De pest

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De Pest

De pest

Probleemstellingen

1.  Hoe kon de pest zich tijdens de middeleeuwen zo snel onder de bevolking verspreiden ?

2.  Welke maatschappelijke gevolgen had de uitbraak van de pestepidemie ?

Situering in tijd en ruimte

De grote pestepidemie situeert zich in de middeleeuwen tussen 1346 en 1351 wanneer de ziekte zich over de grootste delen van Europa en Azië verspreidde.

Vormen

Onder welke vormen kan de pest voorkomen ?

Longpest

• De pestbacil tast de longen aan.
• Ophoesten van bloed. 
• Ademen is moeilijk. 
• Geen behandeling => de zieke sterft na twee dagen.

Builenpest

• Lymfeklieren 
• Pestbuilen. 
• Pijn en koorts. 
• Inwendige bloedingen ontstaan. 
• 70% sterft zonder behandeling binnen een week.

Bloedpest

• De pestbacil in de bloedbaan. 
• Onderhuidse bloedingen 
• Donkere, bijna zwarte vlekken vormen op het lichaam. 
•  "zwarte pest".  
• Zonder behandeling sterf je aan deze vorm binnen de twee uur.
  

Verspreiding

 Hoe verspreidde de pest zich over Europa ?

Opdracht

Bestudeer de kaart op de volgende slide en beantwoord daarna de vragen.

In welk jaar duikt de ziekte voor het eerst in Europa op ?

1. 1348
2. 1347
3. 1351
4. 1345

In welk jaar wordt de ziekte voor het eerst in onze streken opgemerkt ?

1. 1348
2. 1347
3. 1351
4. 1350

Verspreiding

• Vlooien -> ratten -> mensen
• Andere leefomstandigheden in ME. 
•  Het handelsverkeer.

Behandeling

Hoe werd de ziekte behandeld tijdens de middeleeuwen ?

Pestdokter

De "pestdokters" waren vrijwilligers die door de stad betaald werden om zieken af te zonderen. Onder de snavel van het masker stak men geurige kruiden om besmetting tegen te gaan.

Aderlating

Aderlating (bloedafname) werd tijdens de middeleeuwen (en nog zeker tot in de 18de eeuw) toegepast als methode om het evenwicht tussen de 4 lichaamssappen te herstellen en zo ziektes te bestrijden. De astrologische kalender bepaalde het meest geschikte moment voor de aderlating.

Wat leid je af uit de twee vorige bronnen in fuctie van de behandeling van de zieken ?

Gevolgen voor de samenleving

Welke  gevolgen had de uitbraak van de pestepidemie op de middeleeuwse samenleving ?

Flagellanten

•  Dachten dat de pest een soort straf van God was. 
• => trokken als boetedoening door de straten terwijl ze zichzelf sloegen met een zweep.

Joodse zondebokken werden verbrand en opgehangen

• De joden = vijanden van het christendom 
• => hadden alle reden om een ziekte te verspreiden onder christelijken.
• Joden leefden hygiënischer. 
• Velen zagen hun als bron van alle kwaad.

De Kerk

• Ook geestelijken werden ziek.
• Boete doen bleek niet te helpen.
• Velen zagen in de epidemie een straf van God.

Actualisatie

Komt de pest vandaag nog voor ?

Kunnen we de grote pestepidemie vergelijken met het coronavirus in 2020?

Opdracht

Surf door op de volgende slide te klikken naar het artikel dat je nodig hebt om de vragen te kunnen beantwoorden. Lees het artikel grondig door !

https:

Waar en wanneer maakte de pest nog recente slachtoffers ?

In het artikel is er sprake van nog drie andere landen waar pestslachtoffers zijn gevallen, welke ?

Waarom zouden er net in die landen recent nog pestslachtoffers zijn gevallen?

De pest VS Corona 2020

De pestbacil = bacterie.

De pest: op 4 jaar tijd 25 miljoen doden in Europa.

Tijdens de middeleeuwen was er geen remedie voor de pest.

Covid-19 = virus.

Covid-19: wereldwijd 6,6 miljoen

 doden.

Coronavaccin.

• Veertiende eeuw: ~ 80 miljoen inwoners Europa.
• => ~ 30% van de bevolking overleed.

• Vandaag: ~ 746 miljoen inwoners Europa.
• 30% van 746 = 223 miljoen.

Oplossen probleemstellingen

Kan je na het doorlopen van deze les de probleemstellingen beantwoorden ?

Wees volledig in je antwoord!

Hoe kon de pest zich tijdens de middeleeuwen zo snel onder de bevolking verspreiden ?

Welke maatschappelijke gevolgen had de uitbraak van de pestepidemie ?