‹Terug naar zoeken

Mimicry introductie en tekstles

Les 5: Mimicry
DEEL 1
1 / 30
volgende
Slide 1: Tekstslide
Begrijpend lezenBasisschoolGroep 8

In deze les zitten 30 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Les 5: Mimicry
DEEL 1

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

 
       Weet je meer over een bijzondere
       octopus die andere zeedieren
       nadoet.   
       Heb je kennisgemaakt met 10
       nieuwe woorden.
     Aan het eind van dit deel van de les:

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

de introductie op de tekst
de introductie
de woordenschat
terugblikken en vooruitkijken

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Na-apen
Aap jij wel eens iemand na? Vast wel! Vaak is dat voor de grap. Dieren doen elkaar ook wel eens na, maar dat heeft andere redenen.


In de volgende dia kun je invullen wat je al weet over dieren die elkaar nadoen en waarom ze dat doen.
de introductie
de woordenschat
terugblikken en vooruitkijken

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

het introductiefilmpje
Vóórdat je in deel 2 van de les de tekst gaat lezen, ga je dit filmpje bekijken. In het filmpje zie je de Thaumoctopus mimicus. Dat is een octopus die verschillende andere onderzeese dieren kan nadoen!

Klik op de link onder de afbeelding om het filmpje te starten.
Let op: het filmpje is in het Engels. Je kunt de ondertiteling aanzetten (via het tandwieltje), of gewoon goed kijken naar wat de octopus doet!
klik  hier om de video te bekijken
de introductie
de woordenschat
terugblikken en vooruitkijken

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Wat doet de inktvis wanneer hij andere zeedieren tegenkomt?
Waarom doet hij dat denk je? 
de introductie
de woordenschat
terugblikken en vooruitkijken

Slide 6 - Open vraag

Hier is het denk ik handig dat de criteria uit het filmpje ge/benoemd worden!
woordenschat
de introductie
terugblikken en vooruitkijken
de woordenschat

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

nabootsen
afschrikken
de dupe
behoorlijk
de prooi
In de tekst die je in deel 2 van deze les gaat lezen, leer je 10 nieuwe woorden.
Hier zie je alvast de eerste 5:
Woord: afschrikken
Betekenis: bang maken om iets te doen
Voorbeeldzin: De schapen werden afgeschrikt door het prikkeldraad. Daardoor durfden ze niet meer te ontstappen.
4
Woord: behoorlijk
Betekenis: erg, nogal
Voorbeeldzin: Het is behoorlijk lastig als je fiets kapot is, want dan moet je lopend naar school.
1
Woord: de prooi
Betekenis: het dier dat door een ander dier wordt opgejaagd en opgegeten
Voorbeeldzin: De tijger vrat zijn prooi met huid en haar op. Er was niks meer van over.
2
Woord: de dupe
Betekenis: het slachtoffer
Voorbeeldzin: Mijn kleine zusje is altijd de dupe van mijn flauwe grappen. Ze loopt dan huilend naar mijn moeder.
3
Woord: nabootsen
Betekenis: nadoen
Voorbeeldzin: De zweefvlieg probeert de wesp na te bootsen, zodat je bij hem uit de buurt blijft. Je wilt niet geprikt worden.
5
Klik op het nummer bij het woord om
de betekenis van het woord en een
voorbeeldzin te laten verschijnen.
Klik op het geluidsfragment om het woord te beluisteren.
de introductie
de woordenschat
terugblikken en vooruitkijken

