3.1 Romeinen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

3.1 De verovering van een groot rijk

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun je beschrijven hoe de Romeinse Republiek ontstond en hoe het bestuur daarvan werkte. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk uitgroeide tot een wereldrijk. 

Planning

• Koninkrijk Rome
• Republiek Rome
• Groei van het Romeinse Rijk
• Het Romeinse leger
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Koninkrijk Rome 

• Zeven heuvels aan de rand van de Tiber.
  
  
• Het tussenliggende moeras werd marktplein: het Forum.
  
  
• Etruskische koning: Tarquinius Superbus.
  
  
• Tarquinius Superbus wordt verjaagd nadat zijn zoon wordt beschuldigd van verkrachting. 

Republiek Rome (1)

• Het bestuur van Rome kwam in handen van rijke Romeinse families. 
  
• De macht in Rome werd verdeeld over de senaat: een vergadering van de belangrijkste rijke families. 
  
• De senaat stemde over wetsvoorstellen
  
• De senaat gaf adviezen over staatsfinanciën en buitenlandse politiek.

Republiek Rome (2)

• De senaat koos jaarlijks twee consuls. 
  - Leiden van de vergadering.
  - Wetsvoorstellen doen.
  - Vetorecht: maatregelen tegenhouden. 
  - Beslissen over oorlogvoering.
  
  
• In tijden van chaos kozen de consul een dictator voor zes maanden.
  
  
• Een bestuursvorm zonder koning noem je: republiek.
  
  

Romeinse leger

• Carthago was de graanschuur van Europa.
  
  
• Na verovering van Carthago  (aartsvijand Rome) konden de Romeinen ook heersen over de Middellandse Zee.  
  
  
• Soldaten waren goed bewapend, getraind en georganiseerd.
  
  
• Soldaten werden goed beloond. 

Groei van het Romeinse Rijk

• Rome sloot verdragen met overwonnen steden en stammen: ze werden bondgenoten en leverden soldaten. In ruil daarvoor behielden ze hun eigen bestuur. 
• Ze verkregen het burgerrecht: de mogelijkheid om bestuurder te worden en recht op een eerlijk proces. 

Zelfstandig werken

• Ga aan de slag met de huiswerkopdrachten:  4, 5, 6 en 7, 8, 9, 10, 11, 12
  
  
• Ben je daarmee klaar? Dan ga je verder met de verdiepingsopdrachten: 1,2,3 en 13,14,15

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun je beschrijven hoe de Romeinse Republiek ontstond en hoe het bestuur daarvan werkte. 

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun je beschrijven hoe de Romeinse Republiek ontstond en hoe het bestuur daarvan werkte. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk uitgroeide tot een wereldrijk. 

Burgeroorlogen

• Heersen over dit machtige rijk, dat wil iedereen wel!
• Tussen de machtigste Romeinse mannen ontstaat een aantal ruzies die uitlopen in burgeroorlogen

Rome wordt keizerrijk (1)

• Uit de burgeroorlogen kwam Caesar als machtigste generaal.
  
  
• Caesar was geliefd vanwege zijn vrijgevigheid. (maar bracht hem in diepe schulden.) 
  
  
• Bekend van de verovering van Gallië. 
  
  
• Caesar riep zichzelf uit tot dictator. 

Rome wordt keizerrijk (2)

• Caesar benoemde zelf belangrijkste bestuurders.
  
  
• Bracht Cleopatra aan de macht in Egypte. 
  
  
• Senaat vond dat Caesar te veel macht kreeg en in 44 wordt Caesar gedood door Brutus.  ('Ook gij Brutus?'). 
  
  
• Caesar had een onwettige zoon, zijn adoptiezoon Octavianus grijpt de macht. 

Octavianus (1)

• Na de moord Caesar braken er burgeroorlogen uit om de macht. 
  
  
• Octavianus maakte een einde aan de burgeroorlogen.  
  
  
• De rust keerde terug in Rome. 
  
  
• Octavianus gaf de senaat haar bevoegdheden terug, daarom kreeg hij de titel keizer Augustus (de verhevene). 

Octavianus (2)

• De senaat bleef in tact en de republiek bleef bestaan maar...
  
  
• Augustus werd opperbevelhebber van het leger, bepaalde wie er consul werd, was hoogste rechter en had de leiding over buitenlandse politiek. 
  
  
• De senaat accepteerde dit om dat Augustus de Republiek weer had hersteld, Maar Rome was een keizerrijk. 

De Pax Romana 

• Onder keizer Augustus werd het Romeinse Rijk een imperium, wereldrijk.  
  
• Er brak een langdurige periode aan van rust en vrede: Pax Romana. 
• De aanleg van wegen, bruggen, steden door het hele Rijk, ook Nederland zoals Nijmegen
• Er kwam een markt- en geldeconomie. 
• Brood en Spelen 

0

Wat is de volgorde van het bestuur in het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

Welk woord weg?
Senaat - dictator - keizer

Leg uit wat de senaat is.

Noem drie taken van een consul.

Wat is GEEN oorzaak voor het ontstaan van het Romeinse Rijk

1. Rome sloot bondgenootschappen met overwonnen volken
2. Rome versloeg Carthago.
3. Rome had een georganiseerd leger
4. Rome heeft veel gehad aan de kennis van de etrusken.

Stelling: keizer Augustus was eigenlijk een dictator.

1. Eens
2. Oneens