1.1 Dierenwelzijn & 1.3 Communicatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H1 Gedrag

Planning Periode 4

Vandaag

• 1.1 Dierenwelzijn
• 1.3 Communicatie 
• Werken aan de eindopdracht

PO Gedragsonderzoek

Op basis van een onderzoeksvraag ga je het gedrag van dieren onderzoeken in Diergaarde Blijdorp!

Maar daar heb je wel kennis over gedrag voor nodig... 

Wat weet je nog van de vorige les?

Gedrag is georganiseerd in gedragssystemen

Binnen elk type gedrag zijn met elkaar samenhangende onderdelen te onderscheiden

Gedragssyssteem	voortplantingsgedrag
Gedragselementen	vechten, nestbouw, balts, broedzorg
Gedragshandelingen	binnen de balts zoals zigzaggen, sidderen en nestingang tonen.

Gedrag

Gedrag is een respons op een prikkel

1.1 Dierenwelzijn

Je kan het verschil tussen inwendige en uitwendige prikkels uitleggen 

Je kan uitleggen wat de invloed is van motivatie op prikkels en gedrag 

Je leert de functies van gedrag

Inwendige prikkels

Motivatie is de bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag

Het hormoonstelsel en het zenuwstelsel beïnvloeden motivatie

Uitwendige prikkels

Prikkels worden waargenomen door zintuigen!

Alleen de belangrijkste prikkels kunnen gedrag veroorzaken

Een respons volgt alleen als de prikkel of motivatie groot genoeg is

De algemene functie van gedrag

Vergroten van de overlevingskans van het individu en de soort door een grotere kans op voortplanten

Voorbeelden??

1.1 Dierenwelzijn

Je kan het verschil tussen inwendige en uitwendige prikkels uitleggen 

Je kan uitleggen wat de invloed is van motivatie op prikkels en gedrag 

Je leert de functies van gedrag

Wat ga je doen?

Opdracht 5 en 8 van 1.1

Opdracht 4 en 7 van 1.3

Sleutelprikkels

Prikkels die ALTIJD tot hetzelfde gedrag leiden

De motivatie voor bepaald gedrag is bij die specifieke prikkel hoger dan bij een prikkel die een bepaald kenmerk mist

1.3 Communicatie

Je kunt uitleggen wat gedrag inhoudt en wat de functies ervan zijn

Je weet wat ritueel gedrag, sociaal gedrag, territoriumgedrag, dreiggedrag en baltsgedrag is

Communicatie

Door het uitwisselen van signalen kunnen individuen binnen 1 soort met elkaar communiceren

Soortgenoten begrijpen elkaars signalen

Signalen zijn prikkels die informatie bevatten voor soortgenoten

Ritueel gedrag

Een vaste serie gedragselementen die van tevoren vaststaan en voorbereiden op uiteindelijk gedrag

Zoals bijvoorbeeld baltsgedrag of begroetingsgedrag 

Baltsgedrag

Gedrag dat aan de paring vooraf gaat en de bereidheid tot paring vergroot en vaak ook de band tussen de partners verstevigt

0

Territorium

Het gebied waar een dier leeft

Waarom hebben dieren een territorium? 

Hebben wij een territorium? 

Dreiggedrag

Op de grens van het territorium vertonen dieren vaak dreiggedrag

Waarom gaan ze niet meteen in de aanval?

Conflict gedrag

Komt voor als twee gedragssystemen in conflict komen.

Dit gebeurt wanneer tegenstrijdige prikkels tegelijk tegenstrijdige gedragssystemen oproepen.

Gaat om een INTERN conflict.

Ambivalent gedrag

Het dier vertoont afwisselend gedragselementen uit beide gedragssystemen

Omgericht gedrag

Het gedrag wordt gericht op een ander doel/object

Overspronggedrag

Ongepast gedrag voor de situatie

ambivalent gedrag

oversprong-

gedrag

Omgericht gedrag

Je moeder is boos omdat je slechte examenresultaten behaalde. Ze maakt geen ruzie met je maar gaat de was doen.

Je hebt net je rijexamen afgelegd, waarvoor je heel zenuwachtig was. Je krijgt je resultaat terug en je bent geslaagd. Je huilt van blijdschap.

Met je pas verkregen rijbewijs rijd je de auto van je pa in de prak. Wanneer je hem het nieuws vertelt slaat hij met zijn vuist op tafel.

Inspiratie opgedaan voor een onderzoeksvraag?

Een gedragsonderzoek

1. Ethogram:

Lijst van te observeren gedragselementen

2. Protocol:

Overzicht met waargenomen gedragselementen gedurende het onderzoek

PO Gedragsonderzoek

Tijd voor de voorbereidingen :)

1. Lees het werkboek door
2. Kies een dier uit dat jullie willen observeren
3. Verdiep je in het dier (werkboek opdracht 1)
4. Stel een eenduidige en toetsbare onderzoeksvraag en hypothese op (werkboek opdracht 2)!