Vwo stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H1 Woordenschat 

Stijlfiguren

Lesdoel

Ik kan de volgende stijlfiguren herkennen en begrijpen:

repetitio - enumeratio - opsomming in drieën - drieslag - climax - omgekeerde drieslag.

Retorische middelen

Retorische middelen gebruik je om een tekst aantrekkelijker en afwisselender te maken.

Repetitio

Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een herhaling van woorden om datgene wat je zegt te onderstrepen.

Voorbeelden:

Uur na uur bleef het stil.

Tijdens het kamp was het macaroni en nog eens macaroni wat we kregen.

Plus geeft meer, veel meer.

Enumeratio

Een enumeratio is een lange opsomming.

Voorbeelden:

In de verte zag ik heuvels, bomen, bloemen, geiten en koeien.

Merel houdt van aardbeien, kersen, frambozen en bessen.

Opsomming in drieën

De naam zegt het al: er worden drie dingen opgesomd.

Een opsomming van drie woorden, zinsdelen of zinnen; vaak staat tussen het tweede en derde onderdeel het voegwoord en:

Ze verlangden naar vrede, vrijheid en geluk.

Drieslag

Een vaste combinatie van een opsomming in drieën.

Voorbeelden:

Veni, vidi, vici. (Ik kwam, ik zag, ik overwon.)

Ik ben verliefd, verloofd, getrouwd.

Climax

Dit is een opsomming die naar een hoogtepunt voert.

Voorbeelden:

Het team ging voor brons, hoopte toen op zilver, maar heeft goud gewonnen.- 

Jij bent de liefste van het land, van Europa, van de wereld.

Anticlimax/ omgekeerde climax

Bij een anticlimax neemt de kracht of de spanning juist af.

Het is schitterend, prachtig, mooi, eigenlijk best aardig.

Het begrip 'anticlimax' wordt ook wel gebruikt als het einde van een verhaal, roman of film nogal teleurstellend is.

Climax

Anticlimax

Zij begon op het vmbo, ging naar havo, toen naar het hbo en zit nu op de universiteit.

1. Repetitio
2. Opsomming in drieën
3. Enumeratio
4. Climax

Hij dacht een auto te hebben gewonnen, maar het was zelfs geen fiets. Zijn prijs was een zakradiootje.

1. anticlimax
2. drieslag
3. opsomming in drieën
4. enumeratio

Ik wil weg, ik wil naar huis, ik wil naar bed.

1. repetitio
2. climax
3. drieslag
4. opsomming in drieën

Om corona te stoppen moeten we testen, testen, testen.

1. Repetitio
2. Enumeratio
3. Climax
4. Drieslag

Woordenschat H2

hyperbool, understatement, litotes, eufemisme

Understatement

Als je iets afzwakt, gebruik je een understatement. Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in werkelijkheid.

Voorbeelden: 

Zij heeft wel een paar centen.

Vandaag hebben we het Witte Huis gezien, best een leuk stulpje.

Litotes

Een bijzondere vorm van het understatement. Je ontkent het tegenovergestelde.

Bijvoorbeeld:

Dat vind ik geen verkeerd plan.

Daar ben ik niet blij mee.

Hyperbool

Een hyperbool is een sterke overdrijving.

We hebben ons kapot gelachen.

Zijn ogen vielen uit zijn kassen toen hij zag dat iemand zijn auto had gestolen.

Wat zijn de hyperbolen?

1. Ik schaamde me dood toe hij dat zei. 

2. Ik heb me kapot gelachen om die grap. 

3. Ik sterf onderhand van de dorst. 

4. Peter stikte van de lach. 

5. Frits wordt gek van de jeuk. 

6. Ik vries mijn billen er nog af, zo koud is het hier. 

7. Ik ging met klotsende oksels naar hem toe.

Eufemisme

Een eufemisme verzacht de werkelijkheid bij vervelende situaties.

Hij gaat creatief om met de waarheid.

Onze hond is gisteren heengegaan. 

Je wordt doodgegooid met informatie over de verkiezingen.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement

Het kost EEN PAAR CENTEN, maar dan heb je ook wat.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Helaas moest Kees zijn oude hond Willem laten INSLAPEN.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Dat is niet onwaarschijnlijk.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement
4. litotes

Hij sterft aan de hoeveelheid toetsen

1. Eufemisme
2. Litotes
3. Hyperbool
4. Understatement

Die miljonair heeft wel
een aardig optrekje.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement