hoofdstuk 4

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

hoofdstuk 4

CAO

Collectieve arbeidsovereenkomst

Hierin worden afspraken gemaakt over arbeidsvoorwaarden per bedrijf of bedrijfstak.

Primaire arbeidsvoorwaarden: loon en arbeidstijden, vakantiedagen

secundaire arbeidsvoorwaarden: extra voordelen die een werkgever aan een werknemer biedt, bovenop het salaris en de standaard werkafspraken. Dit kan bijvoorbeeld een reiskostenvergoeding, een pensioenregeling, opleidingsmogelijkheden, een auto van de zaak, of andere extra's zijn

www.nu.nl

de wig

Toegevoegde waarde

Toegevoegde waarde is de productiewaarde van een bedrijf

Toegevoegde waarde = omzet - inkoop

Voor het toevoegen van waarde zijn productiefactoren nodig, de aanbieders hiervan ontvangen een beloning.

primaire inkomens = loon + huur + Rente + pacht + winst

Toegevoegde waarde = optelsom primaire inkomens

Loonkosten per product

Loonkosten per product = loonkosten / productie

Wanneer de arbeidsproductiviteit stijgt kan dus voor dezelfde hoeveelheid loonkosten meer productie plaatsvinden.

Dit biedt ruimte voor loononderhandelingen

Internationale concurrentiepositie

Hoe gaat is een land in staat te kunnen concurreren met het buitenland op basis van prijs en/of kwaliteit

De loonkosten per product vormen een belangrijke basis voor de verkoopprijs

Koopkracht

RIC = NIC / PIC x 100

Loonruimte

Hogere arbeidsproductiviteit en hogere prijzen scheppen financiële ruimte voor hogere lonen.

Het percentage waarmee de lonen kunnen stijgen, terwijl het loonaandeel gelijk blijft noemen we loonruimte

loonaandeel = totaal loon / totale primaire inkomen x 100

Bereken de loonruimte wanneer de arbeidsproductiviteit met 3% stijgt en de prijzen stijgen met 5%

Loonstijgingen

prijscompensatie: het loon stijgt met een zelfde percentage als de inflatie, daarmee blijft de koopkracht van de werknemer gelijk. In het voorbeeld (vorige slide) zal dan het loon stijgen met 5%, omdat de inflatie ook 5% is. 

loonmatiging, de lonen stijgen 'gematigd' ze stijgen minder dan dat de loonruimte toelaat. In dat geval zal het loonaandeel dalen en het winstaandeel stijgen. Er kan in dit geval wel sprake zijn van een stijging van de koopkracht.

Loonruimte voorbeeld (vorige slide) was 8,15%, stel de loonstijging is 7%, dan is er dus sprake van loonmatiging, maar de werknemer gaat er in koopkracht toch wel met 1,9%  op vooruit.

Incidentele loonstijging: Is niet voor iedereen, die krijg je bijvoorbeeld door promotie