4HAVO herhaling zouten 4.1/4.2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H4: ZOUTEN par 1 en 2

Leerdoelen:

• Je kunt namen en formules van verschillende ionen herkennen en benoemen
• Je kunt een verhoudingsformule opstellen
• Je kunt de juiste naam van een zout opschrijven
• Je kunt de oplosvergelijkingen van zouten geven
  
• Je kunt de indampvergelijkingen van zouten geven
  
• Je kunt de reacties van Na2O, K2O, CaO en BaO met water geven

Geleiden altijd stroom

Bevatten alleen metaal atomen

Geleiden nooit stroom

Bevatten alleen niet-metaal atomen

Geleiden stroom in vloeibare fase

Bevatten metaal en niet-metaal atomen

Eigenschappen van zouten (macro niveau):

• geleiden stroom in vloeibare fase of indien opgelost
• vormt kristallen
• hoog kook- en smeltpunt

Ionen

• Zouten bestaan altijd uit ionen (zie ook 2.4)
  
• Ionen zijn atomen (of een groepje atomen) met een lading. 

      Zie tabel 1, blz. 111 van je boek.

Wat is de lading van een magnesium-ion? Gebruik je Binas (40A)

(20 s)

1. +
2. 2+
3. -
4. 2-

Ionbinding

Positieve en negatieve ladingen trekken elkaar aan.

                                       

                                                NaCl (s)

In de formule van een vast zout noteer je geen ladingen

Is een ion-binding sterk? (hint: eigenschap macroniveau).

(10 s)

1. ja
2. nee
3. geen idee

Ionrooster

De ionen in een zout zijn regelmatig gerangschikt.

Dit noemen we een ionrooster.

Samengestelde ionen

Ook groepjes atomen kunnen samen een lading hebben.

Dit noemen we een samengesteld ion.

Deze staan in in Binas 66B en in tabel 1, blz. 111 van je boek.

Meerdere ladingen

Sommige metaalionen kunnen meerdere ladingen hebben.

Wanneer dit het geval is, geef je de in de naam van het ion of zout aan met een Romijns cijfer. Dit zie je in Binas 40A

bijv:  Cu⁺    = koper (I) ion

        Cu ²⁺ = koper (II) ion

       CuCl    = koper (I)chloride !!

Verhoudingsformule

Het geheel van een zout is neutraal.

De formule van een zout geeft (de zo klein mogelijke) verhouding weer waarin de zouten voorkomen.

Zie ook binas 40 A en 66B,  leer ook tabel 1 op blz 111 van je boek.

bijv: natriumfluoride bestaat uit Na⁺  en F^-

       bij een neutraal geladen stof is de verhouding Na⁺ : F^- = 1 : 1

                                                                        dus:  NaF (s)

       CuCl    = koper (I)chloride !!

Verhoudingsformule

bijv:  magnesiumfosfaat bestaat uit Mg²⁺  en PO₄^3-

       bij een neutraal geladen stof is de verhouding  Mg²⁺ en PO₄^3-= 3 : 2

                                                                         dus:  Mg₃(PO₄)₂

      Let op de haakjes en geen ladingen in de formule van een vast zout.

 

Geef de verhoudingsformule van calciumchloride
(je hoeft geen sub/superscript te gebruiken)

Naamgeving

Eerst positief ion, dan negatief ion met uitgang -ide

Denk ook aan de eventuele Romijnse cijfers

bijv:

NaCl          natriumchloride

SnO           tin(II)oxide          (waarom Romijns cijfer 2?)

Uitzondering: samengestelde ionen krijgen niet de uitgang -ide:

MgCO₃      magnesiumcarbonaat

Oplossen van zouten

Sommige zouten zijn oplosbaar in water, bijv. keukenzout of calciumchloride (Binas 45A)
Wanneer een zout oplost in water, wordt de ionbinding verbroken.
De ionen bewegen zich dan lost van elkaar in de oplossing.

Oplosvergelijking

NaCl(s) -> Na⁺(aq) + Cl^-(aq)

De "opgeloste" ionen worden gehydrateerde ionen genoemd. De watermantel wordt weergegeven door achter de formule van het ion (aq) te zetten.

Indampvergelijking

De is de omgekeerde vergelijking van oplossen

 Na⁺(aq) + Cl^-(aq) -> NaCl(s)

Reactie met water

Er zijn vier zouten met een oxide‑ion die reageren met water.

zie binas 45A. Hier staat een "r" in de tabel.

Dit zijn :Na₂O, K₂O, CaO en BaO.

Bij deze reacties gebeurt steeds hetzelfde:

de O^2-ionen reageren met een H₂O molecuul en veranderen in 2 OH^- ionen, die vervolgens gehydrateerd worden. De metaalionen veranderen niet. Ze worden alleen gehydrateerd.

Na2O (s) + H2O (l) → 2 Na+ (aq) + 2 OH- (aq)

Na₂O (s) + H₂O (l) →

2 Na+ (aq) + 2 OH- (aq)

Reactie met water

Uit de oxiden met water ontstaat dus steeds een oplossing van een hydroxide. Deze bevat dus OH^- ionen. Oplossingen van hydroxiden worden vaak met hun triviale namen aangeduid. Deze triviale namen moet je onthouden. Je kunt ze ook vinden in tabel 66A van je Binas.

Opgaven

Pak een blaadje, noteer daarop je naam en de naam van je scheikunde docent. Maak dan de volgende opgaven:

1. Geef de verhoudingsformule van aluminiumcarbonaat.
2. Geef de naam van Fe2(SO4)3
3. Geef de oplosvergelijking voor zinknitraat.
4. Teken een gehydrateerd calciumion. Gebruik in je tekening 4 watermoleculen.