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

vermoedelijk
markant
verleiden
de omstandigheid
    het feest gaat niet door
En hier de tweede helft van de nieuwe woorden:
Woord: het feest gaat niet door
Betekenis: die gebeurtenis gaat niet plaatsvinden
Voorbeeldzin: Toen de bus pech kreeg op weg naar de dierentuin ging het hele feest helaas niet door. We konden helaas geen dieren meer bekijken.
6
Woord: de omstandigheid
Betekenis: de situatie
Voorbeeldzin: In deze omstandigheden kan ik niet werken. Het is echt veel te warm!
7
Woord: verleiden
Betekenis: overhalen om iets te doen
Voorbeeldzin: Bijen worden verleid door de kleur en geur van bloemen om honing uit de bloem te halen.
8
Woord: markant
Betekenis: opvallend door bepaalde kenmerken
Voorbeeldzin: De acteur heeft een markante kop. Hij heeft een grote neus en borstelige wenkbrauwen.
9
Woord: vermoedelijk
Betekenis: waarschijnlijk
Voorbeeldzin: Ik weet het niet zeker, maar vermoedelijk ben ik mijn telefoon verloren op weg naar school.
10
Klik ook hier op het nummer bij het woord om de betekenis van het woord en een voorbeeldzin te laten verschijnen.
Klik op het geluidsfragment om het woord te horen.
de introductie
de woordenschat
terugblikken en vooruitkijken

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Les 5: Mimicry
DEEL 2

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

 

           Weet je meer over mimicry.
      
           Kun je de 10 nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

de tekst

Mimicry: 
na-aperij om te overleven 
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Eerst even scannen.
Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.
In de volgende dia's gaan we de alinea's een voor een langs.
bron
Bron: Natuurwijzer, NaturalisBiodiversityCenter, 14 juli 2017 en Natuurwijzer 15 jan 2018

Gemaakt/bewerkt voor onderwijsdoeleinden door: IdZ 
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Wat ga je in deze tekst lezen over mimicry, denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 14 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de inleiding
Mimicry: na-aperij om te overleven 
Voor sommige dieren is het behoorlijk handig dat ze heel sterk op elkaar lijken. Ze hebben bijvoorbeeld dezelfde kleuren, vormen, vlekken of geuren en houden zo elkaar voor de gek. Sommige dieren gebruiken dit als verdediging tegen gevaarlijke roofdieren of juist om zelf prooien ongemerkt te kunnen besluipen. Als dieren zo op elkaar lijken of elkaar nabootsen noemen we dat mimicry. Mimicry komt veel voor in de natuur, maar het meest bij insecten. Er zijn bijvoorbeeld vlinders met grote bang makende staarogen op de vleugels, zweefvliegen met wespenstrepen en rupsen die net op slangen lijken. 
Klik hier en luister mee!
behoorlijk
Betekenis: erg, nogal
de prooi
Betekenis: het dier dat door een ander die wordt opgejaagd en opgegeten
nabootsen
Betekenis: nadoen
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Leg in je eigen woorden uit wat mimicry is en waarom dieren mimicry gebruiken.
Klik hier en luister mee!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 16 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de eerste alinea
Drie rollen
Er zijn drie rollen bij mimicry. De eerste is een dier of plant die een andere soort na-aapt (de ‘mime’). Daarnaast heb je een soort die door de mime wordt nageaapt (het ‘model’) en tenslotte is er een dier of plant die door de mime voor de gek wordt gehouden (de ‘dupe’). Vaak is de na-aper een ongevaarlijk prooidier zoals een zweefvlieg, die een giftig, gevaarlijk of vies smakend dier nadoet, bijvoorbeeld een wesp. Als die ‘wespachtige’ zweefvlieg zo een vogel afschrikt, is die vogel voor de gek gehouden. Maar als er in de omgeving van een prooidier geen gevaarlijke voorbeelden zijn om na te bootsen, gaat het hele feest niet door! Een koolmees die een wesp nadoet, daar trapt natuurlijk geen enkel roofdier in! Maar giftige en vies smakende insecten kent Nederland in alle soorten en maten, dus zijn er voor ongevaarlijke insecten wel genoeg modellen om na te bootsen! Mimicry is langzaam maar zeker ontstaan doordat soorten aangepast raken aan de omstandigheden om hen heen. Dat heet evolutie. Er zijn heel wat vormen van mimicry te vinden in de natuur. Wat dacht je van rupsen die slangen nadoen en een plant die bijen verleidt?

afschrikken
Betekenis: bang maken om iets te doen
het feest gaat niet door
Betekenis: die gebeurtenis gaat niet plaatsvinden
de omstandigheid
Betekenis: de situatie
de dupe
Betekenis: het slachtoffer
verleiden
Betekenis: overhalen om iets te doen
Klik hier voor de betekenis van deze woorden.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Wat zijn de drie rollen bij mimicry?
het nieuws
de tekst
terugblikken

