5H Zenuwstelsel BvJ 5.3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

lesdoelen

Je kunt de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven

Je kunt de bouw en signaalverwerking van de verschillende zenuwcellen beschrijven

Je kunt de bouw en werking van het ruggenmerg en de hersenen beschrijven

zenuwstelsel

Grote hersenen

Hersenstam

Kleine hersenen 

Ruggenmerg

Zet de juiste namen bij de onderdelen van het centraal zenuwstelsel

Het zenuwstelsel bestaat uit

1. centraal zenuwstelsel, perifeer zenuwstelsel en lichaamszenuwen
2. centraal zenuwstelsel en perifeer zenuwstelsel
3. centraal zenuwstelsel en lichaamszenuwen
4. perifeer zenuwstelsel en lichaamszenuwen

Peristaltische bewegingen van je darmen worden aangestuurd door het

1. Animale zenuwstelsel
2. Autonome zenuwstelsel
3. Beide

Reflexen worden aangestuurd door het...

1. animale zenuwstelsel
2. autonome zenuwstelsel
3. beide

Geef een voorbeeld van een prikkel

Een zenuwcel is een..

1. conductor
2. effector
3. receptor

Een zintuigcel in het netvlies is een...

1. conductor
2. receptor
3. effector

Speekselklieren zijn...

1. conductoren
2. effectoren
3. receptoren

1. prikkel

2.

3.

4.

5. 

6. waarneming

hersenen

receptor

neuronen

impuls

Binas 88A

Teks

Typen neuronen

Sensorisch neuron

impulsen van zintuigen naar CZ

cellichamen liggen vlak bij CZ

Motorisch neuron

impulsen naar spieren en klieren

cellichamen in CZ

Schakelcel

impulsen binnen CZ

liggen in CZ

Van welk type zenuwcel ligt het cellichaam net buiten het ruggenmerg?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel

Welk type zenuwcel geleidt impulsen van een receptor naar het CZ?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel

Welk type zenuwcel heeft korte dendrieten en een lang axon?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel

Zenuwen

Bundel uitlopers

• myelineschede isoleert uitlopers van elkaar
• bindweefsel ter bescherming

sensorische zenuw

motorische zenuw

gemengde zenuw

Lees je boek 4b blz 78 en 79 en bekijk Binas 88J

maak aantekeningen door de blauwgedrukte woorden + betekenis in je schrift te schrijven

Binas 88J

A is de ...

1. rugzijde
2. buikzijde

In nummer 1 liggen de ...

1. cellichamen van motorische zenuwcellen
2. schakelcellen
3. cellichamen van sensorische zenuwcellen
4. uitlopers van motorische zenuwcellen

In nummer 2 liggen de ...

1. cellichamen van motorische zenuwcellen
2. cellichamen van motorische- en schakelcellen
3. cellichamen van sensorische zenuwcellen
4. uitlopers van motorische zenuwcellen

Neem de aantekeningen over:

(diffusie-tensor imaging)

Brengt de verbindingen tussen de neuronen in kaart

Neem de aantekeningen over:

Hersencentra

Binas 88C

hersenschors

hersenstam

kleine hersenen

Waar zit het ademcentrum in de hersenen en wat is de belangrijkste prikkel voor het ademcentrum?

1. grote hersenen, concentratie O2 in bloed
2. grote hersenen, concentratie CO2 in bloed
3. hersenstam, concentratie O2 in bloed
4. hersenstam, concentratie CO2 in bloed

Welk deel van de hersenen coördineert alle bewegingen?

1. Grote hersenen
2. Kleine hersenen
3. hersenstam

Verklaar waarom gezicht en handen zo'n groot oppervlakte in de hersenschors innemen

Lees je boek blz 73 en 74 over zenuwcellen en synapsen en bekijk Binas 88G

Wat is een synaps?

Wat is een neurotransmitter?

Wat gebeurt er met de neurotransmitter zodra de impuls is doorgegeven aan de volgende zenuwcel?

Wat is 4?

1. neurotransmitter
2. receptor
3. synaptische spleet

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Waarom gaat een reflex zo snel?

1. De impuls hoeft niet naar de hersenen
2. Een reflex krijgt voorrang in de hersenen
3. Een reflex zie je aankomen en daardoor ben je er al klaar voor

Prikkel

Zintuig

Gevoelszenuwcel

Bewegings-zenuwcel

Schakelcellen

Schakelcellen

Reflex

Reactie

Bewuste reactie

Reflex ~ bewuste reactie = ruggenmerg ~ hersenen

Abdul loopt graag op blote voeten buiten. Op een ochtend trapt hij in een stukje
glas. In een reflex trekt hij zijn voet weg. Hij voelt de pijn. Zet de zinnen op de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

7

De bewegingszenuwcellen geleiden impulsen naar de spieren.

De impulsen gaan over op schakelcellen.

De impulsen gaan over van de schakelcellen naar de bewegingszenuwcellen.

De impulsen gaan via gevoelszenuwcellen naar het ruggenmerg.

De spieren trekken samen en de voet gaat omhoog

Er gaan impulsen naar de hersenen waardoor bewustwording optreedt. 

Het stappen in het glas veroorzaakt impulsen in zintuigcellen in de voet.