Globalisering herhaling H2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Herhaling hoofdstuk 2

De wereld, systeem van landen en relaties

Wereldsysteem

Je kunt indelen op... 

1. centrum / semiperiferie / periferie 
2. economische activiteiten en omvang                            
3. relaties: politiek / economisch / cultureel

Koppel het juiste begrip aan het juiste begrip

Koloniale macht

Kolonie

Goedkope arbeid

Veel grondstoffen

Afzetgebied

Winst

Macht

Oude internationale arbeidsverdeling:

Periferie

/kolonie:                 

Levert grondstoffen (aan kolonisator) en diende als exploitatiekolonie 

Centrum

- Hier kwam de industrie op gang (industrialisatie)

- Verwerkten grondstoffen tot (eind)producten

- Verkochten en vervoerden de producten (marketing en distributie)

Type kolonie?

vestigingskolonie / exploitatiekolonie

Hoe te zien?

Nieuwe internationale arbeidsverdeling:

Periferie:                 

- Levert grondstoffen aan semi-periferie/centrum voor de productie van goederen

- Hebben last van ruilvoetverslechtering/negatieve handelsbalans

Semi-periferie:                 

- Verwerkt grondstoffen tot halffabricaten/eindproducten

- Landen waar de industrie (nu pas) opkomt (industrialisatie)

- Nemen ook simpele dienstverlenende taken over (verschil tussen verschillende semi-perifere landen )

Centrum:                 

- Research and Development (kennisniveau is hoog)

- Marketing and Distribution (koopkracht is hoog) 

- Concurrentie tussen centrumlanden -> positie behouden

   -> innovatie 

Zet de hegenominale staten op volgorde:

Vroeger- nu

1

2

3

Verenigde staten

Spanje & Portugal

Groot- Brittannië

Noem 3 voorbeelden van landen uit de semi-periferie

Centrum

Semi-periferie

Periferie

Japan

BRIC

Lage productiviteit

Laag BNP per hoofd

Politieke macht

Hoofd-kantoren MNO

Verouderde en moderne technologie

Sterk groeiende eigen markt

Hoge arbeidsproductiviteit

Gevaar ruilvoet- verslechtering

Eenzijdige handel

Snelle economische groei

Goederenstromen

Global shift gebeurt van..

1. periferie -> centrum
2. (semi)periferie -> centrum
3. Centrum -> (semi)periferie
4. Semi-periferie -> periferie

De volgende zinnen gaan over globalisering. Welke is juist?

1. Door globalisering wordt de handel met het buitenland steeds lastiger.
2. Internet heeft het proces van globalisering versneld.
3. Nu we te maken hebben met globalisering wordt de hele wereld een vrijhandelszone.
4. Steeds minder producten of ingrediënten komen uit het buitenland.

De laatste decennia zijn er steeds meer kapitaalstromen tussen (semi)-perifere landen. Dit noem je

1. noord-zuid investeringen
2. zuid-zuid investeringen
3. Oost-zuid investeringen
4. West-zuid investeringen

Global Village

tijd-ruimtecompressie

• Afname reistijden
• Afname transportkosten
• Verbetering infrastructuur
• -> selectief, 
• niet overal even snel

Voordelen globalisering

Nadelen globalisering

- Aanbod producten wereldwijd

- Mondiale economische groei

   -> vrijhandel

- Producten zijn goedkoper

- Verplaatsbaarheid mno's 

   -> int. arbeidsverdeling

- Werkloosheid andere gebieden

- Machtstoename mno's t.o.v.  

   nationale overheid en werkenden

- Toename transport ten koste van het 

   milieu

- Interne en externe toenemende 

   ongelijkheid

Andersglobalisten vs Antiglobalisten

Outsourcing

Het uitbesteden van taken  of diensten 

Situatie India:

- Kosten zijn laag

- Arbeidsproductiviteit is hoog

- Engelse taal 

- Goed opgeleid 

Noem voorbeelden van activiteiten die geschikt zijn voor outsourcing.

Nog twee vragen...

De waarde van de invoer stijgt relatief meer dan de waarde van de export. Welk begrip hoort hierbij?

In welk deel van het wereldsysteem is er het vaakst sprake van fragmentarische modernisering?

1. Centrum
2. Semi-periferie
3. Periferie

Maken examenopdracht

Globalisering en ongelijkheid

- Sociale ongelijkheid (vb. connecties, vrouw-man, godsdienstige redenen, etnische redenen)

- Regionale ongelijkheid (backwash-effecten, braindrain, stad-platteland)

Oplossing? Bv verhuizen hoofdstad

H3 - per land kunnen aangeven...

- Welke plaats binnen het wereldsysteem + argumenten ter onderbouwing

- Welke plaats binnen het demografisch transitiemodel + argumenten ter onderbouwing

- Verdeling beroepsbevolking over de sectoren → waarom deze verdeling?

- Vindt er een verschuiving plaats binnen het land? Zo ja, welke en waarom? (bijvoorbeeld van semi-periferie naar centrum)

- Is er sprake van regionale ongelijkheid binnen het land? Beschrijving stand van zake + ontwikkeling naar de toekomst

Welke positie neemt Egypte in binnen het wereldsysteem?

1. Centrum
2. Semi-periferie
3. Periferie

Het BNP neemt toe in Egypte, toch stijgt het inkomen per hoofd nauwelijks. Oorzaken?

Welke landen hebben een primate city?

1. Duitsland en Egypte
2. Egypte en Tsjechië
3. Tsjechië en Brazilië
4. Brazilië en Duitsland

Een primate city kan leiden tot backwash-effecten. Noem voorbeelden van backwash-effecten.

Verschillen in Duitsland

Werkloosheid

Inkomen

Deze verschillen leiden tot

- Migratiestromen van oost naar west

- In sommige deelstaten een mannemoverschot

- Toenemende leegstand in het oostelijk deel van Duitsland

- Braindrain