Paragraaf 3.1 De atmosfeer: een omhulsel van gas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.1 Wereldwijde luchstromen

H3 Het Klimaatsysteem en landschappen

Lesdoel

• Wat is het verschil tussen weer en klimaat?
  
• Wat is de samenstelling en de opbouw van de atmosfeer?
  
• Waardoor zijn er variaties in de stralingsbalans?

Wat is het verschil tussen weer en klimaat?

Weer & klimaat

Weer: temperatuur en neerslag nu

Klimaat: gemiddelde temperatuur en neerslag over 30 jaar

Het klimaat

Onderdeel van systeem aarde (zie figuur 3.2 in je boek)

de sferen:

• atmosfeer: lucht
• hydrosfeer: water
• lithosfeer: gesteente
• biosfeer: leven

De atmosfeer

Dampkring

Lucht om de aarde

zwaartekracht houdt de gassen bij de aarde

Zorgt dat op de aarde te leven is

De Atmosfeer

4 lagen:

troposfeer

stratosfeer (ozonlaag)

mesosfeer

thermosfeer

Temperatuurafname en -toename wisselen elkaar af

Afnemende druk

Stralingsbalans

De balans tussen inkomende en uitgaande straling

• Zonnestralen bereiken de atmosfeer
  

- daar worden ze deels teruggekaatst, deel geabsorbeerd

• Zonnestralen bereiken het aardoppervlak
  

- daar worden ze deels teruggekaatst, deels geabsorbeerd

Stralingsbalans

47% bereikt het aardoppervlak

• Wordt omgezet in warmte
  
• Wordt uitgestraald als langgolvige stralen
  
• Een deel van de warmte verlaat de atmosfeer, een deel wordt weer teruggekaatst. Uiteindelijk verlaat alle warmte de atmosfeer. 
  
• De broeikasgassen zorgen ervoor dat de warmte de atmosfeer met vertraging verlaat door de warmte vast te houden. 
  

Variaties

1. Breedteligging

(hoe hoger de breedte, hoe minder energie)

2. Albedo 

(hoe meer weerkaatsing, hoe minder opwarming (afhankelijk van het oppervlak --> witte kleur weerkaatst meer!)

3. Gesteldheid oppervlak

(variaties bij land groter dan bij water)

Opdrachten

Hoofdstuk 3

§ 1

Opdr. 2 t/m 8 & 10