Bijeenkomst 4.5 Emotionele en morele ontwikkeling

• onderwijskunde
• HBO
• Studiejaar 1

                 Bijeenkomst 4.5   

lesdoelen

De student kan beschrijven op welke wijze de emotionele intelligentie een rol speelt in het onderwijs a.d.h.v. praktijksituaties en onderbouwen hoe hij/ zij hier als docent rekening mee houdt;

 

De student de niveaus en opeenvolgende stadia van morele ontwikkeling aan de hand van het model van Kohlberg beschrijven en in eigen woorden uitleggen a.d.h.v. praktijksituaties (pre-conventioneel, conventioneel en post-conventioneel niveau).

beschrijven hoe hij/zij het morele oordelen in de onderwijspraktijk çoncreet kan helpen bevorderen                      

Emtionele intelligentie?

primair: vreugde, verdriet, angst, woede, afkeer, verrassing

secundair: bv. trots en jaloezie

Emtionele ontwikkeling?

Emotionele ontwikkeling

- je eigen emoties kennen en herkennen

-  je emoties reguleren

- jezelf motiveren (bv. concentratie, stellen doelen)

- emoties van anderen herkennen

- sociale relaties leggen en behouden

Hoofd en hart in evenwicht

Welke werkvormen zijn in jouw ogen geschikt om pubers te leren hoofd en hart in evenwicht te brengen?

moreel besef (ratio) en morele intuïtie (hart)

Leg in één zin uit wat volgens jou morele intuïtie is....

Emotionele zelfcontrole??

Bekijk het filmfragment.

Stel jezelf de vraag: hoe is het gesteld met jouw emotionele zelfcontrole?

Prof. Kohlberg - morele ontwikkeling

Kohlberg bouwt voort op het werk van Piaget. Ook hij benoemt de stadia van ontwikkeling die doorlopen worden.

Hij heeft onderzoek gedaan a.d.h.v. morele dilemma’s

Kohlberg legt nadruk op de ontwikkeling van morele oordelen en argumentatie bij kinderen.

Evenals Piaget gaat Kohlberg uit van een wisselwerking van kind en omgeving.

Prof. Kohlberg - morele ontwikkeling

Gedurende de morele ontwikkeling doorloopt een mens verschillende stadia in een vaste volgorde.

De eerste stadia die doorlopen worden betreffen de meest basale normen.

De stadia worden steeds complexer en meeromvattend.

3 niveaus, ieder twee stadia

Preconventioneel:

1.straf- en gehoorzaamheidsoriëntatie (lichamelijke gevolgen bepalen of een handeling goed of slecht is)

2. instrumenteel-relativistische oriëntatie ('jij pakt mij, ik pak jou!')

Conventioneel

3. beste-jongen-braaf-meisje-oriëntatie (goed is dat wat een ander plezier doet)

4. recht- en-orde-oriëntatie (vaststaande regels bepalen wat je hoort te doen)

Postconventioneel:

5. legale-sociale contractoriëntatie (de regels die we als maatschappij belangrijk vinden zijn bepalend)

6. universele ethisch-principiële oriëntatie ('goed' is een gewetensbeslissing)

Moreel dilemma

Een vrouw in Europa dreigde dood te gaan aan een zeldzame vorm van kanker. Volgens de artsen was er één medicijn dat haar zou kunnen redden. Het was een soort medicijn dat kort daarvoor was ontdekt door een apotheker die in dezelfde stad woonde. Het medicijn was duur om te maken, maar de apotheker vroeg zijn klanten het tienvoudige van wat het hem kostte om het te maken. Het medicijn kostte hem 200 gulden en hij vroeg 2000 gulden voor een kleine dosis van het medicijn. De man van de zieke vrouw, genaamd Heinz, ging bij iedereen die hij kende langs om het geld te lenen, maar hij kon maar 1000 gulden bij elkaar krijgen. Hij zei de apotheker dat zijn vrouw stervende was en vroeg hem het medicijn voor minder geld te leveren of om hem het geld later te laten betalen. Maar de apotheker zei: "Nee, ik heb dit medicijn ontdekt en ik ben van plan er goed aan te verdienen". Heinz werd wanhopig en ging bij de apotheker inbreken om het medicijn voor zijn vrouw te stelen.

Had Heinz dit wel moeten doen? (Kohlberg, 1958)

Preconventioneel: 1

Straf en gehoorzaamheidsoriëntatie.

 

 Het morele besef is met name gericht op het vermijden van straf of het verkrijgen van beloning.

 Heinz: Hij zou niet moeten stelen, omdat hij anders in de gevangenis komt.

Preconventioneel: 2

Instrumenteel-relativistische oriëntatie:

 Moraliteit van “voor wat hoort wat”. (Tot ongeveer 8-10 jaar)

 Heinz: Hij mag zelf weten wat hij doet, want het is zijn leven. Als hij wil riskeren in het gevang te komen om het leven van zijn vrouw te redden, dan moet hij dat doen.

Conventioneel: 3

Beste jongen, braaf meisje oriëntatie. (vanaf ongeveer 10 jaar)

  Goed gedrag is dat, wat een ander plezier doet of gewaardeerd wordt.

 Heinz: Hij moet niet inbreken, want dan zouden ze kunnen denken dat hij een crimineel is.

 Of: Hij moet wel inbreken, anders zouden anderen kunnen denken dat hij geen goed echtgenoot is.

Conventioneel: 4

Recht en orde oriëntatie

 Slecht is dat te doen wat de maatschappelijke orde in gevaar brengt.

 Heinz: Hij zou niet moeten inbreken, want diefstal is verboden. Hij moet zich aan de wet houden.

 Of: Hij moet wel inbreken, want het hoort bij het huwelijk dat je je inspant om je vrouw te redden. Maar dan wel achteraf terug betalen.

Postconventioneel: 5

Legale sociale-contract-oriëntatie.

 Goed is wat in overleg is overeengekomen.

 Heinz: De wet verbiedt wel om te stelen, maar het recht van de vrouw van Heinz om te leven zou zwaarder moeten wegen dan het recht van de apotheker op eigendom.

Postconventioneel: 6

Universele ethisch-principiële oriëntatie

 Iets is goed als het niet tegen de eigen principes ingaat.

 Heinz: Hij mag het medicijn stelen, want het redden van een leven is belangrijker dan het recht op eigendom.

Welk stadium?
"Ik houd 1,5 meter afstand, dit zijn de richtlijnen van het RIVM"

1. 2.instrumenteel-relativistisch
2. 3.beste-jongen-braaf-meisje
3. 4. recht-en-orde
4. 6.universeel-principieel

Waarom is moreel denken belangrijk?

Hoe kan onderwijs morele ontwikkeling bevorderen?

Tot slot...

moraal = moraal gidst het gedrag (is af te leiden uit wat mensen doen en zeggen)

ethiek = nadenken over 'goed en kwaad'

Zelf aan de slag met LessonUp?

Gebruik de vouchercode, LU-170-655-086, is te claimen op www.lessonup.com/voucher.