par 3 Tussen dwang en belofte

Paragraaf 3

De Sovjet Unie












                    

 3.3 Tussen dwang en belofte





1 / 44
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisVoortgezet speciaal onderwijsLeerroute 3

In deze les zitten 44 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Paragraaf 3

De Sovjet Unie












                    

 3.3 Tussen dwang en belofte





Slide 1 - Tekstslide

Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen
welke maatregelen de communisten tijdens de burgeroorlog namen, hoe Stalin aan de macht is gekomen en welke economische hervormingen hij doorvoerde.

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Video

1918-1921
Oorlogscommunisme

-doel: steden en leger voorzien van voedsel en wapens. 

-Nationaliseren spoorwegen,  handel en industrie
-Boeren moeten productie afstaan aan de staat -> ontevreden boeren, daling productie -> oogst in beslag genomen -> hongersnood 
-Werkplicht. En staken betekende doodstraf.
-privéondernemingen werden illegaal. 
Gevolg: daling productie, hongersnoden.



Slide 4 - Tekstslide

Nieuwe Economische Politiek (NEP) 1921-1924

  • Buitenlandse handel, transport, banken en zware industrie bleven nog wel in handen van de staat
  • Boeren mochten hun landbouwoverschotten zelf verkopen en de opbrengst houden
  • Binnenlandse handel werd weer toegestaan, eigenaren lichte industrie mogen winst houden. 
  • Een beetje meer kapitalisme bleek succesvol, de productie kwam weer op het niveau van vóór WO I

Slide 5 - Tekstslide


De Sovjet-Unie 
onder Stalin
1924-1953

Slide 6 - Tekstslide

Stalin (Josef Dzjoegasvili) had geen gelukkige jeugd: het gezin leefde in grote armoede. Hij ging naar school, maar werd uiteindelijk weggestuurd...
...omdat hij geen examen had afgelegd en hij de revolutionaire ideeën (van Marx) erg interessant vond. 

Slide 7 - Tekstslide

In maart 1919 werd Stalin als één van de vijf leden van het bestuur van de Communistische Partij gekozen. In april 1922 werd hij secretaris-generaal van de partij. Niemand wist toen dat deze functie zou uitgroeien tot het belangrijkste en machtigste ambt in de Sovjet-Unie. 
Als secretaris-generaal had hij de bevoegdheid mensen binnen de Partij posities te geven of te ontnemen...

Slide 8 - Tekstslide




  • Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

  • Maar dit had een erg hoge prijs..
  • Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator

Slide 9 - Tekstslide

Maatregelen communisten
  • alle macht voor de communistische partij
  • tegenstanders opgepakt: strafkampen of vermoord
  • hele samenleving beheerst door Communistische Partij
  • censuur en propaganda
  • enorme geheime politie
  • verzet neergeslagen door leger

Slide 10 - Tekstslide

Planeconomie, vijfjarenplannen


  • Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
  • Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

  • Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Slide 11 - Tekstslide

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.
Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Slide 12 - Tekstslide


Collectivisatie

  • De landbouw moest veranderen om alle monden te voeden. 
  • Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz

  • De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 
  • De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 


Slide 13 - Tekstslide



  • De collectivisatie moest zorgen voor een hogere opbrengst, maar dat viel vaak tegen en er ontstonden hongersnoden. Overigens meestal door eigen schuld: boeren slachtten hun vee uit protest tegen de collectivisatie. 

  • Boeren die zich op deze manier verzetten tegen de collectivisatie, omdat ze hun eigen boerderijtje niet wilden opgeven, werden gezien als vijanden van het communisme. Miljoenen boeren zijn om die reden vermoord.

Slide 14 - Tekstslide


Verheerlijking van
arbeiders en boeren




  • De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren, dit zijn de helden van het land!

  • Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...

Slide 15 - Tekstslide


Verheerlijking van
arbeiders en boeren




De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren,
dit zijn de helden van het land!

Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Tekstslide

Stalin wist dat Lenin de voorkeur gaf aan anderen om het land te leiden. 
Deze tegenstanders werden in een machtsstrijd, letterlijk, uit de weg geruimd.


Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren
en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

Maar dit had een erg hoge prijs..
Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator

Slide 19 - Tekstslide

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.
Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Slide 20 - Tekstslide

Foto's werden gemanipuleerd, zodat het leek als zijn tegenstanders nooit hadden bestaan...
...of dat ze zulke slechte dingen hadden gedaan, dat er nooit meer aan hen gedacht mocht worden

Slide 21 - Tekstslide


Persoonsverheerlijking


  • Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
  • Dit heet persoonsverheerlijking

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Tekstslide

Slide 24 - Tekstslide

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Tekstslide


De Grote Zuivering

  • Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
  • Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
  • De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Slide 28 - Tekstslide

Zuiveringen en showprocessen


  • Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld. Ook partijleden ontkwamen niet aan de achterdocht van Stalin. 
  • Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

Slide 29 - Tekstslide



  • ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
  • Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

Slide 30 - Tekstslide


Goelag

  • Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
  • In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

  • Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden

Slide 31 - Tekstslide


Goelag
Afmaken 1 tm 14 van:
intro / 4.1/4.2/4.3 (HW voor vrijdag a.s.)
Klaar? Zie studiewijzer!

Slide 32 - Tekstslide




  • Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

  • Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

Slide 33 - Tekstslide


Totalitaire samenleving

  • Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving:
  • Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 
  • In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.

  • Een ander voorbeeld van een totalitaire samenleving is Nazi-Duitsland

Slide 34 - Tekstslide


Kenmerken dictatuur Stalin:

- Planeconomie
- Dictatuur
- Persoonsverheerlijking
- Censuur en indoctrinatie
- Terreur (o.a. showprocessen en strafkampen)

Slide 35 - Tekstslide


Stalin overlijdt
5 maart 1953



Was het moord? Dat is nooit helemaal duidelijk geworden.
Wel dat Stalin in zijn laatste jaren compleet paranoïde was geworden:
overal zag hij complotten tegen zich en wilde hij 'tegenstanders' uitschakelen.

Slide 36 - Tekstslide

Belangrijke personen en begrippen
  • nationaliseren
  • Nieuwe Economische Politiek (NEP)
  • planeconomie
  • vijfjarenplannen
  • collectivisatie
  • kolchozen
  • Lenin
  • Stalin

Slide 37 - Tekstslide

Stalin besloot de NEP achter zich te laten en met de collectivisatie te beginnen.
Dit is een ... verandering.
A
Culturele
B
Sociale
C
Economische
D
Politieke

Slide 38 - Quizvraag

De NEP werd ingevoerd vanwege:
A
succes van het oorlogscommunisme
B
Wegvallen van Rusland in WO I
C
onvrede onder de bevolking
D
Economische achterstand van Rusland

Slide 39 - Quizvraag

Welke begrippen horen bij de bron?

A
censuur en totalitair
B
censuur en zuivering
C
collectivisatie en totalitair
D
collectivisatie en zuivering

Slide 40 - Quizvraag


Welke kenmerken van het stalinisme zijn te herkennen op het plaatje?
A
censuur en collectivisatie
B
collectivisatie en persoonsverheerlijking
C
persoonsverheerlijking en terreur
D
terreur en censuur

Slide 41 - Quizvraag

Welk begrip past er het beste bij de afbeelding?
A
Showproces
B
Geheime Politie
C
Terreur
D
Collectivisatie

Slide 42 - Quizvraag

Het opstellen van vijfjarenplannen hoort bij...
A
nieuwe economische politiek
B
de planeconomie
C
collectivisatie
D
zuiveringen

Slide 43 - Quizvraag

Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen
welke maatregelen de communisten tijdens de burgeroorlog namen, hoe Stalin aan de macht is gekomen en welke economische hervormingen hij doorvoerde.

Slide 44 - Tekstslide