B2: chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom bij biologie!

We starten met herhaling van basisstof 1

Is dit DNA van een mens?

1. Ja
2. Nee

Hebben plantencellen ook DNA?

1. Ja
2. Nee

Waar bevindt zich het DNA?

1. in het cytoplasma
2. in de celkern
3. in de celwand
4. in de bladgroenkorrels

DNA is

1. een gen
2. de stof waar een chromosoom van gemaakt is
3. een virus

DNA bepaalt

1. haarkleur, oogkleur, leeftijd.
2. moedertaal, geslacht, bloedtype,
3. haarkleur, syndroom van down.
4. A,B,C zijn niet goed

Thema 5:
Erfelijkheid & Evolutie

B2: chromosomen

• Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert. 
• Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen. 
• Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotype ontstaat.  

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke geslachtscel (zaadcel/eicel)?

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke lichaamscel?

Paren

• Menselijke lichaamscellen hebben 46 chromosomen
• Deze chromosomen vormen 23 chromosomenparen
• Beide chromosomen van een paar bevatten informatie voor dezelfde eigenschappen
• Ze kunnen wel andere informatie voor deze eigenschap bevatten

Cel en DN

Karyogram

Geslacht

• Het 23e paar bestaat uit je geslachtschromosomen. 
• Mannen: XY
• Vrouwen: XX

Cel en DN

Karyogram

Intersekse

Je als jongen wordt geboren met XY

Je als meisje wordt geboren met XX

Lichaam zowel manlijke als vrouwlijke kenmerken.

Hormonen

Cel en DN

Verschillende informatie

• Je hebt alle genen "dubbel" (dus 2x informatie voor oogkleur)
• Deze informatie kan hetzelfde of anders zijn. Variaties voor een gen noemen we allelen. 
• Je krijgt één allel van je moeder en één allel van je vader. 

Cel en DN

Variatie

• Er zijn oneindig veel mogelijke combinaties van genen in iedere geslachtscel. 
• Veel variaties tussen individuen bij geslachtelijke voortplanting
• Jouw genotype is uniek!

Cel en DN

Ontstaan geslachtcellen

• Bij geslachtcellen worden cellen gevormd met 23 chromosomen
• De 23 chromosomenparen worden opgesplitst 
• Van ieder paar komt 1 chromosoom terecht in de geslachtcel

Meiose

Alle celkernen van lichaamscellen in jouw lichaam bevatten precies dezelfde genen.

1. Juist
2. Onjuist

Als een gen niet tot expressie komt in een bepaalde cel, dan wordt het DNA van dit gen in deze cel niet afgelezen.

1. Juist
2. Onjuist

Je genotype wordt bepaald door de fenotype en je omgeving (milieu).

1. Juist
2. Onjuist

De zaadcel van een mens bevat 46 chromosomen.

1. Juist
2. Onjuist

Van elk chromosomenpaar is één chromosoom afkomstig van de moeder, en één van de vader.

1. Juist
2. Onjuist

Als een man zijn Y-chromosoom doorgeeft aan zijn kind, dan wordt het kind altijd een jongen.

1. Juist
2. Onjuist

Als een man zijn Y-chromosoom doorgeeft aan zijn kind, dan wordt het kind altijd een jongen.

1. Juist
2. Onjuist

Deze karyogram is
van een man.

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag

• Lees Basisstof 2
• Maak de volgende opdrachten van B2:
  Basis: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 11 (5, 6 en 8 in je boek)
  Extra: 7
  Verdieping: 9, 10

Filmpjes:

Als je de stof goed begrijpt zijn ze optioneel.
Vind je het lastig of sta je onvoldoende voor bio, dan kijk je ze natuurlijk wel!!