A
de prooi, de jager en de clown
B
de gefopte, de mime en de prooi
C
de mime, het model en de dupe
D
de jager, het model en de mime

Slide 18 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Wanneer gaat het hele mimicry-feest niet door?
Tip!
Maak je deze opdracht zelfstandig en weet je het even niet meer precies? Dan kun je altijd een paar dia's terug om de tekst  nog een keer te bekijken.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 19 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom ontstaat mimicry maar heel langzaam, denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 20 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de tweede alinea
Slangenrups
Een markant voorbeeld van mimicry is te vinden in Afrika, Zuid-Amerika en Centraal Amerika. Hier leeft een rups (zie figuur 1) die heel goed is in het nadoen van slangen. Bij dreigend gevaar maakt hij zich deels los van de tak, trekt zijn kop in en blaast de rest van zijn voorkant op. Hierdoor krijgt dat deel de vorm van een slangenkop en komen vlekken tevoorschijn die op ogen lijken. Hij kan zelfs bewegingen maken die lijken op een aanvallende slang. Dit alles doet hij om aanvallers weg te jagen. 
markant
Betekenis: opvallend door bepaalde kenmerken
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Lees de tweede alinea nog eens goed. 
Wat is in dit voorbeeld de reden voor mimicry?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 22 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Wie zijn in deze alinea de mime, het model en de dupe?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 23 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de derde alinea
Vliegen die op wespen lijken
Vliegen die wespen nadoen: het is vermoedelijk het bekendste voorbeeld van mimicry, zeker in Nederland. Je kijkt wel uit als je een wesp tegenkomt, omdat hij gemeen kan steken. Gelukkig herken je hem snel, omdat hij zo opvallend zwart-geel is. Daardoor weet je meteen: wegblijven! Dat geldt ook voor dieren die een wesp tegenkomen. Zweefvliegen maken hier handig gebruik van door zelf ook opvallend geel-zwart te zijn. Zo geven ze een nepwaarschuwing af en worden ook zij niet opgegeten.
vermoedelijk
Betekenis: waarschijnlijk
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Lees de derde alinea nog eens goed. 
Wat is in deze alinea de reden voor mimicry?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 25 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Wie zijn in deze alinea de mime, het model en de dupe?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 26 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de laatste alinea
De plant die een bij nadoet
Ook bij planten komt mimicry voor. Een goed voorbeeld is de bijenorchis; een orchidee die ook in Nederland groeit. De meestal roze bloemen van deze plant hebben een nogal opvallende ‘onderlip’. Zo lijkt het net een bij met twee vleugeltjes. Daarbij ruikt hij voor echte bijen ook nog eens als een vrouwtjesbij. Met als gevolg dat mannetjesbijen bij de bloem langsgaan. Daarbij pikken ze stuifmeel van de plant op, die ze weer naar een andere bijenorchis brengen. Daardoor wordt die bevrucht en krijgen de orchideeën nakomelingen.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Lees deze alinea nog eens goed. 
Hier wordt een andere reden voor mimicry beschreven. Welke?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 28 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Wie zijn in deze alinea de mime, het model en de dupe?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.
Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 30 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Meer lessen zoals deze

parasiteren

- Les met 36 slides
Begrijpend lezenBasisschoolGroep 8

Genetische modificatie introductie en tekstles

- Les met 27 slides

eetbare natuur introductie en tekstles samen

- Les met 27 slides
Begrijpend lezenBasisschoolGroep 6

Drijven en zinken

- Les met 16 slides
TechniekBasisschoolGroep 8

Is het erg dat dieren uitsterven? Introductie en tekstles

- Les met 28 slides

het weer voorspellen introductie en tekstles

- Les met 30 slides
Begrijpend lezenBasisschoolGroep 6

Waanzinnige sterrenhemel in de Poolse Karpaten introductie en tekstles

- Les met 23 slides
Begrijpend lezenBasisschoolGroep 7

Les 1, deel 1/3: Tussen kunst en kitsch

- Les met 19 slides
WoordenschatWereldoriëntatieBasisschoolGroep 6