SCC 2A7 Voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Wat gaan we leren vandaag?

Aan het einde van de les weet je wat voornaamwoorden zijn.

Waarom leren we dit? Voornaamwoorden verwijzen naar iets. Het zorgt ervoor dat je een tekst makkelijker leest. 

Geef enkele voorbeelden van persoonlijke voornaamwoorden.

Persoonlijk voornaamwoord

Verwijst naar: mensen, dieren en dingen 

Voorbeelden: ik, mij, me, jij, jou, je, u, hij, hem, zij, ze, haar, het, wij, we, ons, jullie, zij, ze, hun en hen.

Persoonlijk voornaamwoord

Je kunt een persoonlijk voornaamwoord in de plaats zetten van een naam.

Voorbeeld:

Hij geeft de gitaar aan mij   >  Johan geeft de gitaar aan Lieke

De drumstokjes zijn van jou  >  De drumstokjes zijn van Pieter

Persoonlijk voornaamwoord

Verschil tussen HEN en HUN! 

Hen:

-   na een voorzetsel (ik geef het glas aan hen)

-   als LV (ik zie hen)

Hun:

-  als MV (ik geef hun het glas)

maaaar... ik geef het glas aan hen) 

Wat is het persoonlijk voornaamwoord(en)? Ik ga na school met jou mee naar huis.

Bezittelijk voornaamwoord

Het geeft een bezit aan  >  iets is van iemand

Voorbeelden: mijn, jouw, je , uw, zijn, haar, ons, onze, jullie, hun

Bezittelijk voornaamwoord

Let op (spelling!): 

Dat is toch jouw schrift? (bezittelijk)

    * jouw is bez. vnw en dus met een w aan het eind!

Dat schrift is toch van jou? (persoonlijk)

   * jou is pers. vnw en dus zonder w aan het eind!

Wat is het bezittelijk voornaamwoord(en)?
Van onze ouders moet ik mijn kamer schoonmaken en voor straf ook hun kamer.

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst iets of iemand aan

Voorbeelden: die, deze, zo'n, dit, dat, zulk

Voorbeeld:

Dit kind met zo'n verrekijker zag die roofvogel over deze velden vliegen.

Wat is het aanwijzend voornaamwoord(en)?
Ik heb dat boek Chatrooms gelezen, dat boek is geschreven door Helen Vreeswijk.

Wat is het aanwijzend voornaamwoord(en)?
Deze boeken zijn erg mooi en waarschuwt veel jongens en meiden.

Vragend voornaamwoord

Je vraagt naar iets of iemand

Staan vaak aan het begin van een vraagzin

Voorbeelden: wie, wat, welke, wiens, wat voor

hoe, waar, waarom, wanneer --> bijwoorden

Wederkerend voornaamwoord

Verwijst naar het onderwerp van de zin zelf

-- komt alleen voor bij wederkerende werkwoorden! 

Ik schaam me, wij wassen ons, hij vergist zich

Wederkig voornaamwoord

Er is er maar één: elkaar

Wij vervelen elkaar

Kennen jullie elkaar?

Onbepaald voornaamwoord

verwijzen niet naar specifieke personen of zaken, maar hebben een algemene verwijzing

voorbeelden: alles, andere, elk, iemand, niemand, iets, niet, het

Onbepaald voornaamwoord

Let op! 

'het' kan een lidwoord, persoonlijk of onbepaald voornaamwoord zijn

- het meisje (lw)

- het lijkt me logisch (persoonlijk vnw)

- het vriest (onbep. vnw)

Betrekkelijk voornaamwoord

• Een betrekkelijk voornaamwoord heeft betrekking op (verwijst naar) een woord of een groepje woorden.
  

• Dat wordt gebruikt bij het-woorden. 
  
•  Die wordt gebruikt bij de-woorden.
  

andere voorbeelden: wie, wat, wiens, wier, welke, hetwelk 

Betrekkelijk voornaamwoord

Voorbeelden:

• Het boek dat ik van juf Melis heb gekregen. (dat verwijst naar het boek) 
  
• De verhalen die ik voor Nederlands moest schrijven. (die verwijst naar de verhalen) 
  
• Hij is iemand, wie ik zoiets nooit zou toevertrouwen. (wie verwijst naar een persoon)
  
• Dat is alles, wat ik wilde zeggen. (wat verwijst naar een hele zin)
  

Betrekkelijk voornaamwoord

LET OP!!: De woorden die en dat kunnen zowel betrekkelijk voornaamwoord als aanwijzend voornaamwoord zijn. 

Een aanwijzend vnw. staat voor het zelfstandig naamwoord

 (die kast) 

het betrekkelijk vnw. staat achter het zelfstandig naamwoord

(de kast die)

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord in de volgende zin? De jongen die daar staat.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord in de volgende zin? Het verlegen meisje dat ik zag.

Is die rode fiets niet van jou?
jou = ?

1. bez. vnw
2. pers. vnw
3. aanw. vnw

Hoeveel pers. vnw. staan er in de zin:
Wanneer ga je weer eens bij je oma op bezoek?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Sleep de onderstreepte woorden uit de zin naar het juiste voornaamwoord:

Wie heb jij vanmorgen die opdracht laten overschrijven?

pers. vnw.

vr. vnw.

aanw. vnw.

Wie

jij

die

Welke van de onderstaande voorbeelden bevat een wederkerend voornaamwoord?

1. Die broer van jou
2. Ik schaam me
3. Ik lees ze niet
4. Hij heeft dat geleerd

Welke van de onderstaande voorbeelden bevat een persoonlijk voornaamwoord?

1. Jouw verhaal
2. Het verhaal van jou
3. Onze telefoon
4. Geef elkaar een hand

Wij verbazen ons over de hoge cijfers.
ons=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Dit is niet onze boom, maar hun boom.
onze=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Ik heb het vanmorgen in de krant gelezen.
het=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Zij geven elkaar een cadeau.
elkaar=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Ik wil me natuurlijk niet met jullie zaken bemoeien.
me=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. wederkerend voornaamwoord
3. bezittelijk voornaamwoord
4. voorzetsel

Heb jij je dat wel eens afgevraagd?
je=

1. wederkerend voornaamwoord
2. wederkerig voornaamwoord
3. persoonlijk voornaamwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Hij bracht ons naar dat feest.

Wat voor soort is het woord DAT?

1. aanwijzend voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. persoonlijk voornaamwoord
4. vragend voornaamwoord

Benoem het woord 'dat'.
Het spel dat ik gisteren speelde, heet FIFA.

1. aanwijzend voornaamwoord
2. onbepaald voornaamwoord
3. bezittelijk voornaamwoord
4. betrekkelijk voornaamwoord

Als iemand een medaille wint, ben jij het wel.
iemand=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord
4. onbepaald voornaamwoord