Grammatica tot en met meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica zinsdelen

Welkom 

Planning

• Wat leren we vandaag?

• Herhaling theorie: lijdend voorwerp 

• nieuwe theorie:  meewerkend voorwerp

• Oefenen

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in een zin. Een persoonsvorm behoort dus ook altijd tot het werkwoordelijk gezegde.

Wat is het gezegde in de zin: Ze zit al uren te knutselen

1. zit
2. zit knutselen
3. zit te knutselen
4. er is geen gezegde

Wat is het gezegde in:
Fluitend liep Tonny het veld af na de gewonnen wedstrijd

1. Fluitend
2. liep
3. liep fluitend
4. liep fluitend af

Let op!

Een onvoltooid deelwoord (zoals fluitend) wordt niet als werkwoord gebruikt.

Onvoltooide deelwoorden horen dan ook niet bij een werkwoordelijk gezegde.

Welke vraag moet je stellen om het lijdend voorwerp in de zin te vinden?

Lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp komt voor in zinnen waarin iets/iemand iets 'overkomt' dus als het ware 'lijdt'. 

Vind je door de vraag te stellen

'Wat/wie+ werkwoordelijk gezegde + onderwerp. 

TIP: HET LIJDEND VOORWERP BEGINT NOOIT MET EEN VOORZETSEL!!!!

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. ow = Mijn moeder
2. ow = Mick
3. ow = straf

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. lv = Mijn moeder
2. lv = Mick
3. lv = straf

Wil je voor mij een paar van die vakantiefoto's laten maken?

1. lv=Je
2. lv= een paar van die vakantiefoto's
3. lv= voor mij
4. er staat geen lv in de zin

Veel leerlingen kopen in de kleine pauze een lekker tussendoortje.

1. lv= Veel leerlingen
2. lv= in de kleine pauze
3. lv=een lekker tussendoortje
4. staat geen lv in de zin

Sommige spinnen maken heel kunstige webben in de achtertuin.
Wat is het lv?

1. webben
2. webben in de achtertuin
3. heel kunstige webben
4. heel kunstige webben in de achtertuin

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan.

Het geeft aan voor / aan wie iets bestemd is.

Meewerkend voorwerp

Stel de vraag:

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde +
onderwerp + lijdend voorwerp

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp.
2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. mv = Mijn moeder
2. mv = aan Mick
3. mv = straf
4. mv= Mick

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?

De docent Nederlands gaf de leerling een negen voor zijn toets.

1. een negen
2. de leerling
3. voor zijn toets
4. Er is geen meewerkend voorwerp.

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Mijn konijn =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie werd gisteren een beloning gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Waar heb je nog vragen over?

Werk nu aan de taken 

De opdrachten staan ook in je boek op blz. 148 t/m 151

Ben je klaar maak dan de extra opdrachten