Opleiding jongerenwerk PLUS

• Economie
• Beroepsopleiding

Opleiding Jongerenwerk PLUS

Jonge aanwas in de ketenaanpak

Jonge aanwas - contact - straatgedrag

Financieel Jongerenwerk

Michel Weening

• Jongerenwerker sinds 2009 
• Financieel jongerenwerker sinds 2021
• Commissielid Registerplein (KJW)
• Klankbordgroep 'Nooit meer skeer'

Op welke manier zetten
jullie nu al in op financiën?

Pilot financieel jongerenwerk

In 2018 leefde 2.678 inwoners van de gemeente Zwijndrecht net boven tot ver onder de armoedegrens. Om deze cijfers terug te dringen is het Deltaplan armoede ontwikkeld. Het financieel jongerenwerk maakt onderdeel uit van deze aanpak.

• Start pilot in 2021
• Vervolg pilot 2022/2023
• Meerjarige inzet vanaf 2024

Waarom zouden we moeten inzetten op het financieel jongerenwerk?

Quizvragen:

Hoeveel reclame uitingen zien jongeren gemiddeld per dag? (Stand van Nederland, 2024)

Hoeveel abonnementen hebben jongeren tot 25 jaar gemiddeld? (Nibud, 2019)

Hoeveel procent van de scholieren komen regelmatig geld tekort? (Nibud, 2020)

1. 15%
2. 35%
3. 55%
4. 75%

Hoeveel jongeren hebben te maken met ernstige betalingsproblemen? (Nibud, 2022)

1. 1 op 4
2. 1 op 5
3. 1 op 6
4. 1 op 7

Wat maakt jongeren extra kwetsbaar voor financiële problemen? (NJi, 2022)

1. Het inkomen van jongeren is onzeker
2. Systeem (toeslagen & belastingen) is te ingewikkeld
3. Kosten van levens-onderhoud zijn hoog
4. Hersenen van jongeren zijn nog volop in ontwikkeling

Hoeveel procent van de scholieren geeft aan niet goed met geld om te kunnen gaan? (Nibud, 2020)

1. 18%
2. 23%
3. 38%
4. 44%

Hoeveel procent van de jongeren wordt geronseld (van den Berg, 2025)

1. 18%
2. 14%
3. 10%
4. 12%

Doel financieel jongerenwerk

De financieel jongerenwerker draagt bij aan het voorkomen van financiële problemen onder jongeren door in te zetten op:

• algemene kennis en vaardigheden vanuit voorlichtingsactiviteiten,
  
• specifieke vragen en behoeften van groepen,
  
• individuele ondersteuning d.m.v. budgetcoaching.

Onderzoek pilot 

financieel jongerenwerk

In 2023 zijn de eerste twee pilot jaren onderzocht. Vanuit kwalitatief en kwantitatief onderzoek is onderzocht wat werkt en hoe dit het beste ingezet zou kunnen worden.

In 2024 zijn deze inzichten gebundeld in een methodiekbeschrijving
'Wegwijs in het financieel jongerenwerk'.

Deze vormt de basis voor de meerjarige inzet binnen de gemeente Zwijndrecht.

Inzet per leeftijdscategorie

Per leeftijdscategorie wordt er ingezet op specifieke leerdoelen.

• Kinderen van 6 t/m 8 jaar oud
• Kinderen van 9 t/m 11 jaar oud
• Jeugd van 12 t/m 14 jaar oud
• Jongeren van 15 t/m 17 jaar oud
• Jongeren van 18 t/m 23 jaar oud

Kinderen van 6 t/m 8 jaar oud

Kinderen van 9 t/m 11 jaar oud

Jeugd van 12 t/m 14 jaar oud

Ze kennen de functie van geld.

Ze kunnen de waarde van een product inschatten.

Ze leren keuzes maken op basis van budget

Ze kunnen reclame (trucjes) herkennen 

Ze weten wat reclame is.

Ze kunnen een salarisstrook lezen

Jongeren van 15 t/m 17 jaar oud

Jongeren van 18 t/m 23 jaar oud

Ze kunnen een budget opstellen.

Ze kunnen zich weerbaar opstellen tegen reclames en verleidingen.

Ze kunnen de betrouwbaarheid van sites controleren.

Ze kennen de verschillen tussen ZZP en een vaste baan.

Ze kennen de mogelijkheden en risico's van beleggen.

Ze hebben inzicht in belastingen en het doen van aangifte.

Korte pauze

Preventieve inzet

3. Door in te zetten op individuele ondersteuning (budget coaching) kunnen (grotere) problemen worden voorkomen.

2. Inzetten op kennis en vaardigheden voor specifieke groepen

1. Inzetten op kennis en vaardigheden voor alle jongeren.

De inzet van het financieel jongerenwerk heeft een preventief karakter en is in te delen in 3 preventieniveau's:

Algemene voorlichting

Door op alle leefgebieden in te zetten op de juiste basiskennis en -vaardigheden kunnen problemen worden voorkomen, of vroegtijdig worden gesignaleerd.

• Kidsclubs en jongerenactiviteiten van het jongerenwerk
  
• Geldlessen en activiteiten op het PO, VO en MBO
  
• Online
• Kerken en moskeeën 

Specifieke doelgroepen

Sommige doelgroepen hebben specifieke vragen en/of een verhoogd risico op financiële problemen. Het financieel jongerenwerk zet in op een aantal specifieke doelgroepen.

• Jongeren met een licht verstandelijke beperking
• Jonge mantelzorgers
  
• Jongeren met een (niet westerse) migratieachtergrond
• Ouders / verzorgers

Hoe zet je optimaal in
op deze specifieke
doelgroepen?

Individuele ondersteuning

Door in te zetten op individuele vragen van jongeren kunnen problemen vroegtijdig worden gesignaleerd, en verdere problemen worden voorkomen. De financieel jongerenwerker zet ik op kennis, vaardigheden en gedrag.

Het financieel jongerenwerk zet vooral in op:

- Budget Coaching

Budget Coaching

Doelgroep: Jongeren van 12 tot en met 23 jaar, vaak met beperkte financiële kennis of risico op schulden.

Doel: Het doel is jongeren te ondersteunen bij het ontwikkelen van financiële vaardigheden. Door persoonlijke budget coaching leren zij grip te krijgen op hun inkomsten en uitgaven, schulden te voorkomen en een duurzame financiële zelfstandigheid op te bouwen.

Aanpak: In maximaal 10 persoonlijke coachgesprekken worden financiële vaardigheden versterkt. Samen met de jongere wordt een concreet doel gesteld, zoals het creëren van overzicht in inkomsten en uitgaven, het aflossen van schulden of het opstellen van een spaardoel. Tijdens het traject wordt er ingezet op gedragsverandering en het vergroten van financiële zelfredzaamheid.

Stappen:

Stap 1: Kennismaken en vaststellen doelen. Tijdens de kennismaking wordt een algemene inventarisatie gedaan van de 7 leefgebieden (Movisie, 2016) van de jongere.

Stap 2: Inventariseren financiële situatie d.m.v. begrotingsformulier.

Stap 3: Het voeren van coachgesprekken gebaseerd op de doelen en de omstandigheden. Door te proberen en te evalueren kan worden gewerkt aan gedragsverandering.

Stap 4: evalueren van het coachtraject.

Stap 5: Follow up

Voorwaarden

• Betrokkenheid en motivatie vanuit de jongere
  
• Laagdrempeligheid (zowel in bereikbaarheid als werktijden en locatie)
  
• Duidelijke communicatie en passend taalgebruik
  
• Zorg voor een duidelijke terugkoppeling
  
• Maatwerk/individuele aanpak
  
• SMART-doelen stellen
  
• Betrekken van het netwerk waar mogelijk
  
• Maak het praktisch
  
• Zet in, zonder oordeel, op vertrouwen en positiviteit
  
• Werk cultuur- en stresssensitief

Ondermijning

Het onderwerp ondermijning (en dan specifiek het voorkomen van jonge aanwas) krijgt steeds meer aandacht. In de praktijk zien we dan ook dat ondermijning steeds vaker een rol speelt onder jongeren binnen de gemeente Zwijndrecht.

In 2024 was er bij 21% van de individuele coachtrajecten sprake van ondermijnende criminaliteit.

• Nepgeld
• Drugs
• Loverboys/mensen handel
• Geldezels
• Intimidatie en geweld

Welke risicofactoren zijn
van invloed op jonge aanwas?

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die van invloed zijn (Dealers in de dop, 2021):

        1. Jongens tussen de 10 en 20 jaar oud

        2. Een licht verstandelijke beperking

        3. Gedragsproblemen

        4. Problemen op school

        5. Gebruik van verdovende middelen

        6. Eerder zelf slachtoffer geweest

Rol van het jongerenwerk

Als jongerenwerker zet je in op verschillende beschermingsfactoren.

        1. Sociale binding                                                  6. Constructieve dagbesteding

        2. Betekenisvolle bijdrage                                  7. Ontwikkelen competenties

        3. Sociale normen en waarden                         8. Cognitieve vaardigheden

        4. Erkenning positief gedrag                            9. Prestatie/binding school

        5. Steun volwassenen/voorzieningen            10. Positieve beleving van identiteit

Welke aanvulling biedt
specialistisch jongerenwerk
volgens jullie?

Specialistisch jongerenwerk

Specialistisch jongerenwerk (PLUS) vraagt meer:

• Meer inhoudelijke kennis en waardigheden
• Meer ruimte voor individuele casuïstiek
• Sociale regie
• Specifieker netwerk opbouwen
•  Aanjager binnen de organisatie                                       

Wat zijn werkbare bestandsdelen?

• Laagdrempelig contact in de leefwereld van de doelgroep
• Werken in verbinding met de sociale omgeving
• Gezag door opgebouwd krediet
• Positieve insteek
• Concrete hulp / succes in samenwerking
• Zwaardere casuïstiek oppakken
• Werkzaam in hybride leefwereld

(De Jong, 2023)

Korte pauze

Individuele coaching 2024

In 2024 vonden er 66 coachgesprekken plaats.

Bij 21% van de trajecten bleek sprake van ondermijnende criminaliteit.

Casus Sara

Sara is een 17 jarige jongedame met zuid-amerikaanse roots. Ze is bij je gekomen omdat ze vragen heeft over wat ze allemaal moet regelen wanneer ze 18 wordt. Dit op advies van haar moeder.

Tijdens het regelen van een zorgverzekering bleek ze geen toegang te hebben tot haar DigiD en bankrekening. Ook gaf ze aan dat haar pinpas bij haar vriend lag. Afgesproken is dat ze de volgende keer langskomt en dit mee neemt.

Ook op een volgende afspraak was ze haar pinpas en inloggegevens vergeten. Je kon dus vrij weinig regelen met haar. Wel viel het op dat ze vrij lang bleef hangen en heel veel aan het praten was.

Na afloop kreeg je een whatsapp bericht van moeder. Ze maakte zich zorgen omdat ze zag dat er veel vreemde bedragen op de rekening van Sara kwam. Ze vond het vreemd en maakte zich zorgen. Ze gaf aan dat Sara de laatste tijd veel verdwijnt en soms dagen achter elkaar van huis is. Ook schopt ze veel ruzie in huis. Met moeder en haar zussen.

Casus Sara

• Hoe ga je om met deze casus?
• Welke signalen herken je uit de praktijk?
• Met welke positieve en negatieve factoren moet je rekening houden?

Casus Samira

Samira is een 17-jarige meisje uit een kwetsbare wijk in Zwijndrecht. Ze woont samen met haar moeder en jongere broer in een sociale huurwoning. Samira valt op door haar opvallende kledingstijl en het dragen van dure sieraden, wat haar leeftijdsgenoten verbaast. Ze is vaak afwezig op school, komt te laat en heeft moeite met concentreren. Haar vriendenkring bestaat voornamelijk uit oudere jongeren die niet op school zitten.

Op een dag komt Samira naar het jongerenwerk met een zichtbaar verwarde uitstraling. Ze vertelt dat ze zich onder druk gezet voelt door een oudere jongen die haar vraagt om 'kleine klusjes' voor hem te doen, zoals het ophalen van pakketjes. Ze geeft aan dat ze bang is voor de gevolgen als ze niet meewerkt.

Casus Samira

• Hoe ga je om met deze casus?
• Welke signalen herken je uit de praktijk?
• Met welke positieve en negatieve factoren moet je rekening houden?

Ontwikkelingen binnen de 

gemeente Zwijndrecht?

• Structurele inzet vanuit het financieel jongerenwerk
• Goed contact met netwerkpartners zoals politie / gemeente / Wijkteam
• Structurele afstemming werkgroep ondermijning en mensenhandel
• Formering werkgroep Armoede en schulden
• Scholing / training voor alle jongerenwerkers

Impact 

Door langdurig, structureel en integraal in te zetten op voorlichting, preventie kan het gedrag positief worden beïnvloed waardoor problemen kunnen worden voorkomen.

Door individuele ondersteuning te bieden en scherp te zijn op signalen van armoede, geldzorgen en ondermijning komen jongeren in beeld en kunnen ze worden ondersteund voordat ze zelf om hulp durven te vragen.

De eerste twee pilot jaren van het financieel jongerenwerk in Zwijndrecht zijn doorberekend aan de hand van de impactkaart van SWN. Het rendement van deze inzet is berekend op een factor 3,4.

Basis training financieel jongerenwerk

Tijdens de tweedaagse Basis training financieel jongerenwerk gaan we dieper in op de kaders van het financieel jongerenwerk, signaleren van armoede, geldzorgen en ondermijning, leer je preventief inzetten op de leerdoelen per doelgroep, leer je een voorlichting organiseren en leer je Budget Coaching in te zetten als methode.

• Certificaat financieel jongerenwerker
• 13 registratiepunten bij het Registerplein
• Community Financieel Jongerenwerkers van Nederland

Welke vragen of opmerkingen
hebben jullie nog?

Bedankt voor jullie aandacht en input!

Kijk voor meer informatie op www.diverz.info of volg ons op sociale media #financieeljongerenwerker.