Thema 3, bijeenkomst 5

• Onderwijskunde
• HBO
• Studiejaar 1

Thema 3: leren lesgeven

Onderwijskunde

Bijeenkomst 5

Pedagogisch klimaat/handelen en orde houden

Doelen bijeenkomst 5

*De student kan zijn/haar pedagogisch handelen, binnen de onderwijsaspecten

klassenmanagement en pedagogisch klimaat, afstemmen op de doelgroep

het oudere kind om de motivatie te verhogen en de orde in te klas te

bewaken;

*De student koppelt theorie aan de praktijk bij het voorbereiden, uitvoeren

en evalueren van zijn onderwijs;

*De student reflecteert gedurende het proces en past zijn onderwijs aan.

Pedagogisch klimaat/handelen

Pedagogisch klimaat

Waar hebben we het over? 

*Een plezierig leefklimaat en een goed werkklimaat, waarbij orde de basis is (Teitler, 2019), of

*De sfeer in de klas.

Pedagogisch handelen: ontspannen sfeer creëren waarin leerlingen zich veilig en ontspannen voelen, zodat er optimaal geleerd kan worden (Teitler, 2019). Brouwers (2019) hanteert weer een andere definitie.

Hoe denken leerlingen over het pedagogisch handelen van hun leerkracht? 

Pedagogisch klimaat

Kwalitatief goed onderwijs houdt in:
gestructureerd lesgeven, kaders bieden, regels en routines stellen en die handhaven.
Kortom: orde houden!

Autoritatieve manier van lesgeven waarbij grenzen worden gesteld, 

maar ook sensitief en begripvol wordt gesteund. 

(Teitler, 2019)

Pedagogisch klimaat

Hoe dan? 

Nadruk orde houden en klassenmanagement

•  Verbale en non-verbale communicatie: lichaamstaal, lichaamshouding (gezichts-uitdrukking, houding, oogcontact, positie innemen, stemgebruik, verzorgd uiterlijk);
•  Contact maken, kinderen kennen;
•  Orde houden;
•  Regels: regels opstellen, criteria voor goede regels en inoefenen;
•  Klassenmanagement: aandachtspunten inrichting lokaal.

(Gerritsen en Klapwijk, 2013)

Pedagogisch klimaat

Waar wordt dit door bepaald? Wat speelt een rol?

Klassenmanagement: vaardigheden om activiteiten in de klas te organiseren en te managen (Teitler, 2019), zoals:

• Orde houden: regie hebben over wat er in de klas gebeurt (Teitler, 2019)
• Hanteren van regels
  
• Communiceren
  
• Lokaal inrichten
  

(Teitler, 2019)

Relaties aangaan/emotionele veiligheid creëren (Brouwers, 2019; Teitler, 2019)

Pedagogisch klimaat

Relaties aangaan/emotionele veiligheid creëren. 
Pedagogische basishouding, drie eisen volgens Rogers: 

• Echtheid: Een goede leerkracht is zichzelf. Echtheid kenmerkt zich vooral door eerlijk zijn tegenover jezelf en de durf om die gevoelens ook met anderen te delen. 
• Waardering, aanvaarding en vertrouwen.
  Acceptatie van iemand als persoon: gedrag en persoon scheiden > ik-boodschap;
• Empathisch begrijpen;

Adaptief onderwijs

Pedagogisch klimaat

Relaties aangaan/emotionele veiligheid creëren

Adaptief onderwijs:
tegemoetkomen aan de noden en wensen van individuele lln en van de groep. (Stevens, 2004). Goed onderwijs moet rekening houden  met de drie basisbehoeften van lln:

•  Relatie: ik hoor erbij, ik word gezien, ik voel me veilig en geaccepteerd
•  Competentie: ik kan het, ik word geholpen om het te kunnen
  
•  Autonomie: ik kan het zelf, ik word vertrouwd het zelf te doen
  (Brouwers, 2019; Teitler, 2019) 

Pedagogisch handelen

Voorbeelden van pedagogisch handelen:

• “ik-boodschap”
• Actief luisteren
• Benoemen van verwachtingen
• Consequent handelen
• Positieve feedback
• Belonen van veraf, straffen van dichtbij

Wat schrijven we op de lesvoorbereiding onder het aspect: pedagogisch handelen? 

Aan de slag

In groepjes van vier studenten bekijken we de praktijkwijzers die op Moodle staan.

