H1.3 Elektromagneten

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

H1.3 Elektromagneten

Planning H1 Elektriciteit

wk 48:  H1.2 Elektriciteit

wk 49 H1.3 Elektromagneten  

wk 50 H1.4 Elektronische schakelingen

wk 51: Samenvatting  

wk 2: Oefentoets H1

wk 4: PTA H1 Elektriciteit

PTA: H1 woensdag 22 januari 2026

GT (H13, H15 en H16)

Ampèremeter

Voltmeter

  Serieschakeling     &     Parallelschakeling

Stroomsterkte:

• Stroomsterkte overal gelijk
• Stroomtot = stroom1 = stroom2
  

spanning:

• Spanning verdeeld zich
• Spanning_tot = Spanning₁ + Spanning₂ 
  

Weerstand:

• Totale weerstand (vervangingsweerstand) tel je bij elkaar op
• Vervangingsweerstand = weerstand1 +          weerstand2 + weerstand3

Stroomsterkte:

• stroomsterkte verdeelt zich over de stroomkringen
• Stroom_tot = stoom₁ + stroom₂ + stroom₃
  

spanning:

• Spanning is gelijk per stroomkring
• spanning_tot = spanning₁ = spanning₂ = ....
  

Weerstand:

• de vervangingsweerstand kun je niet zomaar bij elkaar optellen
• Vervangingsweerstand = spanning_tot : stroom_tot

De meterkast

Hoofdkabel => Komt stroom binnen

Energiemeter=> hoeveel stroom verbruikt je?

Aardlekschakelaar

• Meet het verlies (lekkage) van stroom
• I > 30 mA => alles uit

Randaarde: => voert de stroom af via stopcontact mét randaarde

Zekeringen/groepen

• om overbelasting te voorkomen
• I > 16 A => zekering van die groep uit

Vermogen berekenen

Vermogen is 500 watt, Spanning 230 V.
Bereken de stroomsterkte

Vermogen = spanning x stroomsterkte

1. Stroom = 230 : 500 =0,45 A
2. Stroom = 500: 230 = 2,17 A
3. Stroom = 500 - 230 = 270 A
4. Stroom = 500 x 230 = 150 000 A

Leerdoelen van vandaag

Aan het einde van deze les kan ik:

• Beschrijven wat elektromagneten zijn
• Hoe ik deze in een schakeling kan gebruiken
• Uitleggen hoe een dynamo werkt
• Beschrijven wat een transformator is

En nu aan de slag

Lees H1.2 Elektriciteit (p. 9 t/m17)

Maak 1.2 Begrijpen (opg. 5 t/m 13)

Maak 1.2 Beheersen (opg 14 t/m 19)

Controleer de opgaven!!!

Van fouten leer je nu eenmaal

Planning H1 Elektriciteit

wk 48:  H1.2 Elektriciteit

wk 49 H1.3 Elektromagneten  

wk 50 H1.4 Elektronische schakelingen

wk 51: Samenvatting  

wk 2: Oefentoets H1

wk 3: Blokstage

wk 4: PTA H1 Elektriciteit

PTA: H1 woensdag 22 januari 2026

GT (H13, H15 en H16)

Type magneten

Permanente magneet => Is altijd magnetisch

Elektromagneet => Wordt magnetisch wanneer er stroom door de spoel loopt

animatie

Een eenvoudige elektromagneet bestaat uit een spoel waar stroom doorheen gaat en een ijzeren kern. 

De kern zorgt voor een sterker magneetveld. Door de ijzeren kern gaat geen stroom.

Spoel

Weekijzeren kern

De Luidspreker

Een luidspreker heeft een permanente magneet en een spoel die werkt als een elektromagneet. 

Ken de onderdelen:

• Spoel met weekijzeren kern
• Magneet
• Conus

Relais (startmotor auto)

• Maakt gebruik van een elektromagneet.

• Is een schakelaar op afstand

• Als er stroom door loopt, wekt dit een magnetisch veld op

• Je hebt 2 stroomkringen nodig. 

Uitleg Reedcontact

• Wordt gebruikt als schakelaar / sensor
• schakelaar die werkt op een magneet
• Magneet bij reedcontact => gesloten contact => stroom

• Toepassingen:
  - positie/niveau sensor
  - fietscomputer/ km-teller

      - inbraakalarm raam

De inmiddels achterhaalde fietsdynamo

Wie heeft er nog een dynamo op de fiets?

Wat zijn de voor en nadelen?

De fietsdynamo 

Een permanente magneet beweegt langs de spoel en magnetiseert een weekijzerenkern.

Als de dynamo wordt aangedreven, begint de magneet te draaien. => daardoor gaat er wisselstroom lopen in de spoel 

=> zo werkt elke elektriciteitscentrale

LET OP => ALTIJD WISSELSTROOM

De transformator

Transformeert (veranderd) de spanning: Stopcontact 230 V, maar telefoon moet 5 V hebben, Ai....

De transformator kan de spanning veranderen (transformeren).

Hij kan de spanning omhoog brengen en omlaag brengen.

Een ideale transformator is een transformator zonder energie verlies

En nu aan de slag

Lees H1.3 Elektromagneten (p. 18 t/m 26)

Maak 1.3 Begrijpen (opg. 5 t/m 11)

Maak 1.3 Beheersen (opg 12 t/m 14)

Controleer de opgaven!!!

Volgende les alweer laatste paragraaf: 1.4 Elektronische schakelingen

Practicum : Bouwen serie en parallelschakeling

Wat gebeurd er met de STROOMSTERKTE en VERMOGEN als je steeds meer lampjes in een SERIE / PARALLEL -schakeling zet

  Serieschakeling     &     Parallelschakeling

Stroomsterkte:

• Stroomsterkte overal gelijk
• Stroomtot = stroom1 = stroom2
  

spanning:

• Spanning verdeeld zich
• Spanning_tot = Spanning₁ + Spanning₂ 
  

Weerstand:

• Totale weerstand (vervangingsweerstand) tel je bij elkaar op
• Vervangingsweerstand = weerstand1 +          weerstand2 + weerstand3

Stroomsterkte:

• stroomsterkte verdeelt zich over de stroomkringen
• Stroom_tot = stoom₁ + stroom₂ + stroom₃
  

spanning:

• Spanning is gelijk per stroomkring
• spanning_tot = spanning₁ = spanning₂ = ....
  

Weerstand:

• de vervangingsweerstand kun je niet zomaar bij elkaar optellen
• Vervangingsweerstand = spanning_tot : stroom_tot

Vermogen berekenen

Ampèremeter

Voltmeter

Voorbereiding:

Lees het gehele practicum goed door.

Bouw eerst alles van de serieschakeling en daarna de parallelschakeling

WEET WAT JE MOET DOEN!!!

Resultaat / Bespreking

• De stroomsterkte is bij een serieschakeling = ......
• Het vermogen is bij een serieschakeling = .....
• Wat zou de spanning zijn bij een serieschakeling= .....

• De stroomsterkte is bij een parallelschakeling = ......
  
• Het vermogen is bij een parallelschakeling = .....
  
• Wat zou de spanning zijn bij een parallelschakeling= .....

En nu aan de slag

Lees H1.3 Elektromagneten (p. 18 t/m 26)

Maak 1.3 Begrijpen (opg. 5 t/m 11)

Maak 1.3 Beheersen (opg 12 t/m 14)

Controleer de opgaven!!!

Volgende les practicum!!!