14.3 Vervuiling en duurzaam kiezen 14.4 klas 2 2024 - 2025

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

14.3 Vervuiling 

Doelen 14.3

Aan het eind van 14.3 kun je:

1. drie manieren van afvalverwerkingen noemen

2. drie gevolgen van luchtvervuiling noemen en toelichten wat het inhoudt.

3. uitleggen wat het broeikaseffect en het versterkte broeikaseffect inhoudt

4. de koolstofkringloop uitleggen

5. uitleggen hoeveel vervuiling organismen kunnen verdragen.

Afvalverwerking

Nuttige toepassing: recycling, compost, hergebruik

Verbranden: restafval

Storten: vuilnisbelt

recycling: glas, blik, papier, plastic, grondstoffen worden opnieuw gebruikt

compost: gft

hergebruik: spullen, kleding, meubels, auto's, elektrische apparaten, tweedehands, kringloopwinkel

vuilnisbelt is aan onderkant afgedekt zodat geen giftige stoffen kunnen weglekken

plaatje: steeds meer afval krijgt nuttige toepassing

Drie manieren van afvalverwerking 

Wat gebeurt er met je afval? 

1. nuttige toepassing (recyclen, compost, hergebruik)

2. verbranden van restafval in vuilverbrandingsinstallaties. 

3. Storten op de vuilnisbelt

Daarnaast beland er helaas ook afval in de natuur: zwerfafval.   

Watervervuiling en waterzuivering

Zwerfafval 

je ziet hoe lang het duurt voor afval dat je in de natuur gooit is afgebroken

0

filmpje waarin restafval wordt verbrand, 

afvalenergiecentrale, geeft warmte, nuttige toepassingen

Luchtvervuiling 

Door de verbranding van fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas en steenkool) komen er afvalstoffen vrij. 

Luchtvervuiling ontstaat door de uitstoot van de afvalstoffen: zwaveldioxide en stikstofoxide. 

Drie gevolgen van luchtvervuiling

1. Fijn stof: kleine deeltjes in de lucht (stof, roet)

2. Smog: een vieze mist van vervuilende gassen en stofdeeltjes.

3. Verzuring: zwaveldioxide, stikstofoxide en ammoniak zorgen voor zure neerslag. 

Verzuring

plaatje vorige les ook gezien

verzuring ontstaat door ammoniak uit mest maar ook door zwaveldioxide en stikstofoxiden

zure regen -> in bodem of grondwater, vooral in zandgronden verzuring want humus en kalk neutraliseren het

2 gevolgen: mineralen lossen op en spoelen naar het grondwater, 

onbereikbaar voor plantenwortels

giftige stoffen komen vrij zoals lood en aluminium waardoor wortelharen beschadigen en planten ziek worden

maak in stilte(huiswerk)opdrachten: 

1 t/m 10 op p.234 t/m 239 (10 min),

(versterkt) Broeikaseffect

broeikas effect: het tegenhouden van warmtestraling waardoor de aarde op een leefbare temperatuur blijft. 

versterkt broeikaseffect: Door de stijgende hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) wordt het broeikaseffect sterker, de aarde wordt dus steeds warmer. 

https://www.youtube.com/watch?v=nRePbJtegN4

Koolstofkringloop

Het Koolstofdeelte (C) verplaatst zich tussen de processen van verbranding/fotosynthese en de voedselkringloop. 

Hoeveel vervuiling verdragen organismen
en ecosystemen ? 

• Habitat: plek met gunstige omstandigheden om te overleven voor een organisme. 
• Biotische factoren: invloeden uit de levenloze natuur (temperatuur, hoeveelheid licht en vocht)
• Abiotische factoren: Invloeden van andere organismen (voedselbron, voedselconcurenten, schuilplaats)

De factoren kunnen veranderen door de vervuiling/opwarming van de aarde. Het hangt van de tolerentiegrenzen af of organismen het overleven. 

in stilte maken:

Opdracht 11, 15 en 16

14.4 Duurzaam kiezen

1) fietsen naar school of elektrisch fietsen 

2) Afval scheiden

3) vakantiebestemming aanpassen of er per trein heen reizen 

4) biologisch eten

5) Geen vlees en vis eten

6) Minder kopen  

7) Kleding langer dragen

Wanneer is voedsel duurzaam?

Biologische boeren zorgen voor een natuurlijke kringloop op hun bedrijf, waardoor ze de natuur in stand houden in plaats van uit te putten

Minder broeikas effect

= minder CO2 uitstoot

Dus geen fossiele brandstoffen meer verbranden

Wel: Zonnepanelen en warmtepomp

windturbines

waterkrachtcentrales

Waterstof maken = nog moeilijk, maar wel schone energie

Kernenergie? schoon, maar kernafval

Minder luchtvervuiling

= minder fossiele brandstoffen verbranden

Katalysator in uitlaat

roetfilter in diesel auto

Wat levert milieubewust handelen op?

Heel kort door de bocht............

JOUW TOEKOMST OP DEZE AARDE

huiswerk 14.4

Maak opdrachten:

1 t/m 7

10 t/m 14

16 en 21

Voor de toets:

Maak de samenvatting hoofdstuk 14 1 t/m 11

Leer vooral de bronnen