H12 V5 Hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

communicatie via

1.  Endocrien systeem (chemisch) 

hormonen via bloed, lymfe, weefselvloeistof naar targetcellen

(receptoren)

2. Zenuwcellen (elektrisch) 

signalen langs gerichte paden (neuronen) naar cellen

(spier, klier, zenuwcel)

De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen.

Beinvloedt de hypofyse

De hypofyse is de hormoonklier

Er is een hypofyse voorkwab en een achterkwab

hypothalamus en hypofyse achterkwab

neurohypofyse

= hypofyse achterkwab

De hypothalamus maakt de neurohormonen oxytocine en ADH

via uitlopers van zenuwcellen komen de neurohormonen inde hypofyse 

Hypofyse voorkwab = adenohypofyse

maakt hormonen aan onder invloed van de hypothalamus

Hypothalamus maakt releasing of inhibiting hormonen aan

via het bloed naar de hypothalamus

steroidhormonen

afgeleid van cholesterol (BINAS)\

Hydrofoob

Door de celmembraan heen naar eiwitreceptor in de cel

BINAS 89B

Peptidehormonen

Eiwitten: grote moleculen kunnen niet zomaar de celmembraan passeren.

Hebben een receptor in de celmembraan

BINAS 89B

signaalstoffen in de cel

tyrosine hormonen

Afgeleid van het aminozuur tyrosine

Via beide mechanismen gaat de informatie naar de kern

BINAS 89B

homeostase: glucose spiegel

Belangrijk want:

-brandstof voor alle cellen

- te weinig-> schade aan met name hersenweefsel!!!!!

- te veel -> terugresorptie via de nieren is beperkt

-> verlies kostbare brandstof met urine

§12.4

homeostase glucose

Alvleesklier

Exocriene klier: verterings enzymen

Endocriene klier: insuline en glucagon in de

Eilandjes van Langerhans

te hoge bloed glucose spiegel

(na maaltijd)

Eilandjes van Langerhans, beta-cellen

productie van insuline

insuline bevordert de opname van glusose door alle cellen

insuline bevordert de aanmaak van glycogeen uit glucose in lever en spier

te lage bloedglucose spiegel

Eilandjes van Langerhans, alfa-cellen

productie van glucagon

glucagon bevordert de afbraak van glycogeen in lever

en de afgifte van glucose door de lever

suikerziekte

Te weinig of geen productie van insuline.

Het bloedsuikergehalte blijft te hoog.

Glucose in de urine.

Type 1: cellen beschadigd

Type 2: ouderdomssuiker, lichaamscellen reageren onvoldoende op insuline (te weinig receptoren)

acute stress

Adrenaline

 productie Bijniermerg

Doel: snel kunnen reageren in bedreigende situaties

Hartslag en ademhaling omhoog

Glucose nodig: glycogeen afbraak in lever en spieren

BINAS 89 A

Schildklier                       

Stofwisseling                                                       

Ademhaling, hartslag, temperatuur                                      spijsvertering 

Te veel: vermageren

Te weinig: toename lichaamsgewicht                                                 

§12.5

BINAS 89 C

T4 = thyroxine

= een voorloperhormoon van T3

T4 -> T3

osmo- receptoren in de hypothalamus