BSR 21/5 2Aha Grammatica WS 10

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Bestudeer de theorie op blz. 224.

Beantwoord de startvraag.

Klaar? Begin alvast aan paragraaf 
5.10 in je (online) boek. 

5.10 Voegwoord

Onderschikkend en
nevenschikkend

Startopdracht:

GRAMMATICA

Woordsoorten

Havo: Maak van onderstaande zinnen één zin:

- Jongeren kijken het journaal niet meer.

- Ze krijgen het nieuws mee via social media.

Vwo:  Maak van onderstaande zinnen één zin:

- Je moet een paraplu meenemen.

- Je gaat naar buiten.

- Het KNMI heeft regen voorspeld.

• Je kunt voegwoorden in een samengestelde zin herkennen.
• Je weet het verschil in functie tussen nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden.

Lesdoelen

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 5 - Grammatica

1. Lesdoelen.

2. Herhaling van de woordsoorten tot nu toe.

3. Uitleg §8 Telwoord.

4. Klassikale check.

5. Tijd voor huiswerk (zelfstandig of in tweetallen).

6. Afsluiten.

Vul hier je antwoord op de startvraag in.

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

§8: Telwoord

blz. 220-221

Telwoorden

Bekijk de volgende zin:

• In de eerste pauze at Yessin drie boterhammen en wat druiven.

In deze zin zijn de vetgedrukte woorden telwoorden. Er zijn vier soorten telwoorden. Ze geven een hoeveelheid of een volgorde (een plaats in een reeks) aan.

Een bepaald hoofdtelwoord (bep.hoofdtelw) noemt een precies aantal of een precieze hoeveelheid: dertien (13), een vijfde (1/5). Alleen bepaalde hoofdtelwoorden kun je vervangen door cijfers.

Een onbepaald hoofdtelwoord (onbep.hoofdtelw) noemt een onduidelijk aantal of een onduidelijke hoeveelheid: enkele, weinig.

Een bepaald rangtelwoord (bep.rangtelw) noemt een duidelijke plaats in een volgorde, in een rij: eerste, negende.

Een onbepaald rangtelwoord (onbep.rangtelw) noemt een onduidelijke plaats in een rij: middelste, laatste.

Deze telwoorden geven een aantal weer. (Denk aan je winkellijstje)

Deze telwoorden geven een plaats of rangorde weer. (Denk aan je loopwedstrijd)

vier

250

drie

twintig

150

eerste

laatste

voorlaatste

tweede

Ongeveer een jaar geleden werd in dit dorp de *zoveelste* sportzaak geopend.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelword
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

*Negentig* procent van alle jongeren heeft een smartphone.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelword
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

§10: Voegwoord

blz. 224-225

Voegwoord

Een voegwoord verbindt twee woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar.

• Twee woorden: aardrijkskunde of geschiedenis.
  
• Twee woordgroepen: een nieuwe tentoonstelling
  en een lezing van Freek Vonk.
• Twee zinnen:

– {Jongeren kijken vrijwel geen televisie}, maar {ze kijken wel filmpjes op TikTok}.

– {(Voordat Sarah naar Spanje emigreerde), heeft ze Spaans geleerd}.

Voegwoorden

Een nevenschikkend voegwoord (ns.vgw) verbindt meestal twee woorden, twee woordgroepen of twee hoofdzinnen:
 

– {hoofdzin Een tompouce is lekker}, maar {hoofdzin dit gebakje is lastig om te eten}.

Er zijn vijf nevenschikkende voegwoorden:
dus, en, maar, of en want.

nevenschikkend

Voegwoorden

Een onderschikkend voegwoord (os.vgw) verbindt meestal een bijzin met een hoofdzin.

– {hoofdzin Het treinverkeer naar Groningen is vrijdag ontregeld, (bijzin nadat onder het spoor bij Taarlo een bevergang werd ontdekt)}.

Onderschikkende voegwoorden zijn onder meer: aangezien, als, dan, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.

onderschikkend

*Voordat* Kevin naar school gaat, laat hij de hond uit.

1. Nevenschikking
2. Onderschikking

Meester Maarten maakt voor elke les een Kahoot, *want* dat vinden zijn leerlingen leuk.

1. Nevenschikking
2. Onderschikking

Als het mooi weer is, gaan we morgen naar het strand.

1. Nevenschikking
2. Onderschikking

Uitlegfilmpje!

Oefenen

Wat?	Cursus 5.10 Voegwoord Havo: Maak opdracht 1 t/m 5 op blz. 224-225. Vwo: Maak opdracht 1 t/m 6 op blz. 224-225. * Keuze: echte boek of online boek!
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's, oogje, theorie in de LessonUp.
Tijd	Timer.
Klaar?	Begin alvast aan paragraaf 5.12 (werkwoorden in een samengestelde zin) of herhaal paragraaf 5.2, 5.4, 5.6 of 5.8 in de trainer.

Hulp

• Je kunt voegwoorden in een samengestelde zin herkennen.
• Je weet het verschil in functie tussen nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden.

Lesdoelen

Wat is een NEVENSCHIKKEND voegwoord?

1. en
2. omdat
3. zodat
4. maar

Nevenschikking

Onderschikking

Mijn moeder vroeg of ik mijn huiswerk al gemaakt had.

Maak een zin met een onderschikkend voegwoord.