Par. 3.2 Chili deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

WELKOM!

Les paragraaf 2.3 

Nodig: 

• Chromebook 
• Schrift + pen voor aantekeningen.

Planning

• Bespreken 3.2 
• Check of de leerdoelen overgekomen zijn

Leerdoelen 3.2 (deel 1)

Anders dan planner: die gaan alleen over leerboek.

1. Je weet wat er gebeurt als de Nazcaplaat wegduikt onder de Zuid- Amerikaanse plaat (subductie).
2. Je weet (en herkent!) wat de eigenschappen zijn van explosief vulkanisme, stratovulkanen en calderavulkanen.
3. Je kunt de vier onderdelen en kenmerken van de dwarsdoorsnede van de aarde benoemen en beschrijven.

Hoe noemen we het proces van het bewegen van platen?

1. Platentektoniek
2. Epicentrum
3. Convectiestroom
4. Aardkorstplaat

Hoe ontstaat een aardbeving bij Chili?

Een hooggebergte ligt tussen welke hoogten?

1. 0 - 200 meter
2. 200 - 500 meter
3. 500 - 1500 meter
4. meer dan 1500 meter

Zijn de Schotse Hooglanden jong of oud gebergte? leg je antwoord uit waarbij je twee kenmerken uit de afbeelding haalt.

Een gebied tussen de 200 - 500 meter noemen we?

1. Laagland
2. Heuvelland
3. Middelgebergte
4. Laagvlakte

Welke begrippen horen bij de letters A en B?

Zet de hoogtegordels op de juiste plaats in de tekening.

loofboomgordel

naaldboomgordel

alpenweiden

rotsgordel

eeuwige sneeuw

Benoem 2 fouten en verbeter ze!

Welk soort gebergte ontstaat bij blauwe pijl?

1. Breukgebergte
2. Plooiingsgebergte
3. Horst

Hypocentrum

Epicentrum

1. divergent, convergent, transform
2. convergent, divergent, transform
3. transform, divergent, convergent
4. transform, convergent, divergent

Wat is dit?

Aardkorst=Dunne laag gesteente om de aarde, met een dikte van 1 tot 7 km onder oceanen en 20 tot 70 km onder continenten.

Wat is dit?

Convectiestroom= Stroming van het gesmolten gesteente onder de aardkorst binnen in de aarde.

Aardkern (binnen en buiten)

Het binnenste, zeer hete deel van de aarde tussen 2900 km en 6370 km diepte. De aardkern bestaat uit ijzer en nikkel. De aardkern is onder te verdelen in een vaste binnenkern en een stroperige buitenkern. De buitenkern ligt om de binnenkern heen.

Aardmantel

Het gedeelte tussen de aardkorst en de aardkern. Het onderste deel (tegen de buitenkern aan) is vast gesteente, buitenste deel van de mantel is stroperig. Er vinden convectiestromen plaats die zorgen dat de aardplaten bewegen.

Exogene kracht

Kracht die van buitenaf de aardkorst verandert.

Voorbeelden: plantengroei zofrgt er voor dat een steen uit elkaar valt of het afslijpen van gebergten door wind gevuld met bijv. steentjes en zand. 

Endogene kracht

Kracht die van binnenuit de aardkorst verandert.

Voorbeelden: vulkanen, aardbevingen

Vulkanen

Vulkanisme komt voor op alle plekken waar magma aan het oppervlak kan komen door breuken/scheuren (mid-oceanische ruggen, subductie) + hotspots

Explosief of effusief?

Een vulkaanuitbarsting kan explosief of effusief zijn (eruptietype). Explosief wil zeggen dat de uitbarstig hevig is, met veel kracht. Dit komt voor bij subductiezones.

Effusief wil zeggen dat de uitbarsting rustig is, dat de lava rustig uit de vulkaan stroomt. Effusief komt voor bij divergentie en hotspots.

Explosief vulkanisme

Explosief vulkanisme (= eruptietype) ontstaat dus bij een convergente plaatbeweging, dus waar subductiezones te vinden zijn.

Er ontstaan dan 2 vulkaanvormen:

• Stratovulkaan
• Calderavulkaan

Subductie?

Subductie betekent dat de oceanische korst onder de continentale korst duikt. Dit gebeurt dus bij Chili: de Nazcaplaat duikt onder de Zuid-Amerikaanse plaat. Pas als de oceanische plaat diep genoeg is gedoken vindt er smelt plaats! Te ondiep = geen smelt = geen vulkanisme.

1. Stratovulkanen

Kenmerken stratovulkanen

Stratovulkaan - altijd bij subductiezones!

Smelten van de oceanische plaat + deel continentale korst bij → dit mengsel geeft stroperig magma. Eenmaal buiten de vulkaan heet magma lava. De stroperige lava koelt snel af op de helling. Hierdoor ontstaat de kenmerkende steile helling (kegelvorm). Door de snelle afkoeling wordt lava het gesteente basalt. 

In de stroperige magma kunnen gassen niet makkelijk ontsnappen. Hierdoor ontstaat een hoge druk in de kraterpijp: deze raakt verstopt.  Het vrijkomen van de hoge druk zorgt voor explosief vulkanisme.

2. Calderavulkanen

2. Calderavulkanen

Kenmerken Calderavulkanen

Caldeira ontstaat bij zeer krachtige uitbarsting waardoor de magmahaard voor groot deel leegloopt. 

Gevolgen:

- bovenliggende gesteentelagen storten in

- er ontstaat een komvormig gebied met een doorsnede tot 50 km

Maar ook: de uitbarsting is zo explosief dat het bovenste deel van de vulkaankegel ontploft.

Modderstroom?

Sneeuw op de vulkaan smelt tijdens een uitbarsting. Dit zorgt ervoor dat er modderstromen kunnen ontstaan naast de uitbarsting zelf.

Explosieve vulkaan

Krater

Pyroclastische wolk

Aswolk

Kegel- of stratovulkaan

Lava

Pyroclastische stroom

Dat zijn als het ware lawines van hete gassen, vermengd met asdeeltjes en grotere uitgestoten fragmenten. Door de ingesloten asdeeltjes zijn gloedwolken zwaarder dan lucht; daarom stromen ze over de vulkaanhelling omlaag, waarbij de hete gassen een soort luchtkussen vormen dat ervoor zorgt dat de gloedwolk vrijwel ongehinderd omlaag kan stromen.

Aardkorst

Aardmantel

Binnenkern

buitenkern

Convectiestromen

Zet de letters in de goede volgorde zodat er een duidelijk uitleg ontstaat over het ontstaan van een vulkaan. Begin met A.

In de bron zie je de vulkaan de Karangetang. Welke vulkaanvorm en welk eruptietype heeft de Karangetang?

Aan de slag!

Maak nu een duidelijke foto van je aantekeningen en plaats deze direct in/bij het Google document in de Classroom. 

Maak via de methodesite van 3.2:

Opdracht 2abc, 4ab en 5abc.

09:05 terug in de Meet

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niet meer te weten komen over de leerstof

nog iets anders (geef je antwoord in de chat van de Meet)

Welk cijfer geef je jouw werkhouding tijdens deze le?

010

Welk cijfer geef je de uitleg van de docent?

010

Welk cijfer geef je de online lessen van de docent tot nu toe?

010