Bespreek met elkaar de volgende punten:

• Wat vind je ervan?
• Kun je er wat mee?
• Wat heb je nodig om de richtlijnen/tips in de praktijk te brengen? 

Kies drie richtlijnen/tips uit die jullie straks met de andere studentengroepjes gaan delen; waarvan jullie denken dat zij er ook wat aan hebben ...

Klassenmanagement & orde

Klassenmanagement & orde houden

“Klassenmanagement is het scheppen van voorwaarden voor succesvol onderwijs: de leerkracht zorgt dat het in de klas goed loopt.”  EFFECT = Vergroten van de effectieve leertijd!!

Orde wordt veelal verstoord als het onderwijs te moeilijk, te makkelijk, niet boeiend of onduidelijk is. 

Door duidelijk te zijn in regels, routines, afspraken (klassenmanagement) 

EN dit uit te voeren binnen een veilige sfeer 

EN met oog voor een goede relatie tussen lk en lln (pedagogisch handelen), bewaak je de orde.

Hoe dan?

Nadruk orde houden en klassenmanagement

• Verbale en non-verbale communicatie: lichaamstaal, lichaamshouding;
• Contact maken;
• Orde houden (ik-boodschap, checklist ordehouden). Cirkel van orde houden ->
• Regels 
• Klassenmanagement

(https://jeugdjournaal.nl/artikel/2263287-hoe-houden-leraren-orde-in-de-klas.html)

Tips

1. Wees niet jezelf……, ben professioneel;
2. Maak contact, leer de lln kennen;
   
3. Hanteer een vast patroon;
   
4. Eis volledige aandacht;
   
5. Keep them busy;
   
6. Eigen regels eerst;
   
7. Wil ik dit gedrag keer 20?;
8. Wees als een spin in de klas (inzoomen, uitzoomen);
   
9. Blijf consequent;
10. Als je kleine dingen groot maakt, krijg je minder grote dingen;
    
11. Als iets niet werkt, probeer dan wat anders, maar niet te snel.

Aan de slag

In dezelfde groepen als bij de vorige opdracht. 

Bespreek de volgende punten: 

1. Wat doen de leerlingen als ze de ruimte binnenkomen?

2. Wat doen de kinderen als ze klaar zijn met hun werk?

3. Welk stiltesignaal is afgesproken?

4. Welke regels gelden er tijdens de instructie (=uitleg)?

5. Waar laten kinderen hun werk als ze klaar zijn?

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? 

Aan de slag

Maak een plattegrond van jouw klas met daarop: ingang klas, tafels, kasten, instructietafel, computer(s), bureau, prullenbak, (digi)bord, plek van tussendoortjes, inleverbak, etc. 

Denk na over de volgende punten: 

Zijn de looproutes goed? Zorgen ze voor opstoppingen of knelpunten? Kunnen alle kinderen het bord zien? Zijn de kasten overzichtelijk en logisch ingedeeld? Kunnen de leerlingen overal makkelijk bij? 

Jouw management. Wat moet jij allemaal op orde hebben om je les goed te kunnen geven…

Wat moet je klaar hebben staan? Welke regels moeten de kinderen kennen?

BHE

Waar zit orde houden in de bekwaamheidseisen? 

Vakinhoudelijk bekwaam?

Vakdidactisch bekwaam?

Pedagogisch bekwaam? 

Eindopdracht thema 3

Vragen over eindopdracht?

1. Hoe sluiten mijn lessen aan bij (een van) de ontwikkelingsgebieden van de leerlingen in mijn klas?

2. Hoe sluiten mijn lessen aan op de leefwereld van de kinderen uit mijn klas? 

3. Hoe sluiten mijn lessen aan bij de zone van actuele en naaste ontwikkeling van de kinderen uit mijn stageklas? 

4. Hoe gebruik ik de theorie die ik op de pabo heb geleerd, in het ontwerp van mijn lessen? 

5. Op welke manier heb ik gebruik gemaakt van activerende werkvormen bij het ontwerpen van de lessen voor mijn stageklas?

Exit Ticket

Beantwoord de volgende vraag
op jouw ‘exit-ticket’ (post-it):

Feedback: wat behouden, wat aanpassen?

Les 1: cognitieve ontwikkeling en lesvoorbereiding

Les 2: de zone van actuele en naaste ontwikkeling 

Les 3: ontwikkelingskenmerken, leefwereld en introductie

Les 4: activerende werkvormen

Les 5: pedagogisch klimaat/handelen en orde houden