Zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Werkwoord:

Zegt wat iets of iemand doet of wat er gebeurt.

In een zin staat tenminste één werkwoord.

Elk werkwoord heeft verschillende vormen:

- persoonsvorm

- infinitief

- voltooid deelwoord (bij de pv van de werkwoorden hebben, worden of zijn)

Hoe vind ik de persoonsvorm?

vraagproef (basisschool)

getalproef (enk/mv)

tijdproef (werkt altijd) 

Voorbeeld

De reisleider vertelt veel over het land (t.t.)

De reisleider vertelde veel over het land (v.t.)

De reisleiders vertelden veel over het land (mv)

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

pv + alle andere werkwoorden in de zin

Hoe vind je het wwg in de zin?

Voer de tijdproef uit en schrijf de persoonsvorm op.

Zoek de andere werkwoordsvormen in de zin en schrijf die achter de persoonsvorm (denk aan het woordje "te")

Scheidbaar samengesteld werkwoord

De persoonsvorm van sommige werkwoorden kan gescheiden in de zin voorkomen.

Voorbeeld 

Maikel slaat zijn bestanden op.

pv/wwg = slaat op

Komt van het ww opslaan

Hoe vind ik het onderwerp?

Schrijf het werkwoordelijk gezegde van de zin op.

Stel de vraag: wie of wat + gezegde? 

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp van de zin.

Het lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp (lv) is het voorwerp dat of de persoon die nodig is om de handeling uit te voeren. 

Hoe vind ik het lijdend voorwerp?

Schrijf het wwg en het onderwerp van de zin op.

Stel de vraag: wie of wat + wwg + onderwerp?

Het antwoord op deze vraag is het lijdend voorwerp van de zin.

Voorbeeld

De leraar mailt het huiswerk.

Wie of wat mailt de leraar?

De medewerker haalt zijn collega op.

Wie of wat haalt de medewerker op?

Opdrachten maken

Maak zelfstandig en in stilte de volgende opdrachten:

Hoe vind ik pv/ond/wwg/lv?

pv         tijdproef toepassen (het woord dat verandert is de pv)

wwg    pv + andere ww (infinitief/vdw) let op het woordje "te"

ond      wie of wat + wwg?

lv           wie of wat + wwg + ond?