname van vit. B12 en galzuren

Vertering dunne darm

Vertering in de dunne darm: 

• Vindt vooral plaats in het eerste deel (duodenum)
  
  Chemische vertering met verteringssappen:

• Vanuit alvleesklier
• Vanuit lever/galblaas
• Via Papil van Vater met daarom heen de 
  sfincter van Oddi

Mechanische vertering: Peristaltiek

De plaats waar de verteringssappen vanuit de lever en alvleesklier het duodenum binnen komen, heet de papil van Vater. 
Rond de papil van Vater bevindt zich een kringspier, de sfincter van Oddi, die de toevoer van gal, spijsverterende enzymen en natriumbicarbonaat naar het spijsverteringskanaal regelt. 

Pathologie van de darm

Lastig onderscheid in ziektes van dikke darm en van dunne darm...

Voor de dunne darm behandelen we nu:

• Coeliakie
• Ziekte van Crohn

Maar onthoudt dat er een overlap in deze aandoeningen zit.

Coeliakie

Coeliakie: Glutenallergie

• Gluten: Eiwit in granen (tarwe, rogge, haver etc.)
• Gluten beschadigen slijmvlies van dunne darm
• Begint al op zéér jonge leeftijd (ong. 9 maanden)
    * Het kind groeit niet goed en heeft veel diarree

De symptomen kunnen bij kinderen vaag zijn en zelfs ook een poos verminderen en helemaal verdwijnen...

Als kinderen voor het eerst brood/koekjes krijgen, kunnen klachten optreden. Vaak is dit rond de 9 maanden. 

De reden voor deze vage ontwikkeling in klachten is niet duidelijk...

Symptomen...

Normale darmen (links) versus darmen met coeliakie (rechts)

Symptomen Coeliakie

Gluten beschadigen het slijmvlies van de dunne darm. Het slijmvlies neemt normaal gesproken voedingsstoffen op... 

• Malabsorptie (tekort aan voedingsstoffen)
• Diarree/verstopping
• Weinig eetlust/energie
• Buikpijn
• Stinkende ontlasting
• Gewichtsverlies

Diagnostiek

• Bloedonderzoek: antistoffen tegen gluten
• Biopt van de dunne darm
• Glutenvrije (proef)dieet

Het kost een door Coeliakie aangetaste darm 6 maanden tot één jaar om weer te herstellen!

Ziekte van Crohn

Ziekte van Crohn: Ontsteking van gehele darmwand

• Laatste deel dunne darm (ileum)
• Eerste deel dikke darm
• Rondom anus (fistelvorming naar buitenwereld)

Oorzaak: Sterke reactie van het afweersysteem (auto-immuunsysteem)

• Afweersysteem valt 'normale' darmbacteriën aan
• Vaak een erfelijke component
• Ook leefstijl/leefomgeving speelt een rol (roken, voeding etc.)

De darmwand is van binnen en van buiten helemaal ontstoken.

1. Ruim 80.000 mensen hebben een chronische darmontsteking
2. Er zijn naar schatting iets meer mensen met colitis ulcerosa dan met de ziekte van Crohn in Nederland
3. 1/5 tot 1/4 van de patiënten is jonger dan 20 jaar. 
4. De ziekte van Crohn komt iets vaker voor bij vrouwen

Oorzaak is niet helemaal duidelijk

Vermoeidheid

Overgeven

Bloed bij de ontlasting

Gewichtsverlies

Diarree

Buikpijn (rechts onderin buik)

Gewichtsverlies: voedingsstoffen worden niet goed opgenomen in dunne darm.

Bloedarmoede door minder opname vitamine B12 en foliumzuur

Koliekaanvallen van hevige buikpijn bij darmafsluiting

Ziekte gaat in golven...

Hevige klachten: Exacerbatie

Minder hevige klachten: Remissie

Complicatie: Fistel

Fistel is een gangetje vanuit een ontsteking naar de buitenwereld. Vooral bij de anus. 

- operatief verwijderen

Onderzoek

Bloedonderzoek

Endoscopie

CT/MRI

Ontlastingonderzoek

Behandeling Crohn

Verschillende mogelijkheden:

Medicijnen:

• Ontstekingsremmers (mild/krachtig)
• Immunosuppresiva
• TNF-alpha-remmers
• Symptoombestrijding

Operatie: Wat zijn de mogelijkheden hiervoor?

Zelf aan de slag

Open opdracht 'Ziekten van dunne darm'  op CumLaude.

Beantwoordt de vragen.

Tijd over: maak de oefentoets op Kennistestbank

Huiswerk

• Verder gaan met een samenvatting/lijst met moeilijke woorden bij het spijsverteringsstelsel
• MBO leren