1.3 De verzuiling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

De verzuiling

Herhaling 

SDAP is een ... partij

1. Confessionele
2. Liberale
3. Socialistische

SDAP wordt opgericht door ...? (alleen achternaam invoeren)

Troelstra is een:

1. Communist
2. Sociaal-Democraat

Noem één sociale wet:

Sociale Kwestie is:

1. Er is armoede
2. Armoede moet opgelost worden door geld geven
3. Nadenken over hoe armoede opgelost kan worden

Wat is géén sociale wet gekomen door de sociale kwestie?

1. Kinderwetje van Van Houten
2. Ongevallenwet
3. Woningwet
4. Vrijheid van vergaderingwet

De industrialisatie in Nederland had belangrijke gevolgen. Welke drie zinnen beschrijven deze gevolgen?

Goed

Fout

Arbeiders verdienden meer geld

Armoede onder arbeidersgezinnen

De Nederlandse bevolking groeide

De steden groeiden snel

Het ging slecht met de economie

Caoutchouc betekent:

Caoutchouc artikel werd ingevoerd in:

1. 1848
2. 1887
3. 1914
4. 1918

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de verzuiling is en waarom de verzuiling in Nederland aan het eind van de 19e eeuw ontstond.

Protestanten 

• Vrijwel iedereen christelijk in de 19e eeuw
• Meerderheid daarvan protestants
• Vooral in noordelijke provincies
• Volgens dominees kwam al het gezag van God, dus ook de overheid
• Gehoorzaamheid aan de leiders en de bijbel 
• Moesten niets hebben van nieuwe ideeën, zoals socialisme, hebben

Katholieken

• Katholieken vormden een grote minderheidsgroep --> zuiden NL
• Hadden minder rechten dan de protestanten

1. Mochten geen kerken bouwen
2. Niet voor de overheid werken

• Sinds grondwet van 1848 dezelfde rechten; praktijk was anders
• Streden voor emancipatie: niet alleen via de wet, maar ook dagelijks leven

Katholieken en protestanten

• Sommige punten helemaal eens
• Tegen socialisme; zou tot verdeeldheid leiden
• Overheid moest dit voorkomen door zelf voor de zwakkeren op te komen en te zorgen voor samenwerking
• Overheid moest uitgaan van de principes van het christendom
• Protestanten en katholieken samen worden samen de confessionelen genoemd

Herman Schaepman (1844 - 1903)

• Eerste priester die in 1880 volksvertegenwoordiger werd
• Zette zich o.a. in: voor gelijkheid van openbaar en bijzonder onderwijs, leerplicht, uitbreiding kiesrecht en betere omstandigheden voor arbeiders
• Werkte goed samen met protestant Abraham Kuyper
• 20 jaar later werd RKSP opgericht: Rooms-Katholieke Staatspartij

Abraham Kuyper ( 1837- 1920)

• Dominee
• Richtte in 1879 de eerste politieke partij op: de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) op 
• Aanhangers waren 'kleine luyden': eenvoudige en gewone mensen zoals winkeliers, schoolmeesters en boeren --> meeste hadden geen kiesrecht
• Werd in 1901 minister-president

ARP is een .. partij

1. Confessionele
2. Liberale
3. Socialistische

Schaepman is een?

1. Confessioneel
2. Liberaal
3. Socialist

Abraham Kuyper is een?

1. Confessioneel
2. Liberaal
3. Socialist

Schoolstrijd

• De overheid betaalde de scholen volgens grondwet van Thorbecke
• Op deze openbare scholen kregen kinderen les in 'christelijke deugden', maar volgens confessionelen veel te weinig
• Richtten hun eigen scholen op, kregen daar katholiek of protestants onderwijs kregen
• Dat mocht, maar moesten dit 'bijzondere' onderwijs zelf betalen

Schoolstrijd (2)

• Confessionelen vonden niet terecht en wilden dit veranderen
• Zij vonden dat de overheid zowel het openbare als het bijzondere onderwijs moest betalen
• In de Tweede Kamer zaten veel liberalen, die voelden daar niets voor
• Dit conflict over het onderwijs wordt de schoolstrijd genoemd en duurde bijna driekwart eeuw

Liberalen

• Hadden in 1848 geen eigen partij
• Was  ook niet nodig, want er waren nog geen andere politieke partijen en liberalen hadden de macht
• Toen andere parijen zich begonnen te organiseren moesten de liberalen wel
• Richtten in 1885 de Liberale Unie op
• De meeste mensen  die op deze partij stemden waren rijke burgers

Verzuiling

• Samenleving verdeeld in 4 groepen (zuilen):

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Protestanten 
4. Katholieken

• Elke zuil had een eigen krant, vakbond, vereniging en politieke partij
• Je bleef bij je eigen zuil

Liberalen

• Zij hebben vrijheid hoog in het vaandel staan. De overheid mag niet een hele grote invloed hebben
• Thorbecke

Partij: Liberale Unie 

Nu: VVD/ PVV

Omroep: AVRO

Krant: Telegraaf

Socialisten

• Zij nemen het op voor de positie van de arbeiders
• Pieter Jelles Troelstra
• Gelijkheid

Partij: SDAP

Nu: PVDA

Omroep: Vara

Krant: Het Parool

Protestanten

• Christenen met de bijbel als uitgangspunt
• Zij doen dit anders dan de katholieken (strenger, somberder)
• Abraham Kuyper
• Eerste politieke partij van Nederland

Partij: ARP (1879)

Nu: Christen Unie/ SGP

Omroep: NCRV/ VPRO

Krant: Trouw

Katholieken

• Christenen met de bijbel als uitgangspunt!

• Herman Schaepman

Partij: KVP & RKSP  

Nu: CDA

Omroep: KRO

Krant: Volkskrant

0

0

SAMENLEVING

Verzuiling heeft grote invloed op het dagelijks leven:

• Boodschappen bij eigen zuil
• Sporten bij club van eigen zuil
• Geen contact met mensen van andere zuilen

• Niet trouwen met iemand van een andere zuil!
  

0

Liberaal

Protestant

Katholiek

Socialist

Algemeen

Protestants-christelijk

Rooms-katholiek

Openbaar

Geen

NKV

CNV

NVV

Telegraaf

Openbaar

VARA

AVRO

VVD

PvdA

Rooms-katholiek

SGP

Trouw

NCRV

Protestants-christelijk

KVP

Openbaar

KRO

Volkskrant

Parool