hoofdletters/kleine letters en interpunctie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

H5 spelling

Na deze les kan/weet ik:

- wanneer je hoofdletters gebruikt

- wanneer je een puntkomma gebruikt

- hoe je moet citeren

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Hoofletters

- Aan het begin van de zin.

Let op:

- In de morgen zet ik koffie.
- 's Morgens zet ik koffie.
- Ik ben 36 jaar.

- 36 jaar geleden werd ik geboren. (na een cijfer geen hoofdletter meer)

Bij namen en woorden die van namen zijn afgeleid (Jan, Jans fiets).

Bij eigennamen (Noorwegen, Praxis, Apple, Frans, Kerst, het Rode Kruis, de WAO, Kiezelstraat 11).

Bij bijvoeglijke namen die van eigennamen zijn afgeleid (Zuid-Amerikaanse, Franse liedjes, Duitse vakantiegangers).
Let op bij namen van mensen:* Geert van der Veen, de heer G. van der Veen, de heer Van der Veen.

kleine letters

Bij namen van dagen, maanden, seizoenen of windstreken (maandag, zuidoosten, zomer, januari).

Bij samenstellingen met religieuze feesten (kerstdagen, paashaas).

leestekens 

Punt, uitroepteken en vraagteken: einde van de zin.

Komma: voor of na een aanspreking: Mark, wil je iets voor me doen?
 Tussen delen van een opsomming: jam, vla en koekjes
 tussen twee persoonsvormen: als je wilt, mag je blijven.
Voor voegwoorden (want, maar, omdat, etc.) /tussen een hoofd- en bijzin: Joppe gaat elke naar naar Frankrijk op vakantie, omdat zijn ouders daar een vakantiehuisje hebben.
Voor en achter een bijstelling: Pablo Picasso, de beroemde Spaanse schilder, overleed in 1973.

 

Dubbele punt: voor het aankondigen van gesproken tekst (citaat), een gedachte, een opsomming of toelichting/uitleg (vervangbaar door komma+want)

Ik heb veel hobby’s: lezen, sporten, gitaar spelen..
Ik kom niet langs: ik voel me niet zo lekker. (want ik)
Floor zegt: ‘Dat mag, op één voorwaarde.’

Aanhalingstekens: bij citaten , als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis en wanneer het spottend is bedoeld.
*’Weet u hier de weg?’ vroeg mevrouw Van Til.
* ‘Je moet goed uitkijken bij het oversteken’, zei moeder.
* schrijf je ‘experiment’ met ks of met een x?

* De agent zei dat hij de 'lieve' jongen wel zou inrekenen.

 

Wanneer gebruik je een puntkomma?

• Om twee zinnen die bij elkaar horen met elkaar te verbinden (bijvoorbeeld: Martin gaat dagelijks naar zijn verzorgpony; in de winter gaat hij wekelijks). 
  
• Achter de zinnen in een opsomming                                                                  (bijvoorbeeld: De spelregels beginnen zo: 

je gooit om de beurt met de dobbelsteen;

je zet je pion het aantal ogen op de dobbelsteen vooruit;

als je op een vak met een plaatje komt, krijg je een opdracht.

Waar moet je op letten?

• Na een puntkomma begint de volgende zin altijd met een          kleine letter. 
  
• Bij een puntkomma in een opsomming, eindigt alleen de   laatste regel in de opsomming met een punt.
  

EVEN OEFENEN....

Goed of fout?
Meneer hazelaar

1. goed
2. fout

Goed of fout?
Noord-Holland

1. goed
2. fout

Goed of fout?
ik ga op vakantie naar Australië

1. goed
2. fout

Goed of fout?
Jan Van der Veen

1. goed
2. fout

Goed of fout?
In Januari is het winter

1. goed
2. fout

Leestekens

Welk leesteken hoort er achter de zin?
Vind jij leestekens moeilijk

1. een punt
2. een uitroepteken
3. een vraagteken
4. niets

Welk leesteken hoort er achter de zin?

Ik ben blij dat het bijna vakantie is

1. een punt
2. een uitroepteken
3. een vraagteken
4. niets

Welk leesteken hoort er achter de zin?
Schiet toch eens op

1. een punt
2. een uitroepteken
3. een vraagteken
4. niets

EVEN OEFENEN....

Waar komt de puntkomma?

Wachten jullie maar niet op mij voor mij begint een file.

1. achter "op"
2. achter de eerste "mij"
3. achter "voor"
4. achter de tweede "mij"

Waar komt de puntkomma?

Het concert is morgen er worden veel mensen verwacht.

1. Na "concert"
2. Na "is"
3. Na "morgen"
4. Na "veel"

Waar komt de puntkomma?

Zij heeft een nieuw kapsel het staat haar heel goed.

1. Na "kapsel"
2. Na "het"
3. Na "haar"
4. Na "heel"

Oefenen

Schrijf de zin over en zet op de juiste plek hoofdletters en leestekens.

ik ga deze zomer drie grote steden bezoeken barcelona madrid en sevilla

Oefenen

Schrijf de zin over en zet op de juiste plek hoofdletters en leestekens.

ik ga deze zomer drie grote steden bezoeken barcelona madrid en sevilla

• Antwoord: Ik ga deze zomer drie grote steden bezoeken: Barcelona, Madrid en Sevilla. 
  

Oefenen

Schrijf de zin over en zet op de juiste plek hoofdletters en leestekens.

joris als je daar nu niet mee stopt zet ik je de klas uit zei de leraar nederlands boos

Oefenen

Schrijf de zin over en zet op de juiste plek hoofdletters en leestekens.

joris als je daar nu niet mee stopt zet ik je de klas uit zei de leraar nederlands boos

• Antwoord: 'Joris, als je daar nu niet mee stopt, zet ik je de klas uit!' zei de leraar Nederlands boos.