4T H1 Lezen - 1.3 samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

1.3 Samenvatten

(p. 48) IN DEZE PARAGRAAF LEER JE:

• hoofd- en bijzaken herkennen;
• onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken;
• hoofdzaken ordenen.

Wat zet je in een samenvatting?

1. bijzaken
2. hoofdzaken

Lees tekst 1 (p. 48) verkennend.

Markeer in de eerst zin van elke alinea telkens de twee belangrijkste woorden.

Hoofdzaken

Niet alle informatie in een tekst is even belangrijk.

De belangrijkste informatie in een tekst of alinea noem je de hoofdzaak. De hoofdzaak van een alinea noemen we de kernzin. De kernzin staat vaak vooraan of achteraan in de alinea.

en bijzaken

De minder belangrijke informatie noem je bijzaken. In alinea's zijn dat de zinnen die een toelichting zijn op de kernzin, In een samenvatting kun je die toelichting weglaten.

Is de volgende informatie uit tekst 1 een hoofdzaak of een bijzaak?

Boeken lezen is een vrijetijdsbesteding.

1. hoofdzaak
2. bijzaak

Is de volgende informatie uit tekst 1 een hoofdzaak of een bijzaak?

Lezers leven langer dan niet-lezers.

1. hoofdzaak
2. bijzaak

Is de volgende informatie uit tekst 1 een hoofdzaak of een bijzaak?

Het onderzoek stond in het wetenschappelijke tijdschrift Social Science and Medicine.

1. hoofdzaak
2. bijzaak

Is de volgende informatie uit tekst 1 een hoofdzaak of een bijzaak?

Alleen personen van vijftig jaar of ouder deden mee met onderzoek.

1. hoofdzaak
2. bijzaak

Samenvattingsvragen

Tijdens het CE moet je onder andere vragen bij teksten beantwoorden. Sommige vragen gaan over samenvatten. Deze vragen toetsen of je:

• hoofdzaken in een tekst kunt herkennen;
• hoofdzaken en bijzaken kunt onderscheiden;
• tekstgedeelten in de juiste volgorde kunt zetten;

Samenvattingsvragen

De examenvragen over samenvatten kunnen verschillende vormen hebben:

• meerkeuzevragen;
• volgordevragen;
• schemavragen;
• open vragen.

Stappenplan samenvattingsvragen

• Kijk goed in de vraag over welk tekstgedeelte het gaat.
• Lees dat tekstgedeelte nog een keer nauwkeurig.
• Let op signaalwoorden en bepaal welk tekstverband ze aangeven.
• Bepaal per alinea de kernzin (hoofdzaak) en de toelichting (bijzaken).
• Beantwoord de vragen.

Opdrachten (p. 50-52)

Lees tekst 2 'Hoe een hit een oorwurm wordt'. 

Maak opdracht 6 en 7 

Opdr. 6 

Markeer de belangrijkste

signaalwoorden in de 

tekst.

7A      Je moet de informatie uit alinea 6 samenvatten. Welke twee zinnen bevatten informatie die je in een samenvatting gebruikt?

A. Muziekwetenschapper John Ashley Burgoyne van de Universiteit van Amsterdam
vindt de bevindingen van de Britse onderzoekers interessant, maar maakt wel
een kritische kanttekening.
B. Hij wijst erop dat ook Bohemian Rapsody van Queen meermalen werd genoemd
als liedje dat in het hoofd blijft steken.
C. Een extreem raar liedje.
D. Dat geeft wel aan: we gaan nooit één formule vinden wat een oorwurm tot
oorwurm maakt.
E. Bij de Queen-hit zal meespelen dat het lied zo’n klassieker is, denkt Burgoyne.
F. Het heeft culturele betekenis, is voor veel mensen belangrijk.
G. En dus zit het in ons hoofd

7b     Wat is de beste samenvatting van alinea 5? Zet de zinnen in de juiste volgorde.

•  Het helemaal afluisteren van een liedje helpt vaak om een oorwurm kwijt te raken.
  
•  Je kunt een oorwurm kwijtraken door een ander liedje te luisteren
•  Negen op de tien mensen heeft wekelijks een liedje in zijn hoofd
• Een oorwurm is niet fijn

Vandaag

• Herhaling samenvatten
• Tekst 4 'Rauw' lezen (p. 54)
• Opdracht 10 t/m 13 maken en bespreken

10 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

A Bij het verhitten van voedsel worden enzymen kapotgemaakt, maar het lichaam

produceert zelf ook enzymen die nodig zijn om voedsel te verteren.

B Het bereiden van een raw-food maaltijd is heel bewerkelijk en daarom is het voor

veel mensen lastig om uitsluitend rauw voedsel te eten.

C Mensen die rauw voedsel eten, zoals de vier vrienden, hebben het idee dat ze

gezonder leven, maar vanuit de wetenschap lijkt het erop dat rauw eten niet zo goed

is voor je gezondheid.

D Vier jongeren besluiten na het zien van de documentaire ‘Rauwer’ om drie weken

uitsluitend rauw voedsel te eten en drie personen houden dat ook vol.

10 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

A Bij het verhitten van voedsel worden enzymen kapotgemaakt, maar het lichaam

produceert zelf ook enzymen die nodig zijn om voedsel te verteren.

B Het bereiden van een raw-food maaltijd is heel bewerkelijk en daarom is het voor

veel mensen lastig om uitsluitend rauw voedsel te eten.

C Mensen die rauw voedsel eten, zoals de vier vrienden, hebben het idee dat ze

gezonder leven, maar vanuit de wetenschap lijkt het erop dat rauw eten niet zo goed

is voor je gezondheid.

D Vier jongeren besluiten na het zien van de documentaire ‘Rauwer’ om drie weken

uitsluitend rauw voedsel te eten en drie personen houden dat ook vol.

11 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Maak een samenvatting van het verloop van het eetexperiment. Zet de zinnen in de juiste volgorde, zodat er een goedlopende samenvatting ontstaat.

• De vier vrienden willen zelf ervaren hoe het is om rauw voedsel te eten en besluiten om een eetexperiment te houden.
• Het eetexperiment blijkt niet eenvoudig te zijn en men ontdekt dat het bereiden van rauw voedsel veel tijd kost.
• Het eetexperiment heeft ervoor gezorgd dat ze nu meer bewust met eten omgaan.
  
• Jasmijn, Saskia, Maarten en Nick hebben de documentaire Rauwer gezien, waarin een puber uitsluitend rauw voedsel eet.

11 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Maak een samenvatting van het verloop van het eetexperiment. Zet de zinnen in de juiste volgorde, zodat er een goedlopende samenvatting ontstaat.

2.   De vier vrienden willen zelf ervaren hoe het is om rauw voedsel te             eten en besluiten om een eetexperiment te houden. (eind al. 2)
3.   Het eetexperiment blijkt niet eenvoudig te zijn en men ontdekt dat het        bereiden van rauw voedsel veel tijd kost. (al. 5)
4.   Het eetexperiment heeft ervoor gezorgd dat ze nu meer bewust met          eten omgaan. (al. 6)
1.   Jasmijn, Saskia, Maarten en Nick hebben de documentaire Rauwer          gezien, waarin een puber uitsluitend rauw voedsel eet. (begin al. 2)

12 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Wat is de beste samenvatting van alinea 3?

Maak met de zinnen een goedlopende samenvatting van alinea 3. Zet de zinnen in de juiste volgorde, zodat ze een goedlopend geheel vormen.

• Bij het verhitten van voedsel gaan bepaalde enzymen kapot.
  
• Het verhitten van voedsel heeft ook een aantal voordelen.
  
• Ons lichaam maakt echter zelf ook enzymen die nodig zijn bij het verteren van voedsel.
• Schimmels en bacteriën overleven verhitting niet, dus dat maakt het voedselveiliger om    te eten.
• Uit gekookt voedsel kun je meer energie en voedingsstoffen halen.
  
• Verhit voedsel is ook beter verteerbaar.

