2023 1.2 opbouw van een tekst

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Opbouw van een tekst

Indeling tekst : titel

• De titel verraadt al veel
• Het trekt de aandacht; ga je de tekst lezen of niet?
• De titel noemt vaak al het onderwerp

Indeling tekst: inleiding

• Eerste deel van de tekst
  
• Het onderwerp wordt geïntroduceerd
  
• Vanaf de eerste zin(nen) weet je waarover de tekst gaat
  
• Bestaat meestal uit één alinea

Een pakkende inleiding

Hoe wordt het onderwerp geïntroduceerd?

1. met de deur in huis vallen
2. belangstelling wekken
3. met een inleiding
4. door een lead

Hoe wordt het onderwerp geïntroduceerd?

1. met de deur in huis vallen
2. belangstelling wekken
3. inleiding
4. door een lead

Hoe wordt het onderwerp geïntroduceerd?

1. met de deur in huis vallen
2. belangstelling wekken
3. met een inleiding
4. door een lead

Indeling tekst: middenstuk

De verschillende kanten van een onderwerp komen aan de orde. Dit gebeurt met behulp van deelonderwerpen.
Bijvoorbeeld: een tekst over phishing.
Deelonderwerpen kunnen dan zijn: 

gevaarlijke e-mails, criminaliteit, financiële schade, aangifte doen bij de politie, etc.

Deelonderwerpen herkennen

Deelonderwerpen = verschillende kanten van een onderwerp

Bijvoorbeeld: opleiding VeVa zorg.

Deelonderwerpen: verpleegkundige, verzorgende, defensie, groene stage, witte stage, sport, SKILLS, etc.

Denk ook aan: argumenten, oorzaken, voordelen of oplossingen.

Strategie voor het herkennen van deelonderwerpen:

Lees de titel en inleiding, kijk naar de lay-out van de tekst: witregels en/of tussenkopjes? Lees de eerste en laatste zin van een alinea.

Wat is een deelonderwerp?

1. een onderwerp van een hoofdstuk
2. een aspect van het onderwerp
3. een aspect van het slot
4. een onderwerp van de eerste alinea

Indeling tekst: slot

• Laatste alinea van een tekst
  
• Het belangrijkste uit de tekst wordt nog eens herhaald of samengevat, of er volgt een aanbeveling of conclusie. (Ligt aan het tekstdoel.)

In de volgende slide zie je twee teksten.

Het zijn slotalinea's van een tekst.

Lees deze teksten

Welk soort slot is het slot in de tekst 'App Examengids'?

1. Een advies
2. Een antwoord op de vraag uit de inleiding
3. Een conclusie
4. Een samenvatting

Welk soort slot is het slot in de tekst 'Festival der Zoete Verleidingen'?

1. Een advies
2. Een conclusie
3. Een samenvatting
4. Een aanbeveling

Wat is de juiste volgorde van een tekstindeling?

1. Inleiding, middenstuk met tussenkopjes, slot
2. Inleiding, slot, middenstuk
3. Inleiding, titel, middenstuk met eventueel tussenkopjes, slot
4. Titel, inleiding, middenstuk met eventueel tussenkopjes, slot

Lees de 2 teksten

Wat denk jij dat het onderwerp is van de hele tekst 'veilig naar de kermis?'?

1. zweefmolens
2. veiligheid van kermisattracties
3. ernstig gewond
4. ongeluk

Wat staat behalve het onderwerp nog meer in tekst 'Veilig naar de kermis?'?

1. De aanleiding voor het schrijven van de tekst
2. een belangrijke vraag
3. een mening over het onderwerp
4. een voorbeeld bij het onderwerp geven

Wat denk jij dat het onderwerp is van de hele tekst 'De week van het zieke kind'.

1. Kindra is ziek
2. Kinderkanker
3. De week van het zieke kind
4. Kindra kan niet naar school

Wat staat behalve het onderwerp nog meer in tekst 'De week van het zieke kind'?

1. Er wordt een belangrijke vraag gesteld
2. Er wordt verteld hoe de tekst is opgebouwd
3. Er wordt een mening geven
4. Er wordt een voorbeeld bij het onderwerp gegeven

Tekstverbanden en signaalwoorden?

Tekstverbanden zorgen voor een logisch verloop in een tekst. Dit komt door het gebruik van signaalwoorden. Signaalwoorden: Hiermee kun je verbanden leggen tussen zinnen en woorden in zinnen.

Tekstverbanden en signaalwoorden

EEN GREEP:

Reden of argument: daarom, omdat, derhalve, aangezien, namelijk

Tegenstelling: maar, echter, desondanks, hoewel, toch

Conclusie: dus, hieruit volgt, kortom

Oorzaak-gevolg: doordat, daardoor, als gevolg van, waardoor, zodat

Opsomming: eerst, vervolgens, bovendien, daarna, ten slotte

Mijn broer houdt niet van winkelen, maar mijn zusje vindt het heel erg leuk.

1. Conclusie
2. Voorbeeld
3. Tegenstelling
4. Oorzaak en gevolg

Kortom, met een beetje mazzel winnen we deze wedstrijd wel.

1. Tegenstelling
2. Tijd
3. Conclusie
4. Voorbeeld

Ik ga vandaag in de ochtend eerst naar school, daarna ga ik sporten.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Oorzaak en gevolg
4. Conclusie

Heb je een vraag? Typ hem dan hier.