Werkvormen: Zoeklicht
1 / 13
Introductie
Wil je meer focus en betrokkenheid in je les brengen met een digitale werkvorm die nét even anders werkt? Maak kennis met de werkvom Zoeklicht: een speelse digitale aanpak waarbij leerlingen stap voor stap informatie ontdekken. Deze manier van werken maakt leren actiever, visueler en betekenisvoller — ideaal om aandacht te sturen en leerlingen op een andere manier met de stof aan de slag te laten gaan.
Instructies
Wat is het?
Bij de werkvorm zoeklicht krijgen leerlingen een digitale ‘zaklamp’ waarmee ze een volledig zwart vlak kunnen ‘belichten’. Met hun lichtbundel maken zij woorden, zinnen of afbeeldingen zichtbaar.
Laat je leerlingen op zoek gaan naar afbeeldingen, antwoorden of hotspots. De magie van deze werkvorm zit in het onthullen van wat verborgen is. De leerlingen zien niet alles tegelijk, dus ze moeten ontdekken en nadenken over waar ze naar op zoek zijn.
Waarom is Zoeklicht een krachtige werkvorm?
- Aandacht sturen: Je leerlingen moeten actief op zoek naar informatie. De lichtstraal verlicht slechts een beperkt oppervlak, waardoor de leerlingen niet afgeleid raken door andere informatiebronnen, of maar lukraak klikken op hotspots.
- Intrinsieke motivatie: De mysterieuze, game-achtige opzet prikkelt nieuwsgierigheid. Leerlingen willen weten wat er onder de rest van het ‘donker’ zit.
- Actief leren: Omdat leerlingen zelf moeten ‘zoeken’, zijn ze actiever bezig met de leerstof. Ze nemen meer initiatief en verwerken informatie die ze zelf ‘ontdekken’ vaak beter.
- Uitdaging: Je kunt variëren in wat er verstopt zit in het donker. Denk aan hints, antwoorden of afbeeldingen. Hoe kleiner de te zoeken voorwerpen, hoe groter de uitdaging!
De zoeklicht-werkvorm is verrassend flexibel en past in verschillende fasen van je les. Je kunt ermee starten om een nieuw onderwerp op een prikkelende manier te introduceren, bijvoorbeeld door leerlingen zelf hints of beelden te laten ontdekken die leiden naar het thema. Tijdens de les gebruik je het om begrippen, bronnen of fragmenten actief te laten verkennen, zodat leerlingen echt zelf met de inhoud aan de slag gaan. En aan het einde van de les is het een krachtige manier om te herhalen of te checken wat ze hebben opgepikt. Zo geef je met één simpele werkvorm structuur, afwisseling én eigenaarschap in je les.
Denk bijvoorbeeld aan de volgende situaties:
- Rekenen: Laat je leerlingen op zoek gaan naar de juiste antwoorden op sommen, de juiste rekentekens of laat ze zoeken naar dat laatste onderdeel van jouw verhaaltjes som.
- Moderne talen: Werkwoordsvervoegingen, lidwoorden, vertalingen. Ze zijn allemaal in zwarte tekst in een zwart vlak te verstoppen, waar de leerlingen in mogen zoeken. Maar ook voor het selecteren van een gespreksonderwerp kan het zoeklicht werken. Welk onderwerp wordt als eerste door het zoeklicht gevonden?
- Geschiedenis: Bouw de spanning op met een achtergrondmuziek en laat je leerlingen in een kruitkelder op zoek gaan naar fragmenten uit de geschiedenis. In hun zoektocht in het donker onthullen hotspots afbeeldingen of teksten en leggen het verloop van de geschiedenis stukje bij beetje bloot.
- Nederlands: De leerlingen gaan in het donker op zoek naar werkwoorden. Denk ze er eentje gevonden te hebben, dan klikken ze op de hotspot. Bij een goed antwoord gaat een extra lichtje branden.
Wil je deze werkvorm direct toepassen? In deze les staan de hierboven benoemde voorbeelden. Zet deze direct in, in jouw les of laat je inspireren. Sla jouw favoriete slide op via de 'Bewaar' knop en pas de lesslide aan voor jouw les.
Zoeklicht is een moeilijke werkvorm om te maken. Vandaar dat de eerste zeven slides van deze les je stap voor stap uitleggen hoe deze opdracht gemaakt is.
Maar de laatste twee slides zijn er een mooi voorbeeld van hoe je met dezelfde slide twee compleet verschillende opdrachten kunt creëren.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
21
28
35
14
7
42
49
56
63
70
Zoek de tafel van 7!
Pak de zaklamp en zoek de antwoorden.
Sleep de keersommen naar de juiste antwoorden. Alles gevonden? Knip dan het lichtknopje aan!
6 x 7 =
7 x 7 =
8 x 7 =
9 x 7 =
10 x 7 =
5 x 7 =
1 x 7 =
2 x 7 =
3 x 7 =
4 x 7 =
Slide 2 - Sleepvraag
Hoe maak je een zoeklicht-opdracht?
In de volgende slides leg ik je stap voor stap uit hoe ik deze opdracht opgebouwd heb en waarom ik bepaalde keuzes heb gemaakt!
Deze ruimte houd ik bewust leeg, zodat ik hier straks de titel en de uitleg van de opdracht kan plaatsen.
Ik doe dit als laatste, omdat tekst aanpassen minder werk kost dan 10 sleepcomponenten netjes verplaatsen.
Ik doe dit als laatste, omdat tekst aanpassen minder werk kost dan 10 sleepcomponenten netjes verplaatsen.
Dit wordt het zoekvlak; de ruimte waar straks mijn sleepdoelen en goede antwoorden komen te staan.
Ik kader 'm nu bewust even af, zodat ik weet hoeveel ruimte ik heb om mijn goede antwoorden te plaatsen.
Pas op het laatst geef ik dit kader de juiste invulkleur.
Ik kader 'm nu bewust even af, zodat ik weet hoeveel ruimte ik heb om mijn goede antwoorden te plaatsen.
Pas op het laatst geef ik dit kader de juiste invulkleur.
6 x 7 =
7 x 7 =
8 x 7 =
9 x 7 =
10 x 7 =
5 x 7 =
1 x 7 =
2 x 7 =
3 x 7 =
4 x 7 =
Slide 3 - Sleepvraag
Stap 1:
Afhankelijk van het feit of je goede en foute antwoorden toe wilt voegen, start je met een slide of een sleepvraag.
In dit voorbeeld zijn er duidelijk goede en foute antwoorden mogelijk, dus ben ik gestart met een sleepvraag.
In dit voorbeeld zijn er duidelijk goede en foute antwoorden mogelijk, dus ben ik gestart met een sleepvraag.
Stap 2: Compositie
Bepaal hoeveel ruimte je nodig hebt voor het plaatsen van je sleepcomponenten, de grootte van je zoekvlak en het uitschrijven van de opdracht.
Kader deze voor jezelf vast af, dat voorkomt dat je straks onnodig vaak je sleepcomponenten en -doelen moet herplaatsen.
Kader deze voor jezelf vast af, dat voorkomt dat je straks onnodig vaak je sleepcomponenten en -doelen moet herplaatsen.
Stap 3: Sleepcomponenten
Je sleepcomponenten mogen alle kleuren hebben en zullen altijd als bovenste laag zichtbaar zijn.
Sleepcomponenten kunnen gemaakt worden van:
- afbeeldingen
- tekstvlakken
- symbolen
- hotspots
- audio
In deze slide bestaan de sleepcomponenten uit tekstvlakken. Ik start met '10 x7 =', omdat dit mijn langste antwoordoptie is. Vervolgens kopieer ik dit tekstvlak 9 keer en pas de tekst aan.
Ik heb bewust gekozen voor zwarte tekst in de sleepcomponenten, omdat de leerlingen uiteindelijk met het aanknippen van het lichtknopje de vermenigvuldigingen goed kunnen controleren.
7
Zoek de tafel van 7!
Pak de zaklamp en zoek de antwoorden.
Sleep de keersommen naar de juiste antwoorden. Alles gevonden? Knip dan het lichtknopje aan!
tekstvak
Sleepdoel
6 x 7 =
7 x 7 =
8 x 7 =
9 x 7 =
10 x 7 =
5 x 7 =
1 x 7 =
2 x 7 =
3 x 7 =
4 x 7 =
Slide 4 - Sleepvraag
Stap 4: Tekst
Ik heb zo kort mogelijk de opdracht omschreven en bewust ruimte overgelagen voor de zaklamp waarmee de leerlingen straks over het zoekvlak gaan slepen.
Stap 5: Sleepdoelen
- Ik maak een sleepdoel en maak het kader precies even groot als mijn sleepcomponenten.
- Omdat het zoekvlak zwart zal zijn in deze opdracht, geef ik het sleepdoel een transparant zwarte kleur. Zo wordt het sleepdoel alleen zichtbaar als de leerlingen er met de zaklamp op schijnen.
LET OP: Sleepdoelen liggen altijd in de bovenste laag van je slide! - Sleepdoelen krijgen automatisch een rode rand en het sleepdoel-iconon. Omdat je niet wilt dat je sleepdoelen zichtbaar zijn in het zoekvlak, doe je het volgende:
- Dubbelklikken op het sleepdoel
- Klik op het tabblad 'Sleepvraag'
- Zet het vinkje 'Toon het sleepdoel-icoon en rode rand' uit. - Kopieer dit definitieve sleepdoel nog 9 keer en verdeel naar eigen inzicht over het zoekvlak.
Stap 6: Tekstvlakken met uitkomst
Achter het sleepdoel plaats ik een tekstvlak met een van de tien antwoorden van de tafel van 7.
Slepen de leerlingen de vermenigvuldiging naar het juiste sleepdoel, dan is de keersom die er ontstaat goed.
Slepen de leerlingen de vermenigvuldiging naar het juiste sleepdoel, dan is de keersom die er ontstaat goed.
In dit voorbeeld is de tekst uiteraard zwart, omdat mijn zoekvlak ook zwart is. Op die manier zijn de antwoorden alleen zichtbaar als de leerlingen er met hun zaklamp overheen bewegen.
21
28
35
14
7
42
49
56
63
70
Slide 5 - Sleepvraag
Stap 7: Sleepdoelen en -componenten koppelen
Koppel nu de sleepcomponenten aan de juiste leerdoelen. Zolang je nog niet in de presentatiemodus zit, houden je sleepdoelen een rood icoon met een nummer.
Zet de volgende stappen:
- Klik op het (naar beneden wijzende) driehoekje rechts in het blauwe icoon van een van de sleepcomponenten.
- Er ontvouwt zich een lijst met de nummers van de sleepdoelen.
- Door op het nummer van het bijbehorende sleepdoel te klikken, koppel je sleepcomponent en -doel aan elkaar.
Let op: Deze dia is een printscreen, zodat je ziet hoe het eruit ziet als je component aan het sleepdoel koppelt. De laatste tip over de controle zal op deze slide dus niet werken.
21
28
35
14
7
42
49
56
63
70
Zoek de tafel van 7!
Pak de zaklamp en zoek de antwoorden.
Sleep de keersommen naar de juiste antwoorden. Alles gevonden? Knip dan het lichtknopje aan!
6 x 7 =
7 x 7 =
8 x 7 =
9 x 7 =
10 x 7 =
5 x 7 =
1 x 7 =
2 x 7 =
3 x 7 =
4 x 7 =
Slide 6 - Sleepvraag
Stap 8: Zoeklicht
Voor dit zoeklicht heb ik in Illustrator een zaklamp met een lichtbundel gemaakt.
Ik voeg deze afbeelding toe aan mijn slide.
Vervolgens dubbelklik ik op de afbeelding en vink 'Verplaatsbaar tijdens de presentatie' aan (zie blauw kader).
Hierdoor kan de afbeelding gedurende de presentatie naar wens verplaatst worden.
Heb je geen grafisch programma?
Dan volstaat het ook om een rond symbool aan je slide toe te voegen.
Dan volstaat het ook om een rond symbool aan je slide toe te voegen.
Geef deze een contrasterende kleur met je zoekvlak en vink, net als bij de afbeelding, 'Verplaatsbaar tijdens de presentatie' aan.
21
28
35
14
7
42
49
56
63
70
Zoek de tafel van 7!
Pak de zaklamp en zoek de antwoorden.
Sleep de keersommen naar de juiste antwoorden. Alles gevonden? Knip dan het lichtknopje aan!
6 x 7 =
7 x 7 =
8 x 7 =
9 x 7 =
10 x 7 =
5 x 7 =
1 x 7 =
2 x 7 =
3 x 7 =
4 x 7 =
Slide 7 - Sleepvraag
Stap 9: Zoekvlak
Als laatste kleur ik mijn zoekvlak zwart.
Zorg ervoor dat je dit vlak op de achtergrond van je slide staat.
Dit doe je door:
Dit doe je door:
- In het vlak te klikken
- Vervolgens op het wieltje linksboven in het vlak te klikken.
- Het menu klapt uit en je klikt op het icoon 'Naar achtergrond verplaatsen' (zie de blauwe pijl).
Je zoeklicht-opdracht is nu klaar!
Klik op 'Geef les' en controleer het resultaat!
Klik op 'Geef les' en controleer het resultaat!
21
28
35
14
7
42
49
56
63
70
Zoek de tafel van 7!
Pak de zaklamp en zoek de antwoorden.
Sleep de keersommen naar de juiste antwoorden. Alles gevonden? Knip dan het lichtknopje aan!
6 x 7 =
7 x 7 =
8 x 7 =
9 x 7 =
10 x 7 =
5 x 7 =
1 x 7 =
2 x 7 =
3 x 7 =
4 x 7 =
Slide 8 - Sleepvraag
Extra toevoeging
Omdat je de antwoorden niet in beeld zichtbaar hield, vond ik het grappig om een lichtknopje aan de slide toe te voegen.
Om hun antwoorden te controleren kunnen de leerlingen als het ware het licht aan doen!
Ik zette daarvoor de volgende stappen:
- Ik voegde een hotspot met de afbeelding van een lichtknopje toe.
- Ik voegde de afbeelding van een geel vierkant toe aan de slide.
- Dit vierkant plaatste ik, net als eerder het zoekvlak, naar de achtergrond van de slide.
- Vervolgens plaatste ik het zoekvlak nog eens naar de achtergrond van de slide. Zo weet je zeker dat de vlakken in de juiste volgorde staan.
- Als laatste koppelde ik de hotspot aan het gele vlak. Dit doe je door:
- Dubbelklikken op hotspot
- Klik op tabblad 'Media'
- Klik op de afbeelding van het gele vlak en op 'OK'.
Wil je deze opdracht voor alle tafels?
Zet deze slide in je favorieten door in de menubalk op het sterretje te klikken.
Vervolgens voeg je deze slide aan iedere willekeurige les toe en is het enkel een kwestie van de tekstvlakken aanpassen!
Veel succes!
Vervolgens voeg je deze slide aan iedere willekeurige les toe en is het enkel een kwestie van de tekstvlakken aanpassen!
Veel succes!
Slide 9 - Tekstslide
Voor de docent
Op deze slide staan allemaal tijdverslinders. Activiteiten waarin de leerlingen veelal veel tijd spenderen.
Het is met deze activiteiten vaak lastig de tijd in de gaten te houden.
De slide heeft als doel dat de leerlingen beseffen dat ze op een dag best veel tijd spenderen aan bepaalde zaken.
Het is met deze activiteiten vaak lastig de tijd in de gaten te houden.
De slide heeft als doel dat de leerlingen beseffen dat ze op een dag best veel tijd spenderen aan bepaalde zaken.
Met devices:
Laat je de leerlingen deze opdracht individueel of in groepjes op hun eigen device uitvoeren, klik dan in de presentatiemodus op 'Devices in de klas' en vervolgens op 'Toon bij student'.
Zonder devices:
Doe je de opdracht klassikaal op het digibord? Sleep dan zelf met het zoeklicht over de slide en sta stil bij de activiteiten die je tegenkomt.
Of vraag een leerling te slepen. Heeft deze een activiteit in het zoeklicht, bespreek de activiteit en laat een andere leerling verder zoeken.
Stel vragen als:
- Herken je de tijdsverslinders op deze slide?
- Hoeveel tijd denk jij dat je er per dag aan besteedt?
- Raak jij dan ook wel eens de tijd kwijt?
- Hoe komt dat? En hoe voel je je daarbij?
Tip 1: Laat de klas eens hun schermtijd checken. Schrikken ze daarvan of hebben ze thuis misschien restricties wat dat betreft? Wat vinden ze van hun schermtijd?
Tip 2: Bereken met de klas eens de gemiddelde schermtijd per dag. Niet om deze te veroordelen, maar puur om een eerlijk gesprek erover te hebben.
Volwassenen vinden schermtijd verloren tijd, maar hoe kijken de kinderen daar tegenaan?
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
This is intended for students to interact with and discover facts for themselves - hit the 'show for students button'. The sound effect is optional!
You can zoom in on the pictures by clicking on them. After experimenting with this I set the hotspots to close when another opens. This means you turn the lamp back on after viewing an item. It seems to work better like this I found but you may disagree!
The screen looks less chaotic when in teach mode I guarantee!
Slide 12 - Tekstslide
Nederlands
Sterke werkwoorden
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
