1.3 Betrouwbaarheid van een tekst

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

Betrouwbaarheid van een tekst  

Lesdoel

Je kunt inschatten of een tekst of video betrouwbaar is, zodat je kunt bepalen hoe waardevol de informatie is.

Veel te vinden op internet. Wat is waar? 

Betrouwbare informatie bestaat uit feiten! 

Waarom maken mensen nepnieuws?

• Om geld te verdienen. Hoe meer kliks, hoe meer geld.
  
  
•  Om meningen te beïnvloeden en om te zorgen voor verwarring.
  
  
• Als grapje. Bijvoorbeeld berichten van Lucky TV. 

Geef een voorbeeld van een feit

Voorbeeld van een feit:

De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt €50,00 kleedgeld per maand.

Je kunt controleren of dit waar is door in de krant te kijken of het op internet op te zoeken.

Hoe herken je nepnieuws en hoe weet je dus of een tekst betrouwbaar is? Check: 

• de bron 
• de schrijver
• het doel 
• datum 
• vormgeving
• beeldmateriaal

Bron 

Waar komt tekst vandaan? 

Is de tekst actueel? 

serieus? 

Staan er bronnen in de tekst?

Doel van de tekst ... 

Wat wil de schrijver?

Schrijver

expert of een leek? 

onpartijdig?

ruime ervaring?

Datum: 

 Is de tekst oud en is er intussen van alles veranderd?

Doel van de tekst

• Wat wil de schrijver? 
  
• Word je beïnvloed door plaatjes? 
  
• hoe vertelt de schrijver je iets?
  

De vormgeving

• uiterlijk lijkt op nieuwssites. 

• Let ook op bewerkte afbeeldingen, schrijffouten,​ veel hoofdletters en uitroeptekens.Kijk naar het hele bericht 

1. Echt nieuws
2. Nepnieuws

Beeldmateriaal

• Bij misleidende berichten wordt vaak gebruik gemaakt van​ foto’s of video’s die bewerkt zijn of in een andere​ context geplaatst worden. 
• Soms worden beeld en geluid ook​ gemanipuleerd, waardoor de waarheid​ verdraaid wordt. ​

In welk filmpje krijg je waarschijnlijk de meest betrouwbare informatie? Waarom?

1. Echt nieuws
2. Nepnieuws

Ik weet wanneer een tekst betrouwbaar is! 

Na deze les kan je: 

• Onderscheid maken tussen feiten en nepnieuws
  
• De echtheid van berichten achterhalen
  
• Beter beoordelen of je veilig op een link kunt klikken
  

Doel 

Doel van de tekst..
Welke doelen zijn er in
teksten?

Schrijver

•  expert of een leek? 
  
• onpartijdig?
  
•  ruime ervaring?
  

Datum

•  Klopt de informatie nog?
  
•  Is de tekst oud en is er intussen van alles veranderd?
  

Betrouwbaar?

is deze tekst betrouwbaar? 

is deze tekst feitelijk? 

Denk: wat wil de schrijver? 

Klopt de tekst? 

Vragen

Beoordeel bij de volgende punten of ze betrouwbaar zijn of niet. 

De slaaptabletten zijn veilig in het verkeer (uit een folder van samenwerkende apothekers)

1. Betrouwbaar
2. Niet betrouwbaar
3. A en B

Eucerin Sun biedt unieke drievoudige bescherming. (productfolder Eucerin Sun Protection)

1. betrouwbaar
2. onbetrouwbaar
3. A en B

Steeds meer mensen doen een beroep op schuldhulpverlening. (Centraal Bureau voor Statistiek).

1. Betrouwbaar
2. Niet betrouwbaar
3. A en B

Reorganisatie bij politie begint vruchten af te werpen. (minister van Binnenlandse Zaken in interview)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A en B

De geheime minnaar van Adèle. (weekblad Privé)

1. Betrouwbaar
2. Niet betrouwbaar
3. A en B

Meeste mbo'ers tevreden over hun opleiding (Koerzuesss op lezersforum NU.nl)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A en B

Een tekst met als titel "Red Bull is goed voor je". Geschreven door de directeur van Red Bull. Betrouwbaar of niet?

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A en B

Let op bij: 

onvolledige informatie

slordige info 

misleidend > liegen >> winst voor bron 

voordelen wel, nadelen niet

Wat is een advertorial?

Fake News 

............

Link

"Nepnieuws is misleidende en onjuiste informatie in de vorm van een nieuwsbericht, die wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden. Het is een vorm van desinformatie".

Waarom maken mensen nepnieuws?

Deepfake: beïnvloeden publieke opinie

Deepfake

Deepfake is een techniek voor het samenstellen van menselijke beelden op basis van artificiële intelligentie.

Wat is het gevaar van Deepfake?

Quiz: herken jij nepberichten?

Maak de quiz op de volgende pagina.

Zet jouw uitslag (../10) in de chat.

https://echt-nep.nl/tests-en-tips/ben-je-onder-de-21/home-21/

Wat vind jij?

Verschillende soorten 

In welke landen is er sprake van propaganda denk je? Komt propaganda ook voor in Nederland?

<--Clickbait

Lees

dit 

--->

Wanneer wist je dat dit nepnieuws is?

ANDERE KOP, DEZELFDE GEBEURTENIS

Wat betekent objectiviteit?

Maak de volgende koppen objectiever:

'Groepje domme pubers is opgepakt voor het verwoesten van een bushokje'

'Geweldig concert Jay-Z was het grootste succes ooit'

'Gemene Poolse man mishandelt oud vrouwtje'

Waar haal jij je informatie vandaan?

https://www.dumpert.nl/item/6687349_8cc24c10 

FEIT

Betrouwbaar! 

Een feit kan je controleren