11.3 Je lijkt op ....

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

7.5 Eten en ademen bij dieren

Ga rustig zitten en pak je lesboek en schrift alvast voor je.

Welkom!

§11.3 Je lijkt op ....

Wat gaan we deze les doen?

• Leerdoelen
• Herhalen begrippen §11.1
• Uitleg §11.3 (deel 1)
• Aan de slag!
• Uitleg §11.3 (deel 2)
• Aan de slag!
• Afsluiten

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat een homozygoot en een heterozygoot genotype is.
• Je kunt uitleggen wat een dominant en een recessief gen is.
• Je kunt genotypen noteren in letters.
• Je kunt uitleggen wat een intermediair fenotype is.

Hoe kom je aan een eigenschap die je ouders niet hebben?

Genotype = erfelijke informatie (genen)

Twee dezelfde genen op de chromosomen - homozygoot
Twee verschillende genen op de chromosomen - heterozygoot

Een overheersend gen noem je dominant

- dit geef je aan met een hoofdletter
- dit gen komt altijd tot uiting

Een onderdrukt gen noem je recessief
- dit geef je aan met een kleine letter

- dit gen komt alleen tot uiting als er GEEN dominant gen is.

Homo betekent 'gelijk'

Hetero betekent 'niet gelijk'

Hoe noteer je genotypen?

Homozygoot dominant

Homozygoot recessief

Heterozygoot

Let op: kies altijd een letter waarbij de hoofdletter NIET lijkt op de kleine letter.

Niet kiezen voor bijv: C c of K k Wel kiezen voor bijv: A a of B b

Homo betekent 'gelijk'

Hetero betekent 'niet gelijk'

Hoe noteer je genotypen?

Homozygoot dominant        AA

Homozygoot recessief          aa

Heterozygoot                         Aa

Homo betekent 'gelijk'

Hetero betekent 'niet gelijk'

vader blond        moeder bruin

Aa                          aa

A of a                    a of a

blond en bruin

Aa en aa

Kruisingsschema invullen

1. Fenotype ouders
   
2. Genotype ouders
   
3. Geslachtscellen ouders
   
   
   
   
4. Bevruchting
   
   
    
5. Genotype nakomelingen
   
6. Fenotype nakomelingen

Wat?

Klaar?

Hoe?

Hulp?

Tijd?

individueel (alleen)

lezen: bladzijde 104 en 107

maken: opdracht 1 t/m 10 van 11.3

eerst zachtjes overleggen met degene die naast je zit

daarna mij om hulp vragen

15 minuten

Laat de gemaakte opdrachten door mij controleren.

Aan de slag!

Kunnen eigenschappen ook mengen?

Als beide genen even veel invloed op het uiterlijk hebben, ontstaat er een tussenvorm. Dit noem je een intermediair fenotype.

Bij een intermediair fenotype is er GEEN dominant gen en GEEN recessief gen.

Je kunt de genen dus niet aangeven met een hoofdletter en kleine letter.

Bij intermediair gebruik je:
Grote letter voor de eigenschap
kleine letter voor het fenotype van de eigenschap

Kunnen eigenschappen ook mengen?

Bijvoorbeeld

Een roos met 2x het gen 'rood', heeft rode kroonbladeren

Een roos met 2x het gen 'geel' heeft gele kroonbladeren

Een roos met 1x het gen 'rood' en 1x het gen 'geel', heeft oranje kroonbladeren.

Genotype                              fenotype

Wat?

Klaar?

Hoe?

Hulp?

Tijd?

individueel (alleen)

lezen: bladzijde 109

maken: opdracht 1 t/m 15 van 11.3

eerst zachtjes overleggen met degene die naast je zit

daarna mij om hulp vragen

15 minuten

Laat de gemaakte opdrachten door mij controleren.

Aan de slag!

Intermediair

Oefenen

Oefenen

Reductiedeling - meiose

Waardoor hebben al je cellen dezelfde chromosomen?

Het delen van een bevruchte eicel of een andere lichaamscel heet gewone celdeling (mitose). Hierbij worden keer op keer dezelfde cellen gemaakt.

Gewone celdeling (mitose) gaat als volgt:

• Een bevruchte eicel gaat zich delen.
• Voordat hij dat doet, maakt  elk chromosoom een kopie van zichzelf.
• Het origineel en de kopie zitten op een punt aan elkaar vast.
• Tijdens de celdeling gaan de twee helften van een
   verdubbeld chromosoom uit elkaar.
• Elke nieuwe cel krijgt een helft van het verdubbelde chromosoom:
   een volledig chromosoom.

Gewone celdeling - mitose

Wat?

Klaar?

Hoe?

Hulp?

Tijd?

individueel (alleen)

lezen: bladzijde 98, 99 en 100

maken: opdracht 8 t/m 16 van 11.2

eerst zachtjes overleggen met degene die naast je zit

daarna mij om hulp vragen

20 minuten

Laat de gemaakte opdrachten door mij controleren.

Aan de slag!

Afsluiten

• Pak je Plenda
    - vrijdag 28 februari
    - 5e lesuur BIO
    - m: 1 t/m 16 van 11.2
  
  
• Volgende les
    - Uitleg 11.3
  
  
• Vragen?
  
  
• Opruimen