4.4 Revolutie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4.4 Revolutie in Nederland

Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)

In deze paragraaf leer je:

• Waarom en hoe de patriotten in opstand kwamen
• Welke politieke veranderingen plaatsvonden vanaf 1795
• Welke invloed de Fransen hadden in Nederland

De patriotten

Aan het einde van de 18e eeuw heerste er grote onvrede onder de Nederlandse bevolking door het verliezen van de vierde zeeoorlog met Engeland

Deze onvrede leidde tot het ontstaan van een beweging van democraten; de patriotten

Zij waren aanhangers van de verlichting en steefden naar vrijheid, gelijkheid en democratie in Nederland

De patriotten gaven de stadhouder en de regenten de schuld van de Nederlandse zwakte

De patriottenopstand

Leider van de patriotten; Joan Derk van der Capellen tot den Pol riep de Nederlandse bevolking op om in opstand te komen tegen de Oranjes

De patriotten vormden groepen van gewapende burgers, vrijkorpsen

Ze namen in enkele steden de macht over

Stadhouder Willem V vluchtte van Den Haag naar Nijmegen, maar de koning van Pruisen kwam hem te hulp met een leger

Duzienden patriotten vluchtten hierdoor naar Frankrijk

Can der Capellen noemde de Oranjes 'heerszuchtige lieden' die het volk al eeuwenlang behandelden 'als hun erfelijk eigendom'.

Joan Derk van der Capellen tot den Pol

Politieke veranderingen van 1975

In Frankrijk vormden de gevluchte patriotten het Bataafs legioen

In 1795 trok het Bataafs legioen met een Frans leger de Republiek binnen

Regenten stonden hun macht af aan de patriotten en Willem V vluchtte naar Engeland

De patriotten riepen Nederland uit tot de Bataafse Republiek

Politieke veranderingen vanaf 1795

De Bataafse Republiek werd in 1798 een democratie met een grondwet

Het algemeen kiesrecht voor mannen werd ingevoerd om het eerste Nederlandse parlement te keizen

Nederland werd ook een eenheidsstaat

De overheid zorgde voor bijvoorbeeld voor nationale spellingregels, rijksbelastingen en een onderwijswet

De overheid stichtte ook openbare scholen

Deze gebeurtenissen noemen we de Bataafse revolutie

Een staat waarin lagere overheden zoals gemeenten en provincies ondergeschikt zijn aan het landsbestuur: de rijksoverheid (het rijk)

Het Nederlandse parlement in 1796

Koninkrijk Holland

In 1806 hief Napoleon de Bataafse Republiek op

Nederland veranderde van een democratie naar een monarchie

Nederland werd voor het eerst een koninkrijk: Napoleons broer Lodewijk werd koning

In 1810 lijfde Napoleon Nederland in bij Frankrijk

Nederland werd een Franse provincie

Maar in 1813 jaagden Russische en Pruissische troepen de Fransen weg uit Nederland

Lodewijk Napoleon: de eerste koning van Nederland

De Franse tijd

De jaren 1795-1813 staan bekend als de 'Franse tijd' omdat Nederland toen onder sterke Franse invloed stond

Veel vernieuwingen kwam voort uit de verlichting:

• Zoals het metriek stelsel
• De invoering van de dienstplicht
• Het burgerlijk wetboek
• De burgelijke stand

Een gehate vernieuwing waardoor duizenden Nederlanders moesten vechten in het Franse leger. Velen sneuvelden in Rusland. Maar de dienstplicht bleef na de Franse tijd bestaan.

In het burgerlijk wetboek werden gelijke rechten en plichten van alle Nederlanders vastgelegd.

Administratie van gegevens van burgers. Gezinshoofden moesten een familienaam laten registreren. Als ze die niet hadden, moesten ze er een kiezen.

Een systeem van tiendelige getallen, zoals bij de meter, de liter, het gram en bij geld

Leg uit wat er volgens de patriotten mis was met de Republiek.

Welke politieke veranderingen vonden er vanaf 1795 in de Republiek plaats?

Lodewijk Napoleon was de eerste koning van Nederland.

1. Waar
2. Niet waar

Leg met voorbeelden uit waarom de jaren 1795-1813 bekendstaan als de Franse tijd.

Aan de slag

Wat: Lezen 4.4 (blz.78) en maken opdracht 1 t/m 6 (blz. 100)

Klaar: Werken aan samenvattingsdossier (Classroom)