hv1n 24/05 - werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom hv1n!

Jas in je kluis? Telefoon in de telefoontas?

Ga lekker zitten!

Pak je spullen: 

• leesboek: 'Films die nergens draaien'
• lesboek + schrift
• pen of potlood

Deze les

We gaan vandaag:

• lezen uit 'Films die nergens draaien'
  Aan de slag met werkwoordspelling:
  
• terugblik op de vorige les
• theorie bespreken
• even oefenen
• zelfstandig aan de slag
• afsluiten van de les

Het leerdoel: je leert voltooide en onvoltooide deelwoorden spellen.

Weet je 't nog..

Deze periode zijn we bezig met werkwoordspelling.

Les 1: je leerde de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd spellen én leerde de persoonsvorm van zwakke werkwoorden in de verleden tijd spellen.

Les 2: je leerde de persoonsvorm in de verleden tijd van sterke werkwoorden spellen.

Les 3: je leert voltooide en onvoltooide deelwoorden spellen.

Even opfrissen

Sterke of zwakke werkwoorden: welke veranderen van klank in de verleden tijd?

Hoe weet je of je een sterk werkwoord in het enkelvoud in de verleden tijd met een -t of een -d wordt geschreven? 

Op welke letter(s) eindigt de persoonsvorm in de verleden tijd nooit?

Wat is de verleden tijd van de ik-vormen?

• ik rijd – ik …
• ik weet – ik …
  
• ik giet – ik …
• ik zend – ik …

Voltooid en onvoltooid deelwoord

• Het afgelopen weekend hebben wij veel gefietst.
• Op schoolfeesten wordt altijd veel gedanst.
• Jullie hebben allemaal prachtige folders ontworpen. 
  

Herken je de overeenkomst tussen deze drie zinnen?

Voltooid en onvoltooid deelwoord

• Het afgelopen weekend hebben wij veel gefietst.
• Op schoolfeesten wordt altijd veel gedanst.
• Jullie hebben allemaal prachtige folders ontworpen. 
  

Herken je de overeenkomst tussen deze drie zinnen?

-> Ze bevatten alledrie een voltooid deelwoord.

Voltooid deelwoord

• Een voltooid deelwoord geeft aan dat een handeling is afgerond, voltooid. 
• Maakt deel uit van het gezegde
  (dan staat er altijd een vorm bij van hebben, zijn of worden)

Voltooid deelwoord

Je schrijft een voltooid deelwoord zo:

• Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt meestal op -en. 
  - Wij hebben lekker geslapen.
• Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op d of t.
  De juiste letter bepaal je net als bij de verleden tijd met ’t (e)x-f(o)ksch(aa)p. Kijk naar de letter die in de infinitief voor de uitgang -en staat: als dit een medeklinker is uit ’t (e)x-f(o)ksch(aa)p, dan schrijf je een t, anders een d. 
  - Jet heeft zich het hele weekend verveeld. 

Onvoltooid deelwoord

• Een onvoltooid deelwoord geeft aan dat een handeling aan de gang is.
  Nog niet afgerond, dus onvoltooid. 
• Je maakt een onvoltooid deelwoord door een d achter het infinitief te zetten. 
  Huilend, lachend, gapend etc.
  
  Huilend liep ze de klas uit.
  Lachend liep ze de klas uit.
  Gapend liep ze de klas uit

Nu jij!

• Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op … of …

• Het voltooid deelwoord is onderdeel van het ..........................

• Wat betekent onvoltooid?

Even oefenen

Noteer de antwoorden in je schrift.

Wat is de juiste vorm van het voltooid deelwoord?

• Tijdens de demonstratie werd er een standbeeld in het water [gegooid / gegooit].
• Hij heeft zich wel twee keer achter zijn oren [gekrabt / gekrabd] voordat hij ja zei.
  
• Dit is de lekkerste vlaai die je ooit hebt [geproeft / geproefd]!
  

Aan de slag!

Wat? Je leest de theorie en maakt opdracht 1 tot en met 5 op p. 258-259. 

(Opdracht 3 maak je zelfstandig)

Hoe? Noteer de antwoorden in je schrift.

Hulp? Je weet 't: BBB. Lees de theorie nog eens goed als je het niet begrijpt.

Tijd? 15 minuten.

Uitkomst? We bespreken straks de opdrachten.

Klaar? Lees de theorie over deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord 

en maak opdracht 6 en 7. 

Je kunt even gaan plassen of een slokje water drinken. 

Check jezelf!

Je kunt nu: voltooide en onvoltooide deelwoorden spellen.

Noteer op de post-it:

1. Het onvoltooid deelwoord van het werkwoord: huppelen.
2. Vul de zin aan:
   Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt meestal op […].
3. Wat vond je vandaag lastig? En wat juist makkelijk? 

Gimkit

En natuurlijk: we spelen een Gimkit zodat je kan checken welke onderdelen je goed beheerst en welke onderdelen je nog meer kan oefenen.