(3) De claims over rauw eten zijn niet mis: ‘raw foodies’ zeggen dat ze veel meer energie hebben, dat ze niet ziek worden en dat hun lijf verlost is van allerlei kwalijke gifstoffen. Hoe zit het met de wetenschappelijke onderbouwingen van die claims? Daarover kan Tiny van Boekel, voedseldeskundige, hoogleraar aan de Universiteit van Wageningen, kort zijn: ‘Die is er niet.’ Van Boekel zette alle onderzoeken op het gebied van de voordelen van voedselbewerking op een rij, en publiceerde zijn overzicht in het boek Molecular Nutrition & Food Research. ‘Het klopt dat verhitten enzymen kapotmaakt, maar ons lichaam produceert zélf de enzymen die nodig zijn om zetmeel, eiwitten, vetten en andere voedingsstoffen te verteren.’ Daar komt bij dat het argument dat rauw eten gezonder is, niet opgaat. Van Boekel: ‘Dat de mens voedsel verhit, brengt vooral voordelen. Het is veiliger, omdat je er schimmels en bacteriën mee doodt. Ook is het voedsel beter verteerbaar. En uit gekookt voedsel kun je veel meer energie en voedingsstoffen opnemen, want

die komen namelijk vrij door de verhitting.’

12 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Wat is de beste samenvatting van alinea 3?

Maak met de zinnen een goedlopende samenvatting van alinea 3. Zet de zinnen in de juiste volgorde, zodat ze een goedlopend geheel vormen.

  1  Bij het verhitten van voedsel gaan bepaalde enzymen kapot.
  3  Het verhitten van voedsel heeft ook een aantal voordelen.
  2  Ons lichaam maakt echter zelf ook enzymen die nodig zijn bij het verteren van voedsel.
  4  Schimmels en bacteriën overleven verhitting niet, dus dat maakt het voedselveiliger om        te eten.
  5  Uit gekookt voedsel kun je meer energie en voedingsstoffen halen.
  6  Verhit voedsel is ook beter verteerbaar.

13 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Welke samenvatting vat het artikel Rauw eten het best samen?

A. Een vriendengroep wil ervaren hoe het is om drie weken lang uitsluitend rauw voedsel te eten. Niet iedereen heeft het volgehouden, maar de deelnemers hebben wel geleerd om bewust(er) met eten om te gaan.

 B. In de documentaire ‘Rauwer’ zie je de 15-jarige Tom. Hij eet uitsluitend rauw voedsel.

In de documentaire zie je welke invloed dit heeft op zijn leven en hoe hij achterblijft in zijn groei.

C. Raw foodies beweren dat ze gezonder leven, maar er is geen wetenschappelijk bewijs voor het feit dat rauw eten gezonder is. Uit onderzoek blijkt namelijk dat je lichaam meer voedingsstoffen en energie kan halen uit verhit voedsel.

D. Sommige mensen hebben snel een felle mening over bepaalde zaken. Mensen kunnen beter hun oordeel opschorten en zelf ervaren hoe het is om een tijdje rauw voedsel te eten, dan meteen hun oordeel klaar te hebben.

E. Uit een onderzoek blijkt dat mensen die rauw eten vaak aan ondergewicht lijden. Ook heeft een groot deel van de raw foodies een tekort aan bepaalde vitaminen en mineralen.

13 Lees tekst 4 nauwkeurig en geef antwoord op de examenvraag.

Welke samenvatting vat het artikel Rauw eten het best samen?

A. Een vriendengroep wil ervaren hoe het is om drie weken lang uitsluitend rauw voedsel te eten. Niet iedereen heeft het volgehouden, maar de deelnemers hebben wel geleerd om bewust(er) met eten om te gaan.

 B. In de documentaire ‘Rauwer’ zie je de 15-jarige Tom. Hij eet uitsluitend rauw voedsel.

In de documentaire zie je welke invloed dit heeft op zijn leven en hoe hij achterblijft in zijn groei.

C. Raw foodies beweren dat ze gezonder leven, maar er is geen wetenschappelijk bewijs voor het feit dat rauw eten gezonder is. Uit onderzoek blijkt namelijk dat je lichaam meer voedingsstoffen en energie kan halen uit verhit voedsel.

D. Sommige mensen hebben snel een felle mening over bepaalde zaken. Mensen kunnen beter hun oordeel opschorten en zelf ervaren hoe het is om een tijdje rauw voedsel te eten, dan meteen hun oordeel klaar te hebben.

E. Uit een onderzoek blijkt dat mensen die rauw eten vaak aan ondergewicht lijden. Ook heeft een groot deel van de raw foodies een tekort aan bepaalde vitaminen en mineralen.