H3 eerste les: systematische naamgeving

Welke atoomsoorten vind je
in koolwaterstoffen?
A
Koolstof
B
Water
C
Waterstof
D
Nafta
1 / 31
next
Slide 1: Quiz
ScheikundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Welke atoomsoorten vind je
in koolwaterstoffen?
A
Koolstof
B
Water
C
Waterstof
D
Nafta

Slide 1 - Quiz

Wat is de covalentie van het fosforatoom in dit molecuul?
A
3
B
4
C
5
D
6

Slide 2 - Quiz

Wat is de covalentie van de koolstofatomen
in dit molecuul?
A
2
B
3
C
4
D
5

Slide 3 - Quiz

Is dit een vertakte
of een onvertakte koolwaterstof?
A
Vertakt
B
Onvertakt

Slide 4 - Quiz

Is dit een verzadigde
of een onverzadigde koolwaterstof?
A
Verzadigd
B
Onverzadigd

Slide 5 - Quiz

Koolwaterstoffen: verschillende notaties

Slide 6 - Slide

Benzeen (alleen vwo)

Slide 7 - Slide

Verschillende vormen
Koolwaterstoffen kun je vaak op meerdere manieren tekenen






Deze drie structuren zijn allemaal tekeningen van hetzelfde molecuul

Slide 8 - Slide

Systematische naamgeving
  • Bedoeld om elke koolwaterstof op systematische wijze een eigen unieke naam te geven
  • Stel, je wilt C5H12 bestellen, dan heb je de keuze uit drie isomeren:





  • Hoef geef je je bestelling nu door zonder kans op fouten?
  • Systematische naamgeving van koolwaterstoffen

Slide 9 - Slide

Naamgeving onvertakte alkanen
Elke onvertakte alkaan heeft zijn eigen naam:
(boek tabel 1)

Deze namen moet je kennen

Slide 10 - Slide

Wat is de naam van deze alkaan?

Slide 11 - Open question

Naamgeving vertakte alkanen (1)
Vertakte alkanen hebben speciale naamgeving:
  • langste keten aan onvertakte C-atomen geeft stamnaam in de naam;
  • vertakking(en) geven voorvoegsel(s) aan de naam

Slide 12 - Slide

Naamgeving vertakte alkanen (2)
De naam van de langste onvertakte koolstofketen bepaalt de stamnaam
De zijtakken krijgen een naam en een positie vóór de stamnaam



Langste koolstofketen: 4 x C  →  butaan
Zijgroep: CH3  →  methyl
Zit op tweede C-atoom van hoofdketen: 2-methylbutaan
Streepje tussen positiecijfer en de naam van de zijgroep

Slide 13 - Slide

Naamgeving vertakte alkanen (3)
Let op: sommige moleculen lijken verschillend maar zijn hetzelfde!!





Kies voor positie van zijgroepen altijd een zo laag mogelijke nummering!
→ Dit is dus 2-methylbutaan, niet 3-methylbutaan

Slide 14 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 15 - Open question


Hoofdketen: 8 x C  →  octaan
Zijgroep: ethyl
Positie zijgroep: 5 of 4  →  4 is laagste
Naam: 4-ethyloctaan

Slide 16 - Slide

Meerdere zijgroepen
Zijn er meerdere zijgroepen?  →  zijgroepen alfabetisch ordenen, laagst mogelijke nummers





Stamnaam: hexaan
Zijgroepen: methyl en ethyl
Keuze uit 4-ethyl-2-methylhexaan en 3-ethyl-5-methylhexaan
4+2 is kleiner dan 3+5  →  correcte naam is 4-ethyl-2-methylhexaan

Slide 17 - Slide

Meerdere dezelfde positienummers
Zijn er meerdere zijgroepen op dezelfde positie? 
1) positienummers scheiden met komma's;
2) voorvoegsel voor de naam van de zijgroep.



Stamnaam: 5 x C  → pentaan
2 x methyl als zijgroep: dimethyl
positie van beide zijgroepen: 3
Naam: 3,3-dimethylpentaan

Slide 18 - Slide

Wat is de naam van deze koolwaterstof?

Slide 19 - Open question

Stamnaam: 4 x C  →  butaan

Zijgroepen: 4 x methyl  →  tetramethyl

posities zijgroepen: 2,2,3,3

Naam van dit molecuul: 2,2,3,3-tetramethylbutaan

Slide 20 - Slide

Eigenaardigheidje
Wanneer een zijgroep maar op één plek kan zitten, laat je het positienummer weg:

Slide 21 - Slide

Naamgeving alkenen (1)
Alkanen: alleen enkele bindingen tussen de C-atomen
Alkenen: een of meer dubbele bindingen tussen C-atomen

Slide 22 - Slide

Naamgeving alkenen (2)
Naamgeving alkenen vrijwel gelijk aan alkanen
Uitgang van stamnaam verandert van -aan in -een


Extra:
1) positie van dubbele binding in hoofdketen komt in naam;
2) nummering gebaseerd op positie van dubbele binding

Slide 23 - Slide

Naamgeving alkenen (3)
1) positie van dubbele binding in hoofdketen komt in naam;
2) nummering gebaseerd op positie van dubbele binding

Slide 24 - Slide

Wat is de naam van deze koolwaterstof?

Slide 25 - Open question

Stamnaam: 4 x C  →  butaan
Dubbele binding  →  buteen
Dubbele binding tussen C1 en C2: but-1-een
Methylgroep op C3
Volledige naam: 3-methylbut-1-een

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

Stappenplan
  • Stap 1: Stamgroep  
  • Stap 2: Achtervoegsel, Voorvoegsel, nummeriek Voorvoegsel
  • Stap 3: Plaatsnummer
  • Stap 4: Systematische naam

Slide 29 - Slide

Zo, even uithijgen... 
  • Oefenen is alles!

Havo - Lezen H3.2 (blz 149 t/m 153) maken opdr. 1 t/m 8
Vwo - Lezen H3.1 (blz 134 t/m 139) maken opdr.1 t/m 9


Slide 30 - Slide

Slide 31 